نگاهی به آمار تماس های تلفنی اورژانس اجتماعی بهزیستی استان /فریادهای بی صدا

سه شنبه ۹ خرداد ۹۶ شماره ۵۹۹
***
وقایع استان
فرشته غلامی
***
موضوع تکراری است. همان آسیب های اجتماعی که این روزها از آن بسیار سخن می گویند و آمار ضد و نقیضی ارائه می دهند و در ظاهر ابراز تاسف می کنند و در واقع دست به اقدام جدی برای رفع آن نمی زنند. این روزها آسیب های اجتماعی رو به افزایش است این عبارت تکراری است. فقر، حاشیه نشینی، طلاق، اعتیاد، کودک آزاری و ده ها مسئله اجتماعی دیگر همه و همه، پیچیدگی ها و زیر و بم های خاص خودشان را دارند. از میان تمامی این آسیب ها، کودک آزاری مساله ای بسیارجدی است. کودک آزاری داستان یک یا دو کودک نیست. داستان بى‌پایانى است از سرنوشت کودکانى که هرگز فرصت نکردند لطافت کودک بودن را دریابند و این داستان تلخ را مى‌توان هر روز با اسامى تازه‌اى خواند: دختر ۱۰ ساله قربانی شکنجه نامادری، خشونت یک زن علیه کودک ۱۱ ماهه و….
قرار نیست با تیتر بزرگ بنویسیم بازهم حقوق کودکی پایمال شد و کودکی مورد آزار قرار گرفت و کودک آزاری در ایران رو به افزایش است.
کافی است در پرونده‌های بزرگ قتل و جنایات سرک بکشید. اکثر کسانی که مرتکب جرم‌های سنگین می‌شوند، از کودکی آرام و همراه با محبت پدر و مادر محروم بودند.
در یکی از دایره المعارف ها چنین تعریفی را از کودک آزاری به ما ارائه می‌دهد: کودک آزاری عبارت است از هر گونه فعل یا ترک فعلی که باعث آزار روحی و جسمی و ایجاد آثار ماندگار در وجود یک کودک شود. برخی از این آثار می‌تواند مخفی باشد. ممانعت از حاضر شدن در کلاس درس، محروم کردن او از غذا، حبس در حمام یا زیرزمین اشکال مخفی کودک آزاری است. تنبیه بدنی و تجاوز جنسی به کودک هم از انواع کودک آزاری فیزیکی است.
اگرچه کودک آزاری موضوعی نیست که به راحتی بتوان از کنار آن گذشت چرا که این کودکان آینده جامعه را در دست دارند اما با این وجود آمار دقیقی از کودک آزاری در کشور در دست نیست؛ عده ای این کودک آزاری را پنهان می کنند و ترس از افشای آن دارند و در بخشی دیگر مسئولان آمار واقعی از این معضل اجتماعی ارائه نمی دهند. یک روز معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی کشور یک آمار را مطرح می کند و فردای آن پزشکی قانونی آمار دیگری را.
گزارش کودک آزاری در صدر تماس های تلفنی اورژانس اجتماعی استان مرکزی قرار دارد و بیش از ۶۰ درصد تماس ها طی سال گذشته در این رابطه بوده است. این خبر را به تازگی معاون اجتماعی بهزیستی استان مرکزی داده است.
به گزارش وقایع استان به نقل از خبرگزاری مهر عبدالکریم یادگاری اظهار داشت: ۵۴۱ مورد تماس در سال گذشته با سامانه ۱۲۳ (اورژانس اجتماعی) استان مرکزی انجام شده که از این تعداد ۳۳۸ مورد گزارش کودک آزاری بوده است.
معاون اجتماعی بهزیستی استان مرکزی بیان کرد: علت اصلی بیشتر همسر و کودک آزاری ها اعتیاد یکی از والدین و یا هر دوی آنها است.
وی ادامه داد: در خصوص کودک آزاری و رسیدگی به وضعیت این کودکان، اگر امکان رفع مشکل در محل وجود داشته باشد تیم مددکاری و اورژانس اجتماعی الزامات را دنبال می کند اما در صورت نیاز به مرکز اورژانس منتقل می شوند.
یادگاری خاطرنشان ساخت: در صورت رفع مشکلات و آسیب های موجود فرد و یا کودک پس از دریافت خدمات بهداشتی، درمانی، روانی و حقوقی به خانواده بازگردانده می شود و در صورت وجود مشکلات جدی در والدین همچون اعتیاد و نداشتن صلاحیت نگهداری کودک براساس حکم قضایی تحت سرپرستی بهزیستی قرار می گیرد.
«شما با تلفن ۱۲۳، اورژانس اجتماعی سازمان بهزیستی تماس گرفته اید. لطفا جهت ارتباط با کارشناسان منتظر بمانید». این صدا برای بسیاری از مردمی که با انواع آسیب های اجتماعی از جمله کودک آزاری دست و پنجه نرم می کنند، آشنا است.
به گفته معاون اجتماعی بهزیستی استان مرکزی در حال حاضر پنج مرکز اورژانس اجتماعی در شهرستان های اراک، ساوه، خمین، شازند و دلیجان فعال است و طبق تصمیمات سازمان بهزیستی کشور که رویکرد توسعه کمی و کیفی این مراکز را مدنظر گرفته از ۱۴۰ مرکز در کشور، سهم استان مرکزی سه مرکز است که در شهرستان های خنداب، زرندیه و محلات فعال می باشند.
وی تصریح کرد: این مراکز در شهرهای بیش از ۵۰ هزار نفر جمعیت راه اندازی می شوند، البته محلات در حال حاضر دارای مرکز اورژانس اجتماعی است اما به صورت رسمی فعالیت خود را آغاز نکرده است.
معاون اجتماعی بهزیستی استان مرکزی افزود: سامانه ۱۲۳ به صورت شبانه روزی تماس های مربوط به کودک آزادی، معلول آزاری، سالمند آزاری و همسر آزاری را تحت پوشش می دهد و به محض تماس، تیم روان شناسی و مددکار مرکز خدمات اجتماعی لازم را ارائه می کند.
کودک آزاری در قاب قانون
قانون حمایت از کودکان و نوجوانان که در سال ۱۳۸۱ به تصویب رسیده و شامل کودکان تا سن هجده سال می باشد، اگرچه قانون کامل و جامعی نبود و بارها از سال ۸۸ تاکنون درصدد تصویب قوانین جدید برای این گروه حساس برآمدند اما همچنان مورد بی مهری قرار گرفته است
در ماده ۲ قانون سال ۸۱آمده است که هر نوع اذیت و آزار کودکان و نوجوانان که موجب شود به آنان صدمه‌جسمانی یا روانی و اخلاقی وارد شود و سلامت جسم یا روان آنان را به مخاطره اندازد‌ ممنوع است و ماده ۳ همین قانون هرگونه خرید، فروش، بهره‌کشی و به کارگیری کودکان به منظور ارتکاب‌اعمال خلاف ازقبیل قاچاق، ممنوع و مرتکب حسب مورد علاوه بر جبران خسارات وارده‌به شش ماه تا یک سال زندان و یا به جزای نقدی از ده میلیون ریال تا ‌بیست میلیون ریال محکومیت را مطرح کرده است.
ماده چهار این قانون نیز به موضوع حبس و جزای نقدی را توامان مطرح کرده که به موجب آن هرگونه صدمه و اذیت و آزار و شکنجه جسمی و روحی کودکان و نادیده‌گرفتن عمدی سلامت و بهداشت روانی و جسمی و ممانعت از تحصیل آنان ممنوع و‌مرتکب به سه ماه و یک روز تا شش ماه حبس و یا تا ده میلیون ریال جزای‌نقدی محکوم می‌گردد.
ماده پنجم قانون مذکور کودک‌آزاری را یک جرم عمومی دانسته که احتیاج به شکایت شاکی خصوصی‌ندارد.
ماده ۶ همین قانون هم به صراحت اعلام کرده که کلیه افراد و مؤسسات و مراکزی که به نحوی مسئولیت نگاهداری و‌سرپرستی کودکان را بر عهده دارند مکلفند به محض مشاهده موارد کودک آزاری مراتب را‌جهت پیگرد قانونی مرتکب و اتخاذ تصمیم مقتضی به مقامات صالح قضائی اعلام نمایند‌تخلف از این تکلیف موجب حبس تا شش ماه یا جزای نقدی تا پنج میلیون ریال خواهد بود.
متاسفانه مساله کودک آزاری در ایران جز در موارد خاص مطرح نمی‌شود اما این مساله به معنی عدم پیگیری آن از سوی افراد آسیب دیده نیست. در این زمینه مراکز حمایتی همچون بهزیستی و دفتر پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی هم وجود دارند که قاعدتا باید به کودکان آسیب دیده در این زمینه کمک کنند. اما مساله مهمی که در این میان می‌توان از آن استفاده کرد، بحث حضانت است که شاید بتوان با طرح چنین دادخواستی در دادگاه از مرجع قضایی تقاضا کرد تا در این باره تصمیم گیری کند و حضانت کودک را به مرجعی قانونی و صاحب صلاحیت واگذار کند که این مرجع قانونی می‌تواند جایی مانند بهزیستی باشد.