روزنامه وقایع استان مرکزی پایگاه رسمی اطلاع رسانی نشریه
سه شنبه ۲۴ اسفند شماره ۵۵۲
وقایع استان-فرشته غلامی:
مدتی جایشان پشت شیشه مغازه ها بود. کمی بعد، انواع سوراخ شده شان زیر میز دخل کاسبان جا خوش کرد و بعضی هایشان هم پشت ویترین ها رفتند. اما پس از مدتی، کم کم رنگ عوض کردند و شبیه واقعی شان شدند و به موازات پیشرفت جامعه بشری آنها هم پیشرفت کردند بطوری که دیگر تشخیص اصل از فرعشان مشخص نبود.
ماجرای جعل اسکناس ماجرای امروز و دیروز نیست و قدمتی دارد به اندازه تاریخ پیدایش سکه. بدون شک با پیدایش اولین سکه عده ای به فکر افتادند که چطور می شود از پول، پول درآورد. در همان زمان که سکه ها از طلا و نقره بود به جعل سکه هایی ارزان پرداختند و گروهی اطراف سکه را تراشیدند تا ارزش کمتری داشته باشد. با وجود اینکه سابقه این گونه جعل به ۶۰۰ سال قبل از میلاد مسیح به ترکیه امروزی برمی گردد ولی در ایران جعل اسکناس به شیوه امروزی سابقه ای ۱۰۰ ساله دارد.
مشخص نیست که اولین اسکناس جعلی چاپ شده در مشهد اتفاق افتاده یا کرمانشاه اما آنچه که در موزه پول وجود دارد تصویری از اسکناسی است که به سال ۱۲۹۲ بر می گرددکه فردی مشهدی به نام میرزا آقاخان اسکناسی فقط بخاطر یک اشتباه در جعل، شناسایی و دستگیر شده است.
با توجه به قدمت طولانی اسکناس های جعلی در چند سال اخیر اسکناس های تقلبی و به موازات آن چک پول های تقلبی به قدری زیاد شده اند که از خوارو بار فروشی ها تا پمپ بنزین ها مشاهده شده و موجب ضرر مردم و کسبه را فراهم آورده است. آنهم در حالی که باید نهادی بر عملکرد آنها نظارت داشته باشد تا مانع از کلاهبرداری عاملان اصلی ورود اسکناس و ایران چک های تقلبی به بازار شوند. شلوغی بازار شب عید و خرید و فروش بی رویه مردم در آستانه سال نو بازار داغی را نیز برای این جاعلان اسکناس نیز فراهم کرده به طوری که این روزها به یکی از اصلی ترین دغدغه های میان مردم در هر قشری درآمده است.
این روزها علاوه بر کسبه و شهروندان که نگران این نوع پول ها هستند، بانک ها نیز سیستم خود را به دستگاه هایی مجهز کردند تا بتوانند اسکناس اصلی را از تقلبی تشخیص دهند و از شهروندان خواسته اند با ایجاد نرم افزاری بر روی گوشی های هوشمند به نام «نما» بتوانند ضریب امنیتی بالایی را فراهم کنند.
این نرم‌افزار به گونه‌ای طراحی شده است که پس از نمایان شدن نقاط درج فاکتورهای امنیتی اسکناس و ایران چک و لمس آن توسط کاربر، اطلاعات مربوطه همزمان در قالب متن، تصویر و فایل صوتی فراهم شود.
چند روز پیش دو جوان ساکن خمین که قصد خرید با چک پول های تقلبی را داشتند دستگیر شده و در پی تحقیقات و عملیات پلیس، ۱۴ میلیون و دویست هزار ریال چک پول و اسکناس تقلبی از آنها کشف شد.
روند ورود این چک پولها به گونه ای است که برخی افراد ایران چک تقلبی را از خارج کشور وارد کرده و برخی دیگر نیز در داخل با استفاده از تجهیزات و پرینترهای پیشرفته و همچنین کاغذ مرغوب برای چاپ اقدام می کنند. حتی مدتی پیش یک مرکز جعل اسکناس نیز در اطراف تهران شناسایی و دستگیر شده است. این روزها موضوع به قدری بغرنج شده که دیگر کاسبان حاضر به دریافت پول نقد از مشتریان خود نیستند و مردم نیز ازاین موضوع گلایه دارند که پول هایی که از دستگاه های عابر بانک دریـــافت می کنند نیز تقلبی است.
این روند افزایشی چک پول های تقلبی در روزهای پایانی سال به قدری است که رییس پلیس آگاهی فرماندهی انتظامی استان مرکزی در خصوص مراقبت در تبادلات مالی پایان سال و هوشیاری در زمینه مبادله چک پول های تقلبی هشدار داده است.
سرهنگ سید نورالدین حسینی تاکید داشت تا با توجه به روزهای پایانی سال و افزایش حجم مبادلات مالی، اقشار مختلف مردم به ویژه کسبه باید مراقبت های لازم در خصوص اصالت چک پول ها را به کار گیرند و صنوف مختلف هم مجهز به دستگاه های کنترل چک پول باشند تا گرفتار افراد کلاهبردار نشوند.
این اسکناس های تقلبی آن هم در بازار شب عید در حالی افزایش پیدا کرده که رییس بانک مرکزی مدعی است هیچ گونه جعلی در اسکناس ها صورت نگرفته و هرچه که بوده کپی رنگی است و کپی رنگی را جعل به حساب نمی آورند.
تشخیص اسکناس جعلی
بارها شده در مرکز خرید یا مغازه ای در ازای کالایی که خریداری می کنیم پولی را بپردازیم و دریافت کننده آن با بالا نگه داشتن آن پول کاغذی سعی در تشخیص اصلی یا جعلی بودن آن دارد اما غافل از اینکه این اسکناس های تقلبی هم دارای نخ هستند. یکـــی از راه ها برای شناسایی اسکناس تاباندن اشعه ماورابنفش به اسکناس است که با این کار نخ های نامرئی امنیتی که به صورت رشته های تکه تکه در سراسر اسکناس پراکنده شده اند نمایان می شود. این کار را با ماژیک های مخصوص تشخیص اسکناس اصل نیز قابل شناسایی است. خاصیت این ماژیک ها این است که تنها روی اسکناس های تقلبی رنگ پس می‌دهند. فروشندگان این ماژیک‌ها می‌گویند: اگر ماژیکی که در اختیار دارید روی اسکناس هایتان نقش ایجاد نکرد، یعنی پول شما اصل است.
اما یک روش ساده و کم خرج تر نیز وجود دارد. در این روش یک عدد اسکناس و تکه ای پارچه سفید موردنیاز است. با کشیدن پارچه روی سطح اسکناس، اگر قلابی نباشد، پارچه به رنگ اسکناس در می‌آید.
حال در هیاهوی افزایش اسکناس و ایران‌چک های تقلبی در بازار آن هم در سکوت بانک مرکزی، فضا برای کاسبی برخی افراد نیز فراهم شده تــــــا جایی که این روزها به اجناس فروشگاه های لوازم التحریر دستگاه تشخیص اسکناس نیز اضافه شده است. از زمانی که اسکناس تقلبی در بازار زیاد شد، بسیاری از مغازه‌دارها دنبال خرید دستگاهی برای تشخیص اسکناس تقلبی و اصلی هستند. این دستگاه از طریق اشعه ماورای بنفش به تشخیص اسکناس کمک می‌کند. با این حال، جاعلان ایران‌چک‌های ۵۰ هزار تومانی توانسته‌اند یک گام به پیش بردارند به طوری‌که دستگاه های مذکور هم براحتی نمی‌توانند این اوراق تقلبی را شناسایی کنند.
مجازات جعل اسکناس
طبق ماده ۵۲۶ قانون مجازات اسلامی، هر کس اسکناس رایج داخلی یا خارجی یا اسناد بانکی نظیر برات های قبول شده از طرف بانک ها یا چک های صادره از طرف بانک ها و سایر اسناد تعهدآور بانکی و نیز اسناد یا اوراق بهادار یا حواله های صادره از خزانه را به قصد اخلال در وضع پولی یا بانکی یا اقتصادی یا بر هم زدن نظام و امنیت سیاسی و اجتماعی‌جعل یا وارد کشور نماید یا با علم به مجعول بودن استفاده کند، چنانچه مفسد و محارب شناخته نشود به حبس از ۵ تا ۲۰سال محکوم می‌شود.
اگرچه قانون، مجازات سنگینی برای مقابله با چاپ و انتشار اسکناس‌های تقلبی در نظر گرفته است، اما در عین حال آمار جاعلان اسکناس در ایران و سایر کشورها همچنان بالاست.
ماده قانونی ۵۲۶ قانون مجازات اسلامی، موارد بی‌شمار جعل اسکناس و انگیزه بالای جاعلان برای انتشار اسکناس تقلبی را شامل می شود، بنابراین بهتر است با این افزایش جعل اسکناس آن هم در روزهای پایانی سال جزو افرادی باشیم که مدام به اصل بودن اسکناس‌های درون کیفشان شک می‌کنند و به دنبال راهی برای حصول اطمینان هستند.
همچنین مردم وکسبه باید هنگام خرید و فروش های خود کمی در اسکناس و ایران چک دریافتی تأمل کنند و با لمس آن و دقت در ضرایب امنیتی به کار رفته متوجعه کپی یا اصل بودن پولشان شوند.
