«وقایع استان» قانون جدید دریافت کارت پایان خدمت را بررسی می کند/آموزش ببین، کارتت را بگیر

دوشنبه ۸ خرداد ۹۶ شماره ۵۹۸
***آموزش پیشگیری از اعتیاد شرط جدید دریافت کارت پایان خدمت
****
وقایع استان
فرشته غلامی
****
«سربازی برو تا مرد شی» این عبارت قدیمی و تکراری است که حداقل یکبار این جمله را شنیده یا به کار برده ایم. هرچند که اعتقاد راسخی به آن نداریم و با خود می گوییم اصلا مگر سربازی چیست که قرار است این دو سال زندگی که به قول بسیاری از پسران ایران زمین اتلاف وقت است از آنها یک مرد بسازد. این اتلاف وقت نه تنها مختص به پسران است که خانواده های آنان نیز با آن متفق القول هستند. اگرچه یکی از آرزوهای دوران کودکی من این بود تا همچون پسران به خدمت سربازی بروم اما از این نکته غافل نبودم که این دوران بسیار سخت و طاقت فرسایی می باشد.
سربازی که توسط رضاخان وارد ایران شد، میراثی از ناپلئون بناپارت است که اگرچه در سایر کشورها به دلیل ضعف و ناکارآمدی اش منسوخ شده و ارتش حرفه ای که دیگر خبری از اجبار و تنبیه در آن نیست جایگزین آن شده است اما در ایران سربازی همچنان پابرجاست.
اگرچه به زعم برخی از مسئولان، با توجه به شرایط موجود در ایران و دشمن خیز بودن این کشور لزوم سربازی برای آنهاست ضروری است اما این اظهار نظرات از سختی آن نمی کاهد.
از سال ۱۲۹۴ که خدمت سربازی در ایران توسط رضاخان به اجبار درآمد تاکنون که بیش از یک سده از آن می گذرد قوانین بسیاری برای آن وضع کرده اند و تمامی این قوانین در تمامی برهه ها مورد نقد و کنکاش فراوان بوده است و گاه به مذاق برخی خوش آمده و گاه کام برخی دیگر را تلخ کرده است.
از این رو بحث خدمت سربازی همواره به عنوان یک موضوع فراگیر توجه بسیاری از افراد را به خود جلب کرده است. در این بین بسیاری از جوانان بوده اند که به دنبال راهی برای معافیت خود از این به اصطلاح خدمت مقدس که به زعم ما سخت و طاقت فرسا می باشد، افتاده اند. این عده می گویند معافیت بگیر و خلاص. این جوانان قبل سربازی همه با راه های مختلف معافیت آشنا می شوند و راه های نادرستی را می آموزند، مشکل این جاست که چون این راه های معافیت به صورت کتبی و معتبر ثبت نشده است، روایت های مختلفی از کسانی که معافیت گرفته اند، بیان می شود که عجیب است. یعنی هر کس حرف خاص خودش را می زند و شخص باید از میان این حرف ها چیزی را بیرون بکشد و راهی پیدا کند که البته پس از مدتی که عده ای از جوانان به یک راه تمسک جستنـد آن قوانین را تغییر می دهند. بسیاری از پسران سربازی را یکی از برنامه‌های مهم زندگی خود می‌پندارند‌ و برنامه‌های اساسی زندگی خود را بعد از انجام خدمت پایه‌ریزی می‌کنند. شاید به خاطر همین حساسیت‌های مردم نسبت به سربازی بود که یکی از کاندیداهای دوره قبل انتخابات ریاست جمهوری نیز برای کسب آرای بیشتر به مسائل خدمت سربازی پرداخته و اجباری بودن آن را منع کرده و در این میان کمپین هایی هم در همان زمان ها راه اندازی شده بود همچون کمپین نه به سربازی اجباری.
در کنار تغییراتی که هر روز در خصوص قوانین خدمت سربازی شاهد هستیم همین چند روز پیش هم خبر جدیدی منتشر شده مبنی بر اینکه «کارت پایان‌خدمت سربازی به شرط گذراندن دوره‌های آموزشی اجباری پیشگیری از اعتیاد صادر می‌شود.» این خبر در حالی به تازگی از سوی سخنگو و معاون کاهش تقاضا و توسعه مشارکت های مردمی ستاد مبارزه با مواد مخدر منتشر شده است که کارشناسان حوزه اعتیاد بر این باورند که تنها راه کنترل و کاهش این معضل خانمانسوز آموزش و فرهنگسازی در همه سنین و با استفاده از امکانات و ابزار‌های مختلف است.
پرویز افشار به امضای تفاهمنامه‌ای بین سازمان نظام وظیفه عمومی و ستاد مبارزه با مواد مخدر اشاره کرد و افزود: با انعقاد این تفاهمنامه ‌از این پس آموزش پیشگیری از اعتیاد برای سربازان الزامی می‌شود که بخشی از این دوره آموزشی به صورت حضوری و بخشی دیگر به صورت مجازی انجام می‌شود. افشار ادامه داد: ‌سربازان نظام وظیفه پس از گذراندن آموزش‌ها و برگزاری آزمون مربوطه گواهی کسب می‌کنند که در پرونده آنان قرار خواهد گرفت و در صورت اخذ این گواهینامه، کارت پایان خدمت آنان صادر می‌شود. او گفت: در همین راستا، تفاهمنامه پیشگیری از اعتیاد با سازمان نظام وظیفه امضا شد. افشار تاکید کرد: اگر بیماری اعتیاد سربازی کشف شود، آن سرباز بر اساس این تفاهمنامه تحت پوشش درمان قرار خواهد گرفت. این تفاهمنامه در راستای اجتماعی شدن مبارزه با مواد مخدر و استفاده از شرکای جدید منعقد می‌شود و دارای اهمیت بالایی است، چرا که سازمان نظام وظیفه عمومی گلوگاه مناسبی در زمینه پیشگیری از اعتیاد و کشف افراد دارای رفتارهای مخاطره‌آمیز به شمار می‌آید.
محیط سربازی می‌تواند محیط مستعدی برای شروع اعتیاد باشد، زیرا فرد از محیط خانواده دور شده و ساکن شهری دور و غریب می‌شود. او استرس دارد و با محیط جدید تطابق ندارد، پس ممکن است به استعمال مواد مخدر سوق پیدا ‌کند. ابزارهای لازم برای آموزش پیشگیری از اعتیاد برای سربازان تهیه شده و در دسترس است و نقش اثربخش خود را در میان سربازان دارد و در صورت وجود یک نظام هدفمند در این زمینه دستاوردهای بیشتری خواهیم داشت. مشاوره، اعمال نظارت و پیگیری از سمت مسئولان پادگان‌ها و اکتفا نکردن به بحث آموزش لازم است و در صورت عدم پیگیری، نظارت و اعمال برنامه‌های همزمان این طرح اثر مطلوبی ندارد.
براساس این خبر با رجوع به آمار اعتیاد به آمارهای ضد و نقیضی در مورد تعداد معتادان در کشور برخورد می کنیم و به این نتیجه می رسیم که آمار دقیقی از تعداد آنها در دسترس نیست.
مدیرکل دفتر ازدواج و تعالی وزارت ورزش و جوانان زمانی از وجود هشت تا ۱۰‌میلیون معتاد در کشور خبر داده بود که به سرعت توسط قائم مقام دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر تکذیب شد. در حال حاضر تعداد معتادان کشور حدود یک‌میلیون و ۳۵۰‌هزار نفر اعلام شده و ۸۰۰‌هزار نفر نیز به صورت تفننی مواد استعمال می‌کنند که با آمارگیری صحیح این رقم می‌تواند تا ۶۰ یا۷۰‌درصد افزایش ‌یابد.
صاحب نظران در حال حاضر مشکلاتی مانند تغییر الگوی مصرف، کاهش سن اعتیاد، زنانه شدن اعتیاد، افزایش تعداد معتادان متجاهر، شیوع استعمال مواد در بین دانش‌آموزان و دانشجویان و… را از مهم‌ترین نگرانی‌ها و مشکلات در زمینه استفاده از مواد مخدر در کشور عنوان می‌کنند. تغییرات عمده در سطح نگرش جامعه و رغبت معتادان به استفاده از مواد مخدر صنعتی سبب تغییر الگوی‌مصرف بخش قابل توجهی از معتادان از مواد مخدر سنتی به مواد مخدر صنعتی شده است. از جمله عوامل موثر در تغییر الگوی مصرف، ارزانی قیمت موادصنعتی، گرانی و کاهش عرضه موادسنتی، تنوع در محصولات و سهولت مصرف مواد‌صنعتی، ناآگاهی نسبت به عوارض موادصنعتی و شیمیایی و تاثیر تبلیغات اغواگرایانه مواد صنعتی بر معتادان است.
حال آنکه درخصوص طرح جدید الزام آموزش پیشگیری از اعتیاد در خدمت سربازی ارائه آموزش‌های مختلف در مدارس، دانشگاه‌ها و دیگر اماکنی که در آن امکان آموزش و فرهنگسازی وجود دارد، از اهمیت زیادی برخوردار است و با توجه به آمار قابل توجه آغاز مصرف مواد در پادگان‌ها و دوره خدمت سربازی، در صورتی که برنامه‌های آموزشی پیشگیری از اعتیاد در برنامه‌های آموزشی سربازان ادغام شود، می‌تواند نقش پیشگیرانه و محافظت‌کننده داشته باشد به هر صورت آموزش در زمینه پیشگیری از اعتیاد می‌تواند نقش موثری در جلوگیری از آن داشته باشد، ولی صد در صد نقشی پیشگیرانه ندارد.
رویکرد اجتماعی کردن مبارزه با مواد مخدر رویکرد جدیدی است که در سال‌های اخیر در پیش گرفته شده است. حال آنکه صدور کارت پایان خدمت به شرط گذراندن دوره‌های آموزش اجباری پیشگیری از اعتیاد می‌تواند گام مهمی در این زمینه باشد، به شرط آنکه این آموزش‌ها صوری نبوده و از سرفصل‌ها و آموزگاران خوبی برخوردار باشد.