نگاهی به قانون خروج زنان از کشور به بهانه ممنوع الخروجی قهرمان پارالمپیک توسط همسرش/دیوار مردانه

چهارشنبه ۲۰ اردیبهشت ۹۶ شماره ۵۸۲
****سناریوی ممنوع الخروج شدن زنان ورزشکار ایرانی به دست همسرانشان ادامه دارد

سمیه انصاری فر- وقایع استان:
پیرزن آلبالوها را درون شیشه ریخت و رویش شکر پاشید، رو به زن جوان کرد و گفت: «دخترجان هر چی شوهرت میگه گوش کن، اون صاحب اختیارت» دختر که به دست های چروک مادر نگاه می کرد، گفت: « این ها رو تو قبول داری نه من، منم آدمم حق دارم، زحمت کشیدم» صدای زنگ موبایلی بلند می شود زن جوان به گوشی که در دستش است نگاه می کند بعد از کمی مکث جواب می دهد، بلند می شود به سمت بیرون از آشپزخانه می رود و می گوید: «من حرفی ندارم مزاحم نشید لطفا». پیرزن در شیشه را که حالا از آلبالوهای شکری پر شده محکم می کند و می گوید: « زندگی خودت رو کردی تو بوق و کرنا، حالا دیگه همه خبر دارند چی شده؟ آبرومون رفت تو در و همسایه»، زن دگمه بالای گوشی را فشار می دهد و آن را روی مبل جلوی پایش پرتاب می کند. به بوفه ی چوبی گوشه سالن نزدیک می شود و می گوید: « مامان یادته می گفتی تو یه روزی قهرمان دنیا می شی، امروز همون روزه ها، ولی من اینجام پیش تو» و به مدال های کوچک و بزرگ و طلایی و نقره ای توی بوفه زل می زند و از گوشه چشمانش اشک جاری می شود.
از قدیم به ما سفارش کرده اند که مسائل و مشکلات خانه و همسرتان را تا حد امکان در میان دیگران بازگو نکنید و با همراهی، گفتگو، مشاوره و… قبل از تبدیل شدن به بحران حلشان کنید؛ اما گاه یک دعوا و درگیری میان زن و شوهر از جنبه خصوصی خارج و گستره بیشتری را شامل می شود، زیرا همان دعوا در ارتباط با یک قانون یا شرایط و تعریف خاص در جامعه و کشور ماست. شاید خیلی از زن ها و دختران در کشور ما باشند که به علت عدم اجازه از سوی پدر یا همسر نتوانسته اند به خارج از کشور بروند حالا این سفر به هر دلیلی که می خواهد باشد تفریحی، درمانی، تحصیلی، کاری و… البته برای دیگران نیز هرگز مهم نبوده زنی که در خیابان از کنارشان رد می شود آیا قرار بوده به خارج از کشور برود و اجازه خروج نداشته است یا نه؟ خوب چه اهمیتی دارد شاید می خواسته برای تفریح برود و همسرش ترجیح داده که او به این سفر نرود؛ اما همیشه قضیه به این آسانی ها نیست که بتوان در برابر چنین تصمیمی از سوی همسر سکوت کرد چون ممکن است همان زنی که این اجازه را ندارد یکی از زن های برجسته و شاخص باشد که حضور او برای کشور ضروری است پس دیگر مساله در این مقطع خانوادگی و شخصی نیست ممکن است ریشه شخصی داشته باشد ولی نتیجه آن عمومی است. بی شک در کشوری که زنان در حال توسعه نقش های اجتماعی و فعالیت های خود هستند و ممکن است برخی از آن ها در فعالیت ها علمی، ورزشی و هنری شاخص شوند قوانین چون خروج از کشور با اجازه شوهر می تواند چالش برانگیز باشد.
مساله ای که نمونه جنجالی و پر خبرش دو سال گذشته رخ داد. زمانی که نیلوفر اردلان کاپیتان تیم ملی فوتسال برای مسابقات جام ملت های آسیا آماده شده و قرار بود تیم را همراهی کند به ناگاه با عدم اجازه همسرش برای خروج از کشور مواجه شد و دلیل این مساله را اهمیت حضور همسرش در روزهای اول مدرسه در کنار فرزندش دانست و به همین راحتی بدون در نظر گرفتن ماه ها تلاش وی در اردوی تیم ملی و نقشی که در ورزش یک کشور داشت. هر چند هم تیمی های این خانم کاپیتان در مسابقات آن دوره قهرمان شدند و در بازگشت جام را به کاپیتان خود تقدیم کردند. پس از آن بود که معاون امور زنان و خانواده رییس جمهوری از ضرورت اصلاح قانون «اجازه همسر برای خروج» سخن به میان آورد و گفت: «تا زمانی که این قانون اصلاح نشود به دنبال استثناها خواهیم بود تا حداقل زنان علمی و ورزشکاران بتوانند به کنفرانس‌ها و میادین بین‌المللی بروند.»
بنابراین اردلان، کاپیتان تیم فوتسال زنان ایران که جام ملت‌های آسیا را به خاطر مخالفت شوهرش با خروج او از کشور از دست داده بود امکان خروج از کشور را پیدا کرد. البته نه این که همسرش تجدید نظر کرده باشد بلکه با اجازه دادستان توانست به منظور شرکت در مسابقات جهانی گواتمالا در اردوی تیم ملی در مکزیک حضور یابد. البته با وجود قانون منع خروج زنان بدون اجازه شوهر از جمله قوانینی که می‌توان در این مورد ولو به طور کوتاه مدت بدان تکیه کرد، بند سوم از ماده ۱۸ قانون گذرنامه (مصوب اسفند ماه سال ۱۳۵۱) است؛ در این ماده قانونی و در موارد اضطراری، به زنان شوهردار این امکان داده شده است تا با موافقت و اجازه دادستان شهرستان محل درخواست گذرنامه، به منظور خروج از کشور اقدام نمایند.
از این رو در مواردی که عدم موافقت زوج یا عدول بعدی زوج از اجازه سابق، مانع خروج ضروری یا اضطراری زوجه از کشور گردد، زوجه می‌تواند با مراجعه به دادستان محل (محل درخواست گذرنامه) و با ارائه دلایل و مستنداتی که ضرورت خروج اضطراری از کشور را توجیه می کند، اجازه دادستان را اخذ نماید.
با این وجود ولی انگار سناریو ممنوع الخروج شدن زن های ورزشکار ایرانی به دست همسرانشان ادامه دارد، این بار این مساله دامن زهرا نعمتی قهرمان بازی های پارالمپیک را گرفته است. به گزارش وقایع استان به نقل از ایسنا زهرا نعمتی پرچمدار بازی‌های المپیک ۲۰۱۶ ریو و قهرمان پارالمپیک ۲۰۱۶ ریو در رشته تیر و کمان از سوی همسرش ممنوع‌الخروج شد.
رهام شهابی‌پور، همسر زهرا نعمتی گفت: بعد از بازی‌های پارالمپیک ریو زهرا نعمتی بنا به دلایلی منزل را ترک کرده و تا این لحظه با وجود این که چندین‌بار خواستار بازگشت او به منزل بودم از زندگی با من امتناع کرده و حتی درخواست طلاق داده است. پس از این اتفاق او را ممنوع‌الخروج کرده‌ام تا نتواند در هیچ تورنمنت برون‌مرزی شرکت کند. اگرچه نمی‌دانم با چه مجوزی توانست به عنوان نماینده سازمان ملل کشور را ترک کند و عازم سوییس شود.
شهابی‌پور خاطرنشان کرد: به هر صورت یکسری مسائل و مشکلات خانوادگی پیش آمده که قابل حل است و نیاز نیست تا حد طلاق به آن دامن زده شود. متاسفانه مسائل پیش آمده به مسائل و مشکلات دیگری دامن زده که اگر نعمتی بخواهد به همین روال به مسائل دامن بزند مطالبی را عنوان می‌کنم که می‌تواند تبعاتی داشته باشد.
این روزها شاهد حضور فعال بانوان در مشاغل مختلف و مهم در کشور هستیم. این زنان ممکن است در مشاغل و پست‌های مهمی مانند نماینده مجلس و معاون رییس جمهور یا گاها بانوان ورزشکار مشغول خدمت باشند. پس در این راستا باید گفت اجازه خروج از کشور از جمله مواردی است که در این برهه از زمان برای بانوان ایرانی مشکلاتی را ایجاد کرده است که به نظر می رسد با رعایت شرایط عرفی و اجتماعی در خصوص آن بازنگری شود تا دیگر به بهانه های شخصی و مشکلات خانوادگی یک وضعیت نامطلوب که قطعا در ارتباط با عموم هست و موجب واکنش های منفی و جو سازی نشود.