گزارش «وقایع استان» از مشکلات معلمان به مناسبت ۱۲ اردیبهشت ماه/خسته از دردهای کهنه

سه شنبه ۱۲ اردیبهشت ۹۶ شماره ۵۷۶
***
روشنک مشتاق
وقایع استان
***
معلمان چون کارمندان بایگانی با پرونده ها، مانند نویسندگان تنها با قلم، مانند آشپزان با قابلمه و وسایل آشپزی سر‌و‌کار ندارند، بلکه با انسان سر و کله می‌زند، با انسان هایی که قرار است آینده مملکت را به دست گیرند، آینده ای که لحظه ای غفلت در تعلیم و تربیت نسل کودکان امروز آن، رو به زوال و انحطاط خواهد رفت. معلمان قشر تاثیرگذاری در جامعه هستند و باید در حوزه معیشتی هیچ دغدغه ای نداشته و با خیال آسوده به کلاس درس بروند اما آیا این امر برای معلمان ما فراهم است؟
متاسفانه این روزها معلمان با مشکلات زیادی رو به رو هستند، مشکلاتی که ریشه اکثر آنها کمبود منابع مالی است. کمبود مالی و اقتصادی که دلزدگی از شغل را به همراه می آورد. متاسفانه معلمان همانند سایر دیگری از مشاغل زمانی که درآمد و حقوقشان کفایت زندگی اشان را نمی دهد به شغل دوم روی می آورند.
وقتی فرد علاوه بر کار تخصصی بر حسب نیاز به کار دیگری مشغول شود و دو نقش را بپذیرد، دوشغله محسوب می شود. طبق قانون کار هر فرد در طول ۲۴ ساعت شبانه روز باید هشت ساعت مفید را به امور شغلی بپردازد، هشت ساعت را به استراحت و هشت ساعت را به خواب اختصاص بدهد. حال تصور کنید فرد دو شغله‌ای را که به دلیل اشتغال به کار دوم از ساعات استراحت یا خواب خود بزند یا به ایستادن در شیفت‌های دوم و سوم کار تن بدهد.چنین فردی هم به لحاظ روحی روانی و جسمی خسته و فرسوده است و هم به لحاظ خلقی و عاطفی آسیب پذیر خواهد می شود.
تحقیقات انجام یافته نشان می دهد که برخوردار نبودن از شرایط مادی و غیر مادی مناسب و مساوی با سایر کارمندان دولت، تضعیف منزلت اجتماعی معلمان توسط جامعه، اولیا و بخصوص دانش آموزان، سبب کاهش علاقه و دلبستگی به محیط کار و نهایتا روی آوردن به شغل دوم می شود. دوشغله بودن همانند هر پدیده دیگری دارای تبعات مثبت و منفی است که افت کیفیت تدریس، کاهش مهارت و خلاقیت، تحلیل قوای جسمانی، تضعیف روابط خانوادگی و … از جمله تبعات منفی آن است.
گزارش سال ۱۳۹۲نشان می دهد، بیش از ۴۰۰ هزار نفر در کشور بیش از یک شغل دارند که ۱۵ درصد آنان، حقوق بگیر بخش عمومی، ۱۹.۴ درصد حقوق بگیر بخش خصوصی و ۶۵.۶ درصد تحت عنوان کارکن مستقل، کارفرما و کارکن فامیلی بدون مزد مشغول فعالیت بودند.
محمدرضا، معلم است، او درباره مشکلاتش می گوید:« بیست سال است که تدریس می کنم، از تدریس لذت می برم اما دیگر تحملم تمام شده دانش آموز چندسال پیش من، پس از برگشت از خدمت با چند برابر حقوق من در شرکت خصوصی استخدام شده است. معلمان با آگاهی از سختی کار و سنگینی وظیفه ای که بر دوش دارند ایــن شغل را انتخاب کرده اند. اما در این سال ها آنقدر از حقوق و مشکلات صحبت شده است که دیگر کسی به آنها توجهی نمی کند.» سعیده، معلم مقطع ابتدایی می گوید:« با حقوقی که به معلمان پرداخت می شود،برای تامین مخارج زندگی چاره ای جزء شغل دوم نداریم و پیامد آن نیز کم کاری در کلاس درس است که خانواده ها تاوان آن را پرداخت می کنند و مجبور می شوند با معلم خصوصی آن را جبران کنند.»
علی، معلمی با ۲۵ سال سابقه است و می گوید:«به نظر من باید معلمان جهاد گرانه از ارزش های علمی و فرهنگی پاسداری کرده و فعالیت های مضاعفی در جهت تربیت نسلی فرهیخته از خود نشان دهند. متاسفانه این روزها معلمان با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم می کنند، هر سال همزمان با روز معلم، جشن و مراسم های بسیاری برای قدردانی و تجلیل از معلمان در نظر گرفته می شود اما ای کاش به جای این لوح تقدیرها و مراسم بیمه کارآمدی برای ما درست کنند و دغدغه های مالی امان را کاهش دهند.»
وحید معلم مقطع راهنمایی می گوید:« حقوق کم تنها بخش کوچکی از مشکلات معلمان است، مهم ترین مشکل ما پرداخت نشدن معوقات فرهنگیان است. نزدیک به روز معلم کلی وعده و وعید می دهند و بعد از روز معلم به فراموشی سپرده می شویم. مشکلات را آنقدر گفته ایم که کهنه شده اند و ارزش گفتن ندارند اما این را می دانم که کم توجهی به معلمان بیشترین هزینه را برای خانواده ها و دولت دارد چراکه تربیت یک نسل بی سواد توسط معلمی که مجبور است به فکر معیشت زندگی اش باشد و یا برای تامین نیازش چند شغله باشد، دودی است که به چشم خانواده ها خواهد رفت و جبران ناپذیر است. هرچه معلم خسته تر و ناکارآمدتر باشد، دانش آموز بی سوادتر خواهد شد، طبیعتا نسل بی سواد کشور را در رسیدن به توسعه و پیشرفت رو به عقب می برد. »
مطالعه نامنی بر روی دوشغله بودن معلمان نشان می دهد:« دو شغله بودن موجب افزایش فرسودگی شغلی می شود و معلمان دو شغله در مقایسه با همکاران یک شغله خود در بعد مسخ شخصیت، کارآیی شخصی، درگیری و خستگی عاطفی تفاوت زیادی دارند.»
موضوع وضعیت معیشتی فرهنگیان و مشکلات کنونی آن ها مربوط به چند سال گذشته نیست و برخی مشکلات سال‌هاست که فرهنگیان را آزار می‌دهد. مدیران در حوزه آموزش و پرورش هم در همه این سال‌ها تلاش خود را برای بهبود وضعیت معیشتی فرهنگیان به کار بسته‌اند اما مشکلات اعتباری اغلب باعث ناکامی در پیشبرد و پیشرفت وضعیت معیشتی فرهنگیان شده است. در سال های اخیر تعداد معلمان افزایش پیدا کرده است، در پی افزایش تعداد معلمان حقوق و درآمد آن‌ها کاهش یافته است. اما نمی شود همه‌چیز را به افزایش تعداد معلمان مرتبط کرد، چرا که به‌طورکلی دستمزد این شغل در مقایسه با شغل‌های دیگر دولتی پایین‌تر است.
علاوه بر دستمزد مشکلات بیمه تکمیلی، نداشتن مزایایی برابر با سایر شغل‌های دولتی و مسائلی از این دست همواره معلمان را ناراضی نگه داشته است. توجه به فرهنگیان از لحاظ مادی و معنوی بدون شک ثمره درخشانی در کلاس‌های درس رقم خواهد زد و نقش آموزش و پرورش در این زمینه و توجه بیشتر در این باره مورد اهمیت به نظر می ‌رسد.