تاوان پروپاگاندای سیاه

یکشنبه ۲۴ اردیبهشت ۹۶ شماره ۵۸۵
***
هادی خسروشاهین
روزنامه نگار
***
حسن روحـــانی بی گمان تک ستاره مناظره سوم بود؛او هم در غیریت سازی و دگر سازی موفق بود و هم در نشانه گذاری برای مشابه ساختن نامزدهای اصولگرای امروز با سیاستمداران دسته راستی در سالهای قبل از ٩٢؛در این پروژه نیز جهانگیری توانست در ثبیت المانها و نشانه ها به کمک رییسش بیاید.روحانی در پیشبرد این پروژه در عین حال چهره خشن و اوانگاردی چون قالیباف را نیز به نمایش نگذاشت. اعتدالیون برخلاف اشتباه راهبردی دو مناظره اول نمایندگان گفتمان پوپولیستی عدالت گرایی را توامان مورد خطاب قرار دادند و حتی در مقاطعی دال های این گفتمان را به چالش کشیدند. در این مناظره سیاست رعب به همان جایگاه تاکتیکی خود رجعت کرد و به جای ان اقناع در مقام استراتژی نشست؛تشریح سیاست ها و اقدامات دولت در حوزه روستایی را می توان در زمره همین سیاست اقناع و تبیین قرار داد. روحانی و جهانگیری این بار بازی سازی کردند و سخنگویان گفتمان پوپولیستی را در مقام پاسخگویی قرار دادند؛جایگاه دو طرف در دوئل سوم نسبت به مناظره های اول و دوم کاملا عوض شده بود؛این بار انها که در لاک دفاعی قرارگرفته بودند،اصولگرایان بودند که صرفا با دستگاه تخریب و پروپاگاندا پای به میدان گذاشته بودند. اعتدالیون انها را وادار کردند که در حوزه ایجاب و برنامه سخن بگویند؛امری که در این حوزه نقطه ضعف داشتند.در این حوزه هاشمی طبا هم به یاری زوج اعتدال گرا امد تا مشخص شود اصولگرایان برای افزاش یارانه ها چه چیز در چنته دارند.
این نوع مواجهه انقدر ادامه یافت تا در بخش نتیجه گیری جدل سوم دست خالی عدالت گرایان رو شود. با این اوصاف به نظر می رسید حداقل ٣قشر در روز ۲۹ اردیبهشت به روحانی رای خواهند داد:انها که به لحاظ سیاسی و اقتصادی محافظه کارند و به همین دلیل خواستار تداوم وضع موجود خواهند بود تا نه منافع سیاسی و نه منافع اقتصادی انها دستخوش زیان ناشی از تغییر شود.(تاجران،مدیران و کارمندان)دسته دوم طبقه متوسط شهری است؛طبقه ای که با تصویر سازی ناشی از مناظره سوم به شدت از بازگشت به گذشته هراسناک شده است.به نظر می رسد در هفته پایانی تبلیغات انتخاباتی این طبقه خود را به تکاپوی بیشتری خواهد زد تا در نقش عاملان گفتمانی اعتدالیون افراد بیشتری را به پای صندوق های رای بیاورد.طبقه سوم هم بی گمان سنت گرایان دینی نه بنیادگرایان خواهند بود که نگاه هنجاری به حیات اجتماعی و سیاسی دارند.این گروه اجتماعی در جست و جوی اخلاق و حفظ حرمت های شرعی است.از این حیث نیز نوع سخنان و مواضع روحانی بخصوص انجا که از ضرورت حفظ حرمت مقدسات و جناحی نکردن استان قدس و امام رضا(ع) سخن گفت،برای این طبقه دلنشین خواهد بود.علاوه بر اینکه روحانی نشان داد علی رغم هجمه سنگین تخریب طرف مقابل حاضر نیست به افشاگری عمده ای علیه رقیب دست بزند و حتی پرونده سال٨۴رقیبش را با جزئیات افشا کند(در انتخابات پیش رو احتمالا شاهد رای به نسبت بالای روحانی در قم و مشهدخواهیم بود). اما اصول گرایان با یک هدف مشخص پا به مناظره سوم گذاشتند؛تثبیت جایگاه رقیب در غیریت سازی ۴درصدی ها.از همین رو ضروری بود تا با انتشار پرونده های اقتصادی از اطرافیان روحانی و جهانگیری این تصویر از رقیب را به مخاطب٩۶درصدی عرضه کنند.اما نقطه ضعف این استراتژی این بود که دست رقیب را نخوانده بودند.مشاوران اعتدالیون با بازی خوانی به خوبی از عهده طراحی پاتک برای این تک اصولگرایان برامدند.اگر چه عدالت گرایان با طرح پرونده هایی تلاش کردند تا رقیب خود را در کلیت اش در جایگاه ۴درصدی بنشانند اما ان طرف ماجرا یعنی ٩۶درصدی ها را فراموش کرده بودند.اگرچه استفاده از این نوع ادبیات تخریبی و صحبت از مشکلات فقرا و مستضعفین می تواند وضعیت این همانی را میان مجموعه گروههای اجتماعی فقیر و بی بضاعت با نامزدهای اصولگرا بوجود اورد ولی این وضعیت وقتی در جایگاه تعیین نهایی قرار می گیرد که عدالت گرایان می توانستند به این طبقه بزرگ اجتماعی نشان دهند چگونه می خواهند بر قدر و منزلت انها بیفزایند و از دسترسی اقلیت فرصت طلب مورد ادعایشان به منابع قدرت و ثروت جلوگیری کنند؟
پاتک اعتدالیون برای تحت فشار قرار دادن عدالت گرایان جهت ارائه برنامه، راهبرد این گفتمان پوپولیستی را ابتر گذاشت.از طرف دیگر با یکپارچه سازی رقیب در قالب منظومه گفتمانی اصولگرا از سوی جهانگیری و بخصوص روحانی قالیباف دیگر نتوانست در نقش یک نامزد ضربه گیر برای رییسی ظاهر شود.از همین رو از این مقطع زمانی هرگونه فراز و به احتمال خیلی بیشتر فرودی بصورت همزمان برای رییسی و قالیباف روی خواهد داد. احتمالا در روزهای ابتدایی هفته پایانی تبلیغات یعنی روزهای شنبه و یکشنبه شاهد افت همزمان ارای رییسی و قالیباف خواهیم بود.با نتایج مناظره سوم احتمالا شاهد رای ٣طبقه اجتماعی به عدالت گرایان خواهیم بود:خرده بورژوازی یا همان طبقه ای که در دوران احمدی نژاد از وضعیت نوسانی اقتصاد سود زیادی بردند(بورس بازان،واسطه گرایان اقتصادی و عاملان خدمات توزیعی).طبقه دوم احتمالا بخشی از طبقه بی بضاعت شهری و جمعیت روستایی پرجمعیت خواهد بود همانها که در دوره گذشته با رقم قابل توجه یارانه ها بدلیل تعداد خانوار بالا می توانستند از پس زندگی خود برایند.این ارا احتمالا در مناطقی که نرخ بیکاری بالا است،افزایش قابل توجهی خواهد یافت.طبقه سوم بنیادگرایان که اکثرا در شهرهای بزرگ حضور دارند.این طبقه مدام و در سالهای بعد از جنگ بدلیل ورود ادبیات مدرن در بدنه مدیران و سیاستمداران و اجرای برنامه های مدرنیزاسیون از دولت سازندگی و بعد اصلاحات تا دولت اعتدال تقویت شده اند. اما در نهایت استراتژی تخریبی اصولگرایان در مناظره سوم یک پیامد ضمنی هم خواهد داشت.متوسلان به جمله کلیشه ای “همشون سر تا پا یه کرباسند”بر باور سابق خود مصمم تر خواهند شد و ممکن است حتی بخشی از طبقات شهری را تشویق کنند تا در این بازی کلیشه ای قرار گیرند.اگر این موج با تخریب های سنگین هفته اخر رقبا علیه یکدیگر تداوم یابد،احتمالا شاهد کاهش مشارکت نسبت به انتخابات گذشته خواهیم بود؛مگر اینکه اعتدالیون خود را از ورود به این بازی مصون نگه دارند انچنان که روحانی برخلاف مناظره دوم تلاش کرد به دامان رادیکالیسم کور نیفتد. اگر در هفته پایانی تبلیغات اعتدالیون با همین دست فرمان مناظره سوم حرکت کنند،می توان امیدوار بود که کار انتخابات در همین دور اول تمام شود