شایسته سالاری در سیستم مدیریتی

یکشنبه ۲۴ اردیبهشت ۹۶ شماره ۵۸۵
***
احمد مشهدی
فعال سیاسی و اجتماعی
***
شایسته سالاری و شایسته پروری مهمترین اصل برای پیشرفت در نظام اداری و مدیریتی به شمار می آید که در عصر حاضر این مهم در نظام اداری و مدیریتی به ورطه فراموشی سپرده و نادیده گرفته شده است . در نظام شایسته سالار توانایی و شایستگی افراد ملاک انتخاب آن ها می باشد و وابستگی به افراد، نگرش ها و رابطه ها و به طور کلی پارتی بازی در این جوامع جایی ندارد. به همین خاطر این جوامع دارای سیستم اداری سالم می باشد و پیشرفت و ترقی جامعه در آن به طور کامل مشهود است. شایسته سالاری و پارتی بازی در تضاد کامل با یکدیگر می باشند. در نظام مدیریتی شایسته سالار ضوابط همیشه بر روابط برتری و ارجحیت دارد اما امروزه شاهد آن هستیم که با گذشت زمان این موضوع اعتبار خود را از دست داده و به طور کامل روابط جایگزین ضوابط گردیده است و اگر این موضوع را به عنوان یک فساد نگاه نکنیم اما می توان آن را به عنوان یک خطر جدی که جامعه و سیستم اداری را تهدید می کند بنگریم که رعایت نکردن آن سبب به وجود آمدن اختلاس ها، رانت خواری ها، رشوه خواری ها، پارتی بازی ها و پدیده نو ظهور آقازاده پروری خواهد شد و باعث می شود که سیستم اداری و مدیریتی از اهداف خود به طور کامل دور شده و همیشه در پی بر آورده کردن خواسته های افراد و گروه های مورد نظر باشد. باید به این نکته توجه نمود که بارزترین دلیل وجود فقر، بیکاری، فساد اداری، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی حضور افراد نالایق هست که بر اساس رابطه و نه ضابطه به روی کار آمده اند و بر اریکه قدرت تکیه زده اند و این افراد لیاقت حضور در چنین جایگاهی را ندارند و وجود همین افراد سبب پیدایش نارضایتی های اجتماعی در بین اقشار مختلف جامعه می شود. البته افرادی که بر اساس رابطه به کار گرفته شده اند خود فاسد و اختلاس گر نیستند بلکه به دلیل اینکه شایستگی، مهارت، تجربه و لیاقت چنین پستی را ندارند باعث به وجود آمدن این فساد ها می گردند . اگر ما خواهان جامعه ایی پیشرفته، سالم و مترقی هستیم باید سیستم مدیریتی و مدیران ما به شایسته سالاری توجه ویژه نمایند و از رابطه بازی دوری کنند و این مهم تنها با اصلاح فرهنگ حاکم بر جامعه و سیستم مدیریتی امکان پذیر نیست .
در انتخاب مدیران باید دقت کافی را به کار برد و از ورود افراد بر اساس رابطه مداری جلوگیری کنیم و طبق اصول مدیریت باید افراد را بر اساس شایستگی انتخاب نمود و آن ها را آموزش و تربیت کرد. در گزینش و به کار گیری مدیران باید به این نکته توجه کنیم که آن ها از ویژ گی های هوشیاری بالا، اعتماد به نفس بالا، انرژی زیاد، تخصص و مهارت در کار، سلطه جویی و از یک تفکر استراتژیک برخوردار باشند.
امروزه نظام مدیریتی در بسیاری از جوامع اعم از در حال توسعه و توسعه یافته به آفت تملق، چاپلوسی، بی اراده، وابسته به گروه بودن، مصلحت بین و ترسو بودن دچار گشته است. اما مدیران باید به این موضوع توجه ویژه کنند که محدوده مرزهای ملی از بین رفته است پس مدیران موفق مدیرانی هستند که بتوانند از افراد متعلق به فرهنگ های متفاوت استفاده کنند در قرن ۲۱ مدیران باید همواره دارای یک انعطاف پذیری باشند و تغییر کنند و در برابر پدیده تغییر شکیبایی از خود نشان دهند .
در پایان می توان گفت نتیجه عدم رعایت شایسته سالاری مهاجرت نخبگان به خارج از کشور و افزایش بی اعتمادی و بد بینی در بین افراد جامعه را در پی خواهد داشت و ضرر کننده اصلی در این بین مردم خواهند بود.