نگاهی به جدال شهرداری و شبکه بهداشت در ماجرای جمع آوری زباله های عفونی اراک /جنگ زباله ای

دوشنبه ۲۶ آذر ۱۳۹۷   شماره ۹۹۸

***  سرپرست سازمان مدیریت پسماند شهرداری اراک: به استناد قانون مدیریت پسماند، پسماندهای پزشکی جز پسماندهای ویژه محسوب می شوند که مدیریت آن با تولید کننده است و شهرداری هیچ گونه مسئولیتی در خصوص جمع آوری و مدیریت پسماند های ویژه ندارد

***

مهدیه مهدوی

***

در دنیای امروز سلامت و بهداشت یکی از شاخصـه های مهـم توسعـه پایـدار محسوب می شود و تمام کشورها به دنبال ارتقا این بخش هستند. یکی از مسائلی که امروزه در حوزه بهداشت و سلامت جامعه بسیار مورد توجه می باشد مدیریت پسماندهاست. جلوگیری از آسیب رسانی به محیط زیست، آلوده نشدن آب های زیرزمینی و کاهش خطرات سلامتی انسان از نتایج مدیریت صحیح و جامع پسماندها است.
ماجرای تفکیک زباله‌های عفونی و عادی سر دراز دارد، چراکه سرنوشت زباله‌های عفونی مطب ها همچنان نامعلوم است.
زباله های عفونی و خطرات آن همچنان ادامه دارد، زباله هایی که سلامتی شهروندان را تهدید می کنند و با وجود این که این زباله ها برای سلامتی خطرناک هستند اما تا کنون اقدامی اساسی برای بی خطرسازی آنها در مطب های خصوصی صورت نگرفته است.
سرنگ ها، سرم، باندها، پنبه های کثیف از جمله زباله های عفونی هستند که گــاهی در میان دیگر زباله های عادی قرار گرفته و دفن می شوند و این در حالی است که مراکز درمانی و مطب های پزشکی محلی برای سلامتی مجدد بیماران است که متاسفانه گاهی همین مطب ها و مراکز خود منشا بیماری می شوند.
بی توجهی متولیان سلامت به سلامتی شهروندان تا جایی است که گاهی به دلیل عدم بی خطر سازی زباله های عفونی در مطب های پزشکی و مخلوط کردن آنها با زباله های عادی، ماموران تنظیف در هنگام جمع آوری زباله ها ممکن است در خطر باشند و زباله های تیز و برنده و آلوده سلامتی آنها را تهدید کند.
همه این موارد در حالی است که گاهی در سطح شهر بسیار دیده ایم که زباله گردها در داخل زباله ها وارد شده و پلاستیک ها و کارتن ها را از بین زباله ها جمع آوری می کنند و ممکن است وجود زباله های عفونی در لابه لای زباله های عادی برای این افراد هم خطر آفرین باشد.
بسیاری از مطب های پزشکان به بی خطرسازی زباله های عفونی بی توجه هستند و زباله های خود را یا در خیابان رها می کنند و یا در کنار زباله های عادی قرار می دهند که وجود این مشکل باعث شد تا روزنامه وقایع استان در ۱۷ مردادماه به این موضوع بپردازد و گزارشی تحت عنوان «بمب خطرناک در سطل زباله» منتشر کند. این داستان همچنان ادامه داشت تا اینکه خبرگزاری ایسنا در خصوص این موضوع گزارشی جامع به صورت تصویری تهیه نمودکه با واکنش چهره های مختلفی روبرو شد. در این بین مرکز بهداشت اراک در این میان که زیر فشار وزارت بهداشت قرار گرفته است توپ را در زمین شهرداری انداخته و از زیر بار مسئولیت خود شانه خالی کرده است.
ادعای اول؛ شهرداری در قبال جمع‌آوری تمامی پسماندها کم‌کاری می‌کند
به گزارش وقایع استان و به نقل از ایسنا، سرپرست مرکز بهداشت اراک می گوید: مرکز بهداشت و دانشگاه علوم‌پزشکی اراک در قبال ساماندهی و مدیریت پسماندهای عفونی کوتاهی نکرده است، اما شهرداری در قبال جمع‌آوری تمامی پسماندها کم‌کاری می‌کند.
دکتر سعید محمد دوست اظهار داشت: مرکز بهداشت اراک طی ۲ تا ۳ سال گذشته پیگیری مستمری در خصوص وضعیت پسماندهای عفونی مطب‌ها و کلینیک‌های درمانی داشته و حتی به عنوان رکن محوری و مهم در این راستا برای مدیریت این نوع پسماندها نسبت به تقسیم وظایف با دستگاه‌های مرتبط اقدام کرده است.
وی با بیان اینکه در این راستا شهرداری اراک مامور جمع‌آوری پسماندهاست و پزشکان مجاب و موظف به همکاری هستند، افزود: در حال حاضر ۳۵۰ پزشک تولیدکننده پسماند عفونی با شهرداری اراک جهت جمع‌آوری پسماندها قرارداد امضا کرده‌اند و حدود ۱۲ پزشک دیگر نیز هنوز اقدام به عقد قرارداد نکرده‌اند که اخطارهای لازم داده شده است و حتی حدود ۵ پزشک نیز به مراجع قضایی ارجاع شده‌اند.
سرپرست مرکز بهداشت اراک تصریح کرد: با وجود اینکه پزشکان ملزم به عقد قرارداد با شهرداری جهت جمع‌آوری پسماندهای عفونی هستند، اما برای عدم انعقاد قرارداد نیز دلایلی دارند، برخی از پزشکان نسبت به عدم مراجعه ماموران شهرداری جهت جمع‌آوری طی یکی دو سال گذشته معترض هستند و به همین دلیل امسال قرارداد نبسته‌اند، درست است که طبق قانون، مدیریت پسماندهای عفونی وظیفه تولیدکننده است، اما در حال حاضر که شهرداری به عنوان متولی امر انتخاب شده است باید وظایف محوله را به درستی انجام دهد و به همه مطب‌ها و کلینیک ها جهت جمع‌آوری پسماند مراجعه کند.
وی اضافه کرد: حتی در یکی از موارد یکی از دندانپزشکان اراک به جهت اعتراض نسبت به عدم مراجعه ماموران شهرداری جهت جمع‌آوری پسماند کیسه زباله‌های عفونی خود را مستقیما به سازمان مدیریت پسماند شهرداری برد تا کم‌کاری‌های صورت گرفته در این راستا تنها به دوش پزشکان نباشد.
محمد دوست تاکید کرد: این پسماندها بسیار خطرناک هستند، اما زمانی که ماموران شهرداری نسبت به جمع‌آوری درست و کامل از تمامی مطب‌ها و کلینیک‌ها اقدام نمی‌کنند، پزشک مجبور است که کیسه پسماندهای عفونی خود را به داخل سطل زباله خانگی بیاندازد، چراکه نمی‌توان داخل مطب خود نگهداری کند، هرچند این اقدام اقدامی اشتباه و غیربهداشتی است.
ادعای دوم؛ بره ای مظلوم تر از شهرداری پیدا نمی کنند
علیرضا مرادی عضو شورای شهر اراک در واکنش به این سخنان سرپرست مرکز بهداشت اراک شهرداری را بره مظلومی خواند و اظهار داشت: شهرداری اراک در مساله جمع آوری پسماندهای عفونی اراک مورد هجمه قرار گرفته است .
علیرضا مرادی در صحن علنی شورای شهر اراک با اشاره به مصاحبه اخیر سرپرست مرکز بهداشت اراک مبنی بر کم کاری شهرداری در جمع آوری پسماندهای عفونی گفت: زمانی که شهرداری فراتر از وظایف قبول مسئولیت می کند شرایط به گونه ای پیش می رود که باید پاسخگو باشد و مورد هجمه قرار می گیرد .
وی با بیان اینکه شهرداری اراک بره ای است که مظلوم تر از آن پیدا نکرده اند، گفت: شهرداری به بحثی ورود کرده است که هیچ ارتباطی به این مجموعه نداشته است و درخواست دارم که وظیفه ای فراتر از وظایف ذاتی شهرداری پذیرفته نشود چراکه در حال حاضر از نظر مالی در مسئولیت های ذاتی خود مانده است .
مرادی با تاکید بر اینکه لازم است که هرچه سریعتر قرارداد جمع آوری این پسماندها به تولیدکنندگان پسماندهای عفونی سپرده شود چراکه نباید اجازه داد که پرسنل مظلوم شهرداری مورد ظلم واقع شوند، اظهار کرد: لازم است سرپرست مرکز بهداشت اراک نسبت به موضع گیری خود درخصوص عملکرد شهرداری در بحث جمع آوری و دفن پسماندهای عفونی عذرخواهی کند. نباید به این شکل به شهرداری تاخته شود و نسبت به عملکرد تولیدکنندگان پسماندها توجه نشود.
به همین بهانه گفتگویی با سرپرست سازمان مدیریت پسماند شهرداری اراک انجام دادیم تا ببینیم که شهرداری در این ماجرا چه نقشی دارد:
حمید رضا قناتی سرپرست سازمان مدیریت پسماند شهرداری اراک اظهار می دارد: براساس قانون مدیریت پسماند که سال ۱۳۸۳ به مجلس شورای اسلامی مصوب شد که پسماند چه چیزی است، چند نوع پسماند وجود دارد و طبق تعاریفی که شده هر یک ازدستگاه های ذی ربط و ارگان ها در این قانون چه مسئولیتی دارند؟ پنج نوع پسماند داریم که یکی از این نوع پسماند ها، پسماند های شهری بوده که مدیریت آن را بر اساس این قانون بر عهده شهرداری ها گذاشته است.
وی ادامه داد: در صورتی که پسماندها به پسماند عادی تبدیل شود، مدیریت آن با شهرداری ها، بخشداری ها و دهیاری است. به استناد مواد قانون مدیریت پسماند ۷ و ۱۳ پسماندهای پزشکی جز پسماندهای ویژه محسوب می شوند که مدیریت آن با تولید کننده است و شهرداری هیچ گونه مسئولیتی در خصوص جمع آوری و مدیریت پسماند های ویژه ندارد. اگر کسی تخلفی انجام دهد به دستگاه قضایی معرفی شده و از طریق این دستگاه با متخلفین برخورد می شود.
سرپرست سازمان مدیریت پسماند شهرداری اراک بیان کرد: چند سالی است که شهرداری متولی این امر شده است براساس قانون این وظیفه شهرداری نیست و دستگاه های ذی ربط باید ورود پیدا کنند. اینکه شهرداری در کنار دستگاه های خدمت رسان خود را به عنوان متولی سلامت مردم می داند در واقع این خدمات ارائه می شود.
وی ادامه داد: در حال حاضر برخی از پزشکان با سازمان مدیریت پسماند قرارداد نداشته که سرنوشت پسماند های عفونی تولید شده در این مطب ها مشخص نیست.
قناتی افزود: متاسفانه به رغم تلاش های صورت گرفته، تولیدکنندگان اینگونه پسماندها هیچ گونه دغدغه ای جهت مدیریت صحیح و اصولی بر اساس ضوابط بهداشتی و قانون پسماند های پزشکی ندارند، ولیکن شهرداری جهت حفظ سلامت شهروندان و رعایت بهداشت محیط از آثار زیانبار و خطرناک پسماندهای عفونی و نیز حفظ منظر شهری، نسبت به جمع آوری و مدیریت پسماند های مطروحه با در اختیار قرار دادن مخازن زرد رنگ با آرم پسماندهای عفونی مستقر در کلیه مراکز و مجتمع های پزشکی با خودروی ویژه اقدام نموده است.
وی خاطر نشان ساخت: به دفعات مشاهده شده است که برخی از پزشکان بعد از اتمام کار مطب بدون در نظر گرفتن سلامت و بهداشت شهروندان، پسماند های عفونی تولیدی مطب را در درون مخازن زباله های شهری قرار می دهند،که این اقدام مغایر با ماده ۱۳ قانون مدیریت پسماند می باشد و باعث به خطر افتادن سلامت جامعه و محیط زیست خواهد شد.
قناتی تاکید کرد: در حال حاضر مخازن زرد رنگ مخصوص جهت نگهداری موقت پسماند های عفونی در مجتمع های پزشکی در دسترس پزشکان قرار دارد که در ساعات مشخص خودروی ویژه جمع آوری به مراکز طرف قرارداد مراجعه و نسبت به جمع آوری اینگونه پسماندها اقدام می نماید.
وی در پایان گفت: دستگاه های ذی ربط همه موارد را بررسی کنند بهترین راهکار ارائـــه بـدهند و تصمیم گیری کنند تا سلامت شهروندان و محیط زیست را به خطر نیافتد.
از قرار معلوم ماجرای زباله های عفونی هم مثل بسیاری دیگر از موضوعات مهم به جای آن که توسط مسئولان حل و فصل شود تنها به بازیچه اتهام زنی و انداختن تقصیر بر گردن دیگری مبدل شده امری که نه تنها کمکی به حل ماجرا نمی کند بلکه تنها باعث می شود گره کور تر و زباله های عفونی که برای مردم خطرناک هستند انباشته تر شوند. شاید زمان آن رسیده که دادستان اراک قاطعانه وارد ماجرا شود و به داد مردم برسد. شاید بهترین کار سپردن جمع آوری زباله های عفونی به دست بخش خصوص باشد که بتواند با کیفیت بهتر این مهم را انجام دهد کاری که در برخی استان ها انجام شده است.