روزنامه وقایع استان مرکزی پایگاه رسمی اطلاع رسانی نشریه
یکشنبه ۲۳ دی ۱۳۹۷ شماره ۱۰۱۹
***
وقایع استان
علی امیدی
***
به تازگی کلیات طرح استانی شدن انتخابات در مجلس تصویب شده است. نمایندگان با ۱۵۵ رأی موافق، ۶۴ رأی مخالف و ۲ رأی ممتنع از مجموع ۲۳۲ نماینده حاضر در صحن علنی با تصویب کلیات طرح استانی شدن انتخابات موافقت کردند. پس از آن مقرر شده است که جزئیات این طرح در کمیسیون شوراها و امور داخلی مجلس بررسی شود. اما این طرح مانند تمامی طرح های مجلس دارای موافقان و مخالفان جدی است.
موافقان چه می گویند؟
موافقان طرح معتقدند که استانی شدن انتخابات گامی در جهت احیای احزاب و انتخاب حزبی در ایران است. واقعیت این است که این طرح از طرف نمایندگان مجالس قبل (پنجم، ششم و مجلس نهم) هم مطرح شده بود، طرحی که اگر نهایی شود حرکتی در جهت احیای تحزب و پر رنگ شدن حضور احزاب در انتخابات است. افزایش وسعت حوزه‌های انتخابیه، امکان پیروزی فردی در انتخابات را کم خواهد کرد و داوطلبان را ناگزیر به سمت انجام فعالیت‌های تبلیغاتی در قالب احزاب، انجمن‌ها، گروه‌های متنوع سیاسی و اجتماعی سوق می‌دهد. همین امر موجب جلب توجه رای‌دهندگان به اهداف و برنامه‌های نهادهای مدنی شده و توسعه و گسترش فرهنگ تحزب را در پی دارد.
طرح استانی شدن انتخابات مجلس سعی دارد با حفظ ساختار حوزه‌های انتخابیه شهرستانی، از بین افرادی که حد نصاب تعیین شده در حوزه فرعی (شهرستان) که در آخرین اصلاحیه ۱۰ یا ۱۵ درصد رای حوزه شهرستان را داشته باشند و هر فردی که بیشترین رای در استان بدست آورد به عنوان نماینده آن حوزه انتخاب شود و در حقیقت این نماینده ها، نمایندگان کل استان و نه صرفا شهرستان خاصی خواهند بود که براساس کسب بیشترین آرا به مجلس راه خواهند یافت.
موافقان طرح می گویند که این طرح باعث می شود، به جای یک نماینده چند نماینده مسئولیت پیگیری مسائل استان را پیدا کند، رقابت‌ها در انتخابات مجلس رقابت بر سر برنامه‌ها خواهد بود و نمایندگان بهتر می‌توانند به وظایف ملی و منطقه‌ای خود بپردازند و وحدت بیشتری بین نمایندگان در هر استان به وجود می‌آید. حتی موافقان، این موضوع را که احتمال ورود پول های کثیف به انتخابات کاهش می یابد را مطرح کرده اند.
مخافان چه می گویند؟
اما مخالفان طرح در بیان دلایل مخالفت خــود می گویند این طرح باعث کم شدن شدن رابطه نمایندگان با مردم و در نتیجه کم شدن رابطه مردم و حاکمیت می شود.
آن ها می گویند اگر همگام با استانی شدن ملزومات انسجام گروه ها و انجمن ها خصوصا احزاب فراهم نشود احتمالا این طرح راه برای ورود پول‌های ناصواب به انتخابات باز خواهد کرد. با استانی شدن انتخابات، شهرستان‌های کوچک متضرر می‌شوند و نقاط دورافتاده و محروم و حاشیه ها دیگر به این سادگی‌ها صدای شان به مرکز نمی‌رسد و در واقع راهی برای گریز از این مناطق است. برخی معتقدند این طرح این شائبه را در اذهان عمومی ایجاد می‌کند که برخی نمایندگان مراکز استان ها برای تثبیت دوره نمایندگی شان به دنبال این طرح هستند. کمرنگ شدن مشارکت مردم به‌ویژه در شهرستان‌های کم‌جمعیت هم یکی دیگر از مواردی است که مخالفان مطرح کرده اند.
نمایندگان چه می گویند؟
حجت الاسلام علیرضا سلیمی نماینده محلات و دلیجان در گفتگو با وقایع استان با اشاره به طرح استانی شدن انتخابات مجلس عنوان کرد: بایستی در انتخابات نمایندگان مجلس تغییراتی لحاظ گردد. وی افزود: بر اساس قانون اساسی نمایندگان بایستی ملی تصمیم گیری کرده و نظرات عامه و منافع عموم مردم از مرز نشین تا مرکز نشین را در نظر گیرند.
سلیمی اظهار داشت: واقعیت این است که نمایندگان از تراز خود پایین آمده اند و در امور متفاوت که گاها هیچ ارتباطی به مسئولیت خود نداشته فعالیت می کنند. برخی استاندارها نیز برای به دوش انداختن وظایف خود بر گردن نمایندگان از نمایندگان می خواهند تا به برخی امور رسیدگی کنند در صورتیکه چنین وظایفی بر گردن نمایندگان نیست.
وی افزود: وظیفه اصلی هر نماینده قانون گذاری و نظارت است که در حال حاضر با این روندی که پیش رفته می بینیم که این وظایف بسیار ضعیف شده است.
این نماینده مجلس متذکر شد: بایستی ساز و کار نمایندگان برای مجلس تغییر کرده و ساز و کار جدیدی تعریف شود و همگی برای طرح جدید یعنی استانی شدن انتخابات مجلس سوق پیدا کنیم.
سلیمی خاطرنشان کرد: به سمت استانی شدن انتخابات مجلس حرکت کردن موجب ارتقا جایگاه نمایندگان می شود همچنین سبب می شود هر نماینده به وظایف اصلی خود بپردازد.
رئیس مجمع نمایندگان استان مرکزی نیز درباره این طرح بیان داشت: با این اقدام نوع و نگاه اداره کشور متفاوت می‌شود و فضای انتخابات استانی همچنین زمینه را برای مشارکت مردم در امور فراهم می‌کند.
سیدمهدی مقدسی افزود: استانی شدن انتخابات همچنین به وحدت و همگرایی استان‌ها و بالا رفتن سطح مطالبات نیز کمک می‌کند.
حسن آصفری نماینده دور پیشین مجلس هم در گفتگو با فارس در این باره می گوید: استانی شدن انتخابات مجلس موجب کاهش هزینه‌ها و افزایش مشارکت است. عضو کمیسیون امنیت ملی استانی شدن انتخابات مجلس را موجب کاهش هزینه‌های انتخاباتی، راهیابی چهره‌های توانمندتر و افزایش مشارکت مردم در انتخابات خواند.
محمدحسن آصفری نماینده مردم اراک افزود: از جمله محاسن این طرح این است که منتخبان با وجهه‌های ملی‌تر و توانمندتر وارد مجلس شده و نگاه‌های خرد و منطقه‌ای در رویکرد مجلس کاهش می‌یابد.
وی با یادآوری اینکه بر اساس شیوه امروز انتخابات اخذ اعتبارات برای حوزه‌های انتخابیه همواره با تنش میان نمایندگان همراه است، اظهار داشت: استانی شدن انتخابات مجلس موجب اتحاد بیشتر میان منتخبان هر استان شده و کمتر شاهد تصمیمات جزیره‌ای خواهیم بود.
آصفری با تاکید بر اینکه در نتیجه استانی شدن انتخابات مجلس منافع کلان کشور، بیشتر در تصمیمات پارلمانی مدنظر قرار خواهد گرفت، گفت: همدلی بیشتر میان مسئولان قوای مجریه و مقننه از دیگر محاسن استانی شدن انتخابات مجلس شورای اسلامی است.
وی با ذکر اینکه معدود معایب استانی شدن انتخابات مجلس را می‌توان با انجام اصلاحاتی با طرح مذکور برطرف کرد، اظهار داشت: بر عکس منتقدانی که تصور می‌کنند با برگزاری انتخابات مجلس به صورت استانی کاندیداهای متمول‌تر و با تبلیغات گسترده‌تر انتخاب خواهند شد، من بر این باورم که نامزدهایی شناخته شده‌تر و توانمندتر وارد خانه ملت خواهند شد.
عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نهم گفت:استانی شدن انتخابات مجلس نه تنها موجب کاهش مشارکت مردم نمی‌شود بلکه باعث افزایش مشارکت نیز خواهد شد، چرا که در شیوه کنونی مردم حوزه‌های انتخابیه کوچکتر برای انتخاب یک نفر باید به پای صندوق‌ها بیایند ولی در صورت استانی شدن انتخابات مردم باید نام تعداد بیشتری از کاندیداها را در برگه رای بنویسند و همین موجب افزایش مشارکت خواهند شد.
درباره طرح بیشتر بدانیم
طرح استانی شدن انتخابات که ناظر به تعیین حدود حوزه‌های انتخابیه است، برای نخستین بار در سال ۱۳۷۸ و در مجلس شورای اسلامی دوره پنجم مطرح شد و طرح مذبور با اصلاحاتی در مجالس دوره ششم و هفتم و هشتم و نهم نیز مطرح شد و در مواردی نیز تا مرحله‌ی بررسی شورای نگهبان پیش رفت و لیکن از جهات مختلف مورد ایراد شورای نگهبان واقع شده و در دوره‌هایی نیز به عنوان مصوبه مجلس، به این شورا راه نیافت و لذا هیچکدام تبدیل به قانون نشده است. حال برای ششمین بار، این طرح تقدیم مجلس شورای اسلامی شده است. به موجب مصوبه حاضر؛ یک حوزه‌ی اصلی استانی وجود دارد و تعداد حوزه فرعی شهرستانی که به تناسب جمعیتشان از نماینده برخوردارند و در واقع همان حوزه‌های انتخابی کنونی هستند. بر این اساس؛ رأی‌دهندگان کل استان می‌توانند به نامزدهای مورد نظرشان در همه حوزه‌های فرعی شهرستانی رأی بدهند و نفر پیروز حوزه‌های فرعی، فردی است که بیشترین آراء استانی را بدست آورده باشد، مشروط بر اینکه حداقل ۱۰ درصد رأی حوزه فرعی را نیز به خود اختصاص داده باشد. برای مثال در استان آذربایجان شرقی که دارای ۱۹ نماینده است، همه رأی‌دهندگان حق رأی دادن به ۱۹ نامزد را دارند، اما حتما باید ۶ نامزد خود را از میان نامزدهای حوزه انتخابیه «بناب» که تک نماینده‌ای است، انتخاب کنند و الی آخر. به عبارت دیگر؛ در این الگو، رأی دهندگان نمی‌توانند برای حوزه‌ی انتخابیه بناب، نامزدی را که در حوزه‌ی تبریز یا مرند کاندیدا شده انتخاب کنند، اما می‌تواند برای کل حوزه‌های موجود در استان نماینده انتخاب کند.
آنچه که در این طرح در نظر گرفته نشده است، پیوست‌های اجتماعی و سیاسی و امنیتی طرح است که قبل از اجرای آن نیاز است آثار و تبعات منفی و مثبت آن سنجیده شود. در مراحل قبل هم شورای نگهبان طرح مذکور را بدلایل ذیل رد کرد که با توجه به اینکه چهار ایراد عمده در طرح جدید نیز همچنان باقی است، لذا ارجاع دوباره آن به مجلس بعد از بررسی بندهای طرح در صحن علنی و تصویب آن در مجلس و ارسال آن به شورای نگهبان، محتمل‌ترین حالت است.
