حمله همه جانبه آلاینده ها به شهر

یکشنبه ۱۱ مهر ۹۵ شماره ۴۳۰

دکتر سیاوش آقاخانی
رییس خانه تشکل های مردم نهاد استان

در دو سال اخیر در سفرهای وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست کشور تاسیس پژوهشکده علمی رصد آلاینده های محیطی اراک و آثار آن بر سلامت مطرح شده اما هنوز اقدام عملی مشهود در این خصوص رخ نداده است. بر اساس آخرین مطالعات انجام شده در سال ۸۶ توسط دانشگاه صنعتی اصفهان، ۵۱ درصد از آلایندگی های هوای کلانشهر اراک مربوط به صنعت و ۴۹ درصد مربوط به آلایندگی های خانگی، خودروها، وسایل نقلیه و ریزگردها است اما در سال های اخیر الگوی انتشار آلاینده ها و تنوع آن ها تفاوت فاحشی کرده و منابع جدید مستند علمی در تعیین شاخص های این بخش ارائه نشده است. آلودگی هوای اراک یکی از مهمترین چالش های زیست محیطی این کلانشهر است و شناخت دقیق نوع آلاینده ها به منظور اقدامات هدفمند و کیفی در مهار سریع بخشی از کانون های انتشار آلایندگی ضروری است. بیشترین میزان آلایندگی در کلانشهر اراک مربوط به ریزگردها است که بر طبق آمارها و مقایسه روزهای ناسالم و شواهد محیطی، کانون فرسایش بادی موجود در تالاب میقان اراک در ایجاد و ماندگاری آن بر فراز این کلانشهر به عنوان عامل محلی نقش محوری دارد. در کنار پدیده ریزگردها، آلاینده های صنعتی نیز حجم قابل ملاحظه ای را از چتر آلاینده ای اراک تشکیل می دهد اما فقدان مطالعات علمی سبب شده که صنایع مسئولیت اجتماعی خود را در این حوزه جدی نگیرند و روال اصلاح نواقص کند باشد و در این میان تاوان آلودگی را مردم با آسیب سلامتشان می دهند.
تاثیر ریزگردها بر نایژگ ها است اما آلودگی ناشی از صنایع که به صورت گاز می باشد، بسیار خطرناک است و سلامت افراد را به شدت تهدید می کند. مدیرعامل سازمان های مردم نهاد استان مرکزی اضافه کرد: آلودگی فلوراید که از دودکش های صنعت آلومینیوم در هوای اراک متصاعد می شود، از آلاینده های بسیار پر خطر است و متاسفانه این مهم حتی در مطالعات سال ۸۶ دانشگاه صنعتی اصفهان لحاظ نشده است.
بر اساس برآوردها روزانه ۵۰ تا ۸۰ تن فلوراید از دودکش این واحد صنعتی در محیط شهری اراک متصاعدمی شود و لازم است که مرجعی علمی علاوه بر تائید کارشناسی این مهم ، عوارض و پیامدهای آن بر سلامتی را نیز رصد کرده و در پی آن راهکارهای مهار و کاهش حجم این آلاینده را با مکانیزم اجرایی نیرومند و عملی ارائه دهد.
وی عنوان کرد: آنچه به عنوان پدیده ریزگرد از آن یاد می شود حجم بزرگی از گرد و خاک است که به صورت ذرات معلق و ریز در هوا می ماند و در سیستم تنفس و سایر اندام ها آثار مخرب دارد و مساله مهم در این میان شناخت نوع ترکیبات گرد و غبار است چون هر ترکیب آثار خاص خود را بر سلامت می گذارد.
تاثیر ریزگردها بر سلامت نیز متفاوت است، ریزگردهای خارجی بیشتر پایه رسی است و تاثیر َآن بر سلامت کمتر از سایر ریزگردها است.
ریزگردهای تالاب میقان اراک پایه سولفاته دارند و به دلیل اینکه قطر کمتر از دو و نیم میکرون دارند تا اعماق ریه نفوذ می کنند و این مساله تاثیر مخرب آن ها را دو چندان می کند.
فعالیت های معدن کاوی در کارخانه املاح معدنی یکی از عوامل مهم در تولید ریزگردهای داخلی است زیرا این شرکت با بهره برداری غیراصولی از تالاب میقان و ایجاد گودال هایی که مانع ورود آب به صورت یکسان به تمام قسمت های تالاب است به این مساله دامن زده اما، در این خصوص نیز تحقیقات علمی انجام نشده است.
با پیگیری ها انجام شده توسط دادستان محترم به شرکت املاح معدنی اخطار داده شده است که تا زمان اجرایی نشدن مصوبات احیایی شرکت املاح معدنی حق برداشت را نخواهد داشتبرای پیگیری حقوق سلامت مردم اراک و مناطق جمعیتی اطراف هیچ تعارفی با شرکت املاح معدنی نداریم و در صورت عدم اجرای مصوبات برخورد جدی قانونی خواهد شد.