سلبریتی ها تریبون مطالبه گری مردم شده اند؛ گزارشی درباره رد دعوت مهمانی رئیس جمهور از سوی برخی هنرمندان/نامه را وا نکرده پس فرستاد

چهارشنبه ۹ خرداد ۱۳۹۷ شماره ۸۵۳
***
وقایع استان
سارا حسین نژاد
***
آنچه از فضای عمومی جامعه قابل مشاهده و درک است احاطه ناامیدی و نارضایتی جمعی در میان اقشار مختلف است. بدون شک ابراز این نارضایتی برای همه مردم ممکن نیست هرچند این روزها شاهد اعتصابات و اعتراضات صنوف مختلف در کشور هستیم؛ اما باید گفت با وجود تمام اعتراضات در گوشه و کنار کشور از تعطیلی بازارها، اعتراض معلمان، بستن راه آهن توسط کارگران، اعتصاب کامیون داران و … ولی هنوز مطالبه گری بعنوان یک اصل در جامعه به درستی تبیین نشده است زیرا همچنان زیرساخت های قانونی برای آن فراهم نیست و بنابراین ممکن است یک اعتراض مسالمت آمیز به یک درگیری تبدیل شود و فرصتی برای برخی سواستفاده ها از سوی گروه های مختلف فراهم شود. شاید یکی ازدلایل اصلی این رخدادها این است که مردم به درستی نمی دانند چطور باید یک مسئول یا یک وضعیت را به چالش بکشند. این یک اصل است که قدرت و مسئولیت در کنار هم تعریف می شود پس صاحبان قدرت باید مسئولیت پذیر و در قبال عملکرد خود و نتایج آن جوابگو باشند البته این موضوع به آگاهی در جامعه و اطلاع ازحقوق شهروندی و مدنی نیز باز می گردد.
بی شک طرف دیگر ماجرا را نیز باید دید تعداد زیادی از مسئولین در مقابل انتقادات روحیه پاسخگویی ندارند و ممکن است هر نقدی را به مثابه مخالفت با خود تلقی کنند و در قبال آن جبهه و واکنش منفی داشته باشند. برخی دیگر نیز راهکارهای توجیهی را به خوبی می دانند و ضعف عملکرد خــود را بــه مقاومت و ممانعت از بخش های دیگر نسبت می دهند.
در بحث مطالبه گری و دنبال کردن خواسته در جامعه برخی گروه ها می توانند نقش مهمی در جامعه داشته باشند و بعنوان نماینده مردم خواست و مطالبه آن ها را به شکل مشخص تر و تاثیرگذار تر مطرح کند. این وظیفه اغلب بر عهده نخبگان یک کشور است که قدرت تحلیل و کارشناسی امور را از ابعاد مختلف دارند. اما آنچه می بینم این است که نخبگان نیز به درستی نتوانسته اند از عهده این امر برآیند و به دلایل مختلف مورد توجه قرار نمی گیرند بنابراین در نبود آنها سکان اینگونه مسئولیت ها به دست سلبریتی ها و هنرمندان افتاده است. هرچند این روند نیز مورد نقد است و به گفته کارشناسان و جامعه شناسان اغلب سلبریتی ها نگاه احساسی و سطحی به مسائل روز که نیازمند تحلیل و تجربه است دارند؛ ولی نمی توان از نقش مهم سلبریتی ها آن هم با گسترش فضای مجازی و دنبال شدن آن ها چشم پوشید.
در اینجا منظور از سلبریتی ها بیشتر هنرمندان و ورزشکاران برجسته و مورد توجه کشور است نه فشن بلاگرها و یا مدل های شبکه های اجتماعی.
افرادی که به واسطه هنر و یا افتخاراتشان در میان مردم از محبوبیت خاصی برخوردار هستند و حتی جهت گیری آن ها نسبت به مسائل روز برای عموم مهم است و آن ها را به هیجان می آورد. این توجه در وهله اول به دلیل الگوپذیری از سلبریتی ها است از طرفی مردم در شرایط کنونی آن ها را زبان گویای خود می بینند و حرف و جهت گیری آن ها مورد تایید آن ها است.
البته نباید از این نکته غافل بود که با توجه به جایگاه اجتماعی این افراد مسئولین نیز از وجود چنین ظرفیتی و تاثیر سخنان آن ها بر توده مردم باخبر هستند و برای همین است که به وضوح در نزدیکی رویدادهای مهمی چون انتخابات اغلب کاندیداها به دنبال همراه کردن این گروه با خود هستند.
این روزها در صفحه های سلبریتی ها از جمله هنرمندان سینما اعتراض های مختلف به اتفاق و حوادث کشور دیده می شود؛ در این میان تحریم مراسم افطاری رئیس جمهور از سوی تعدادی از هنرمندان تئاتر، سینما و تلویزیون در اعتراض به شرایط موجود در کشور از اخبار مهمی است که روزهای گذشته مورد توجه قرار گرفت. آناهیتا همتی اولین هنرمندی بود که دعوت افطاری رئیس جمهور را رد کرد. او با انتشار دعوت نامه خود در صفحه اینستاگرامش نوشت: سلام آقای رئیس جمهور، من به افطاری شما نخواهم آمد.سفره ما مردم ایران روز به روز خالی‌تر میشود. بیماری و فقر در استان‌های سیستان و بلوچستان روز به روز بیشتر میشود. وضعیت زلزله زده ها، سال‌های سال به همین منوال باقی مانده است (زلزله بم و حالا کرمانشاه) آب و هوایی که در بیشتر استان‌ها غبار آلوده است و هموطنان کردمان روزی نیست که عذاب نکشند، کوله برانی که بــا شلیک کشتــه می شوند. حتی اسب هایشان تیرباران میشوند وضعیت زنان در هر حوزه‌ای که فکرش رو بکنید، روز به روز اسفبار‌تر میشود. وضعیت اسید پاشی و قوانین عقب افتاده درست نشده… بیماری‌هایی که خانواده‌ها برای پول دارو به هر جایی التماس میکنن و حاضرن تن به فروختن اعضای بدن خود بدهند… هنرمندانی که ممنوع هستند، هنری که سانسور میشود، آدم‌هایی که حذف میشوند. سرپنجه آهنینی گلویمان را سالهاست که سخت میفشارد، در حال خفه شدنیم.واقعا در چنین شرایطی که من و مردم با فقر دست و پنجه نرم میکنیم، در حالیکه کوچکترین اعتراضی هم سرکوب میشود، برای خودم حضور در چنین مکانی را جایز نمیدانم.» بعد از او هنرمندانی چون مریم بوبانی، پرستو گلستانی، فلور نظری، برزو ارجمند، احسان کرمی، سپیده گلچین، پرویز پرستویی، مهناز افشار و برخی دیگر از هنرمندان کشورمان که به مراسم افطاری رئیس جمهور دعوت شدند، در اقدامی متفاوت دعوت حسن روحانی را رد کردند. این هنرمندان دلیل این کار را وضعیت اقتصادی بد و فقر این روزهای مردم ایران عنوان کردند.
پرویز پرستویی که واکنشش در قبال مسئول مختلف و صراحت بیانش همیشه مورد توجه کاربران بوده است با قرار دادن تصویری از دعوت نامه خود در صفحه اینستاگرامش این دعوت را رد کرده و خطاب به رئیس جمهور نوشته: « ضمن سپاس از دعوت حضرتعالى به عرض میرساند که با توجه به شرایط بد اقتصادى و روحى مردم کشورمان باور این حقیر بر این استوار است که چنین گرد هم آیى هایى که مستلزم صرف هزینه هاى زیاد است (و تعدادشان هم کم نیست)شاید حداقل از نگاه بنده و تعدادى از همکارانم چندان ضرورى نباشد. نیک میدانم که هدف شما از این مهمانى افطار شنیدن حرف ها و بیان مشکلات جامعه هنرى از زبان آنهاست. اما تجربه چند سال اخیر نشان داده که شما حتى بیش از ما به این مشکلات واقفید و آنها را به بهانه هاى مختلف بیان میدارید. اما ظاهرا ما باید فقط دلخوش باشیم که شما در کنار ما هستید و این مشکلات را میدانید و میگویید. چرا که ظاهرا شما هم دنبال گوش شنوایى هستید که مشکلات را حل کند و از این نظر دقیقا مانند مایید. درخواستهاى ما و سایر اقشار مردم اینروزها چندان تفاوتى با هم ندارد. همه در یک کشتى هستیم و چشم امید به شجاعت و عمل گرایى ناخدا بسته ایم.
باشد که به صخره ناامیدى برنخوریم که سخت ترین صخره ها است. در پایان اضافه میکنیم که شاید اگر شما رئیس جمهور نبودید اکنون همین امکان براى ابراز نظر نیز فیلتر شده بود و همین کوچک هم نتیجه راى به شماست. اینها را درک میکنیم و ممنونیم اما شما هم ما را درک کنید.»
این اقدام بازیگران با استقبال کاربران در فضای مجازی روبه رو شده است. عده ای نیز از این اقدام هنرمندان انتقاد کرده اند. آزاده نامداری مجری تلویزیون از این حرکت ‌ هنرمندان انتقاد کرد و آن را سطحی نگری خوانده است که البته با توجه به حواشی سفر خارج از کشور او در سال گذشته و مسئله کشف حجابش بسیاری به این گفته او واکنش نشان دادند و از او که در وضعیت اقتصادی مناسبی است خواسته اند در این خصوص اظهار نظر نکند.
البته تحریم مراسم افطاری ابتدا از مهمانی افطاری جوانان آغاز شد تعدادی از جوانان فعال در حوزه سیاسی و اجتماعی نیز در اعتراض به عـدم تحقق وعده های ریاست جمهوری و تنگ تر شدن دایره مشکلات جامعه حضور در این ضیافت را رد کردند؛ ولی بدون شک بازتابش در میان مردم به اندازه تحریم این مهمانی از سوی هنرمندان نبود.
اینکه چرا جوانان و هنرمندان که از حامیان اصلی دولت روحانی در زمان انتخابات بودند حالا به منتقدین دولت او تبدیل شده اند دلایل مختلفی دارد ولی اینکه همین اقشار بتوانند مطالبات و خواست ها خود را با چنین روش هایی مطرح کنند می تواند گامی موثر در مسیر مطالبه گری باشد.
البته اینکه سلبریتی ها تحلیل گر سیاسی نیستند و آن ها نیز مانند شهروندان دیگر ممکن است تحت تاثیر احساسات و در مواردی بدون آگاهی از مسئله ای اظهار نظر کنند طبیعی است؛ ولی باید دانست بعنوان بخشی از جامعه که نقش الگو را ایفا می کنند رفتارها و صحبت هایشان در کانون توجه است و شاید رفتار اخیر آن ها نوعی از اعتراض مدنی مدرن بود که تحت تاثیر احساس نبود بلکه تحت تاثیر شرایط حاکم انجام شد.