روزنامه وقایع استان مرکزی پایگاه رسمی اطلاع رسانی نشریه
شنبه ۳۰ تیر ۱۳۹۷ شماره ۸۸۹
***
وقایع استان
فرشته غلامی
***
به نظر ســاده و پیش پا افتاده می آید، اما رعایت نکردن همین موارد ساده می تواند باعث بی نظمی و اختلال در سیستم یک جامعه شود. به وفور می بینیم یکی پوست پفکش را از شیشه ماشین به بیرون پرت می کند و آن دیگری پوست موز را. در خوش بینانه ترین حالت ممکن به اولین سطل زباله ای که می رسند آشغــال خود را بـه درون آن می اندازند. آن چه آزاردهنده است همانی است که هرگاه پایان شب به بهانه هواخوری هم که شده قصد کنی به بیرون بروی و آنوقت است که بوی نامطبوع زباله هاست که بیش از زیبایی شهر مشام را پر می کند، پسماند، زباله یا آشغال، هرچه که می شود نامش را گذاشت، فرق چندانی ندارد. موضوع این است که خیلی از ما، به این که هر روز چه حجم زباله، پسماند یا آشغال وارد چرخه محیط زیست میکنیم فکر نمیکنیم.
اما همین مسئله به ظاهر پیش افتاده سبب مشکلات بزرگتری می شود که آلودگی آب، هوا و خاک از مهم ترین آنها هستند بنابراین پس از تلاش برای تولید کمتر زباله، بازیافت مورد توجه قرار می گیرد، مدیریت پسماند شهری موضوعی است که سالها مورد توجه مسئولین و در راس امور شهرداری قرار گرفته است اگرچه در تمام این مدت نتوانسته اند زیرساخت های مناسبی را برای آن فراهم کنند.
اگرچه شهرهای دیگر بسیار زودتر از اینها اما در استان مرکزی سازمان پسماند و مدیریت شهری در سال ۸۶ شروع به کار کرد و بحث تفکیک زباله ها در شهر اراک و جداسازی سطل های زباله کمی دیرتر از آن یعنی حدود سال ۹۲ شروع به جایگذاری در سطح شهر کردند و مدتی پس از آن با تحویل بسته های کیسه زباله مخصوص زباله های خشک یک روز در هفته مقرر شد تا خودروهای ویژه زباله های خشک مشغول جمع آوری اینگونه زباله شود. اگرچه با وجود گذشت چند سال از بحث تفکیک زباله ها در کلانشهر اراک اما همچنان بحث تفکیک زباله ها برای عده ای از افراد یک فرایند سخت و پیچیده به نظر می آید که احتیاج به صرف زمان زیاد و البته مهارت های خاصی دارد.
بازیافت پسماندهای خشک و جداسازی مواد بازیافتی از پسماند تر جزء مهمترین اصول شهری و شهروندی است.
امروزه دفع مواد زائد جامد در شهرهای بزرگ به معضلی با پیامدهای روز افزون تبدیل شده است. گذشته از هزینه بسیار بالایی که جمع آوری، حمل و نقل و دفع مواد زائد شهری به کشور تحمیل می کند؛ مخاطرات زیست محیطی آن نیز بس جدی بوده که نگرانی‌های حاصل از ادامه این وضعیت باید همه اقشار جامعه و به ویژه مدیران شهرداری را به تفکر و عمل به منظور مقابله با این مخاطرات وا دارد.
اصل۵۰ قانون اساسی می گوید: «درجمهوری اسلامی حفـاظت محیط زیست کــه نسل امروز و نسل های بعد باید در آن حیات اجتماعی رو به رشدی داشته باشند، وظیفه عمومی تلقی می گردد. از این رو، هر گونه فعالیت های اقتصادی و لاغیر که با آلودگی محیط زیست یا تخریب غیرقابل جبران آن ملازمه پیدا کند ممنوع است».
«محیط زیست» وقتی «محیط زیست» است که انسان در آن زندگی کند و از مواهب الهی بهره مند شود، به آسایش دست یابد و البته برای همین بهره مندی هم که شده در محافظت از آن بکوشد.
تنها راه حفظ محیط زیست از گزند آلاینده‌ها، مدیریت صحیح پسماند از طریق تفکیک و بازیافت است. پیرو تأکید وزارت کشور و تجربه های موفق سایر کشورها در مدیریت پسماند با تفکیک و بازیافت، همه دستگاه های شهر اعم از شهرداری، سازمان مدیریت پسماند، سازمان محیط زیست و غیره باید به دنبال اجرای شیوه های نوین مدیریت پسماند مبنی بر بهره وری و مدیریت منابع باشند که این امر تنها در سایه جداسازی پسماند های خشک و هدایت آن به واحدهای تبدیلی و بازیافت ممکن است.
سازمان مدیریت پسماند کلانشهر اراک مدتهاست که برای درونی کردن مسئله تفکیک زباله ها در میان شهروندان، دست به اقداماتی می زند تا این مهم را در میان مردم نهادینه کند از همکاری با اداره آموزش و پرورش گرفته تا ادارات و شرکت ها و فرهنگسازی در میان مردم اما اکنون دست به اقدام جالبی زده که در نوع خود می تواند بی بدیل و البته در فرهنگ سازی و اهمیت تفکیک زباله مفید واقع شود. جشن بزرگ تفکیک پسماندهای خشک و تر در اراک با اجرای گروه های نمایشی و حضور هنرمندان مطرح استانی همراه با غرفه آموزش مدیریت پسماند، کارگاه کاردستی، نقاشی و جمع آوری پسماندهای خشک با دریافت کارت قرعه کشی در غرفه آموزشی در جمعه شب در سالن آمفی تئاتر پارک امیرکبیر برگزار شد.
رئیس سازمان مدیریت پسماند شهرداری اراک در خصوص هدف برگزاری این جشن گفته بود هدف از برگزاری این جشن آموزش به شهروندان است، هدف اصلی سازمان نیز، کاهش و اجرای طرح تفکیک است که با جدیت پیگیری می شود و در این خصوص مشارکت شهروندان می تواند نقش به سزایی داشته باشد.
مرادعلی عباسی چندی پیش در گفتگو با خبرگزاری فارس آماری از میزان پسماندها و زباله های اراک داده و گفته بود: سرانه تولید روزانه زباله در جهان ۲۵۰ تا ۳۰۰ گرم است که در ایران ۶۰۰گرم و در شهراراک ۵۴۰ گرم است.
وی ادامه داد: در حال حاضر تولید زباله روزانه در شهر اراک ۳۲۰ تن است، پیش از این میزان تولید زباله ۴۰۰ تن بود که با فرهنگسازی صورت گرفته شاهد کاهش حجم میزان تولید پسماند هستیم که بسیار اقدام ارزشمندی است که نشان از مشارکت گسترده مردم دارد.
در خصوص تفکیک زباله خشک و تر گفته شد اما منظور از زباله تر پسماندهای غذایی (برنج، خورشت، گوشت، مرغ، ماهی، روغنهای خوراکی سوخته و فاسد شده و…) و سبزی و میوه (پسماند میوه و سبزی، میوه و سبزی فــاسد شده، تفــاله چای و…) است که می توان آنها را به کود تبدیل کرد و منظور از زباله خشک کاغذ و مقوا، انواع ظروف پلاستیکی، روکشها و کیسه های پلاستیکی، طنابهای پلاستیکی، اسباب بازیهای پلاستیکی، فیلمهای عکاسی، انواع ابر و اسفنج و انواع قوطی فلزی و انواع ظروف شیشهای، لامپ های ساده و فلورسنت، آینه، سرامیک، چینی، بلور و انواع جعبه های چوبی، سرشاخه، برگ درخت، مبل، میز، وسایل چوبی آشپزخانه می باشد.
اگرچه به گفته مسئولین زباله‌هایی که مردم در قالب زباله‌های خشک جمع‌آوری و به شهرداری تحویل می‌دهند از یک دیگر تفکیک نشده و باید دوباره کار تفکیک بر روی آنها انجام شود که این امر نیازمند صرف هزینه از سوی شهرداری است اما به هر روی جشن بزرگ تفکیک زباله پس از حدود ده سال که از شروع به کار سازمان مدیریت پسماند می گذرد برگزار شد و با وجود اقداماتی که هر از چندگاهی مدیریت پسماند اراک در زمینه بهبود وضعیت پسماندهای شهر انجام می دهد اما ساماندهی پسماندهای اراک چندان حال و روز خوشی ندارند و نسبت به میانگین کشوری وضع وخیم تری را تجربه می کنیم و همچنان پس از سالها تلاش زباله های شهر اراک در منطقه ۱۵ هکتاری امان آباد در نزدیکی چاه های آب آشامیدنی دفع می شود که هنوز معلوم نیست تا چه حد شیرابه های زباله ها در این آبها نفوذ پیدا کرده و این آبها را آلوده کرده است. این در حالی است که چندی پیش هم یکی از مسئولین استانی گفته بود در حال حاضر روزانه ۹۵۰ تن زباله در استان تولید می شود که از این میزان ۷۵ درصد در مناطق شهری و ۲۵ درصد در مناطق روستایی تولید می شود و در حال حاضر تنها سه درصد زباله های کشور در مبدا تفکیک می شوند.
بالا رفتن جمعیت و توسعه شهر نشینی به همراه رشد اقتصادی، افزایش نرخ مصرف در شهرها پیچیده و پر هزینه ساختن مدیریت پسماندها را موجب شده است و غفلت در تعیین مکان مناسب دفع زباله وضعیت را به مراتب وخیم تر می کند و اثرات جبران ناپذیر طبیعی و اجتماعی آن قابل جبران نخواهد بود.
این در حالی است که متاسفانه بخش فرهنگی اجتماعی شورای شهر و شهرداری اراک عملکردی مطلوب در اکثر موارد مربوط به حوزه شهری و شهروندان نداشته و ارزش زباله‌های خشک برای مردم بیان نشده تا مردم به آنها به چشم زباله که نه بلکه به عنوان یک ثروت نگاه کنند اگر این اتفاق می افتاد شهرداری و سازمان مدیریت پسماند می‌توانست با تعبیه سطل‌های مخصوص جمع‌آوری زباله‌های خشک در هر محل و حتی جلوی درب هر خانه زمینه جمع‌آوری و تفکیک واقعی زباله‌ها از مبدا را در سطح شهر اجرایی کند.
