بررسی فلسفه پیاده روی اربعین در بین ایرانیان/سفر ماندگار شیخ

چهارشنبه ۱۷ آبان ۹۶  شماره ۷۱۸

***

وقایع استان

رضا رادمنش

***

شاید در گذشته ای نه چندان دور به دلیل حضور و رواج حکومت بعثی در عراق و روی کار آمدن زمامدارانی سختگیر که بیم حب اهل بیت پایه های حکومت شان را متزلزل می نمود، زیارت عتبات عالیات خاصه سفر به کربلای معلی و قدم گذاشتن در بین الحرمین و دیدن ضریح مطهر حماسه سازان دشت کرب و بلا یک حسرت بزرگ محسوب می شد که نصیب هر شیعه و ایرانی نمی گردید و هر از گاهی با دیدن تصاویر خالی از زائر حرمین شریفین اشک در چشمانمان حلقه می زد و بر غربت سردار آزادی و آزادگی و سالار شهیدان امام حسین (ع) صحه گذارده و راه نفسمان بند می آمد اما پس از حمله ارتش امریکا و ناتو به عراق و جنگی بیست و سه روزه که منجر به سرنگونی صدام حسین گردید حجم عظیمی از زائران ایرانی و عراقی به سمت عتبات عالیات روانه شدند. آن روزها دلباختگان و عاشقان حسینی از زن و مرد، پیر و جوان و خرد و کلان همه و همه پر شورتر از گذشته از شهرهای مختلف و راه های دور و نزدیک به سوی حرمین عشق و وفاداری و گام نهادن در مسیر حرکت کاروان اسرای کربلا شتافتند و سیلی خروشان که مرزهای نفرت از جنگ تحمیلی را درهم می شکست و پای به سرزمینی می گذاشت که بیش از چهارده قرن پیش سیدالشهدا و یارانش درس آزادگی، ایمان، وفاداری، خودشناسی و خداشناسی را آنچنان در دل جهانیان و تاریخ نهادینه کرده بودند که هر چه از آن اتفاق عظیم می گذشت گویی پیامش روشن تر و به روز تر می گردید.
آن روزها پرچم ها و بنرهای بسیاری را بر در و دیــوار شهرمان می دیدیم که پر بود از تبریک زیارت کربلا معلی و قــدم زدن در بین الحرمین و زیارت نجف اشرف؛ برخی در طول سال بارها و بارها به صورت غیرقانونی از مرزهای کشور خارج شده و به سوی عتبات عالیات به قصد زیارت حرم مطهر امام حسین (ع) و حضرت ابوالفضل(ع) گام برمی داشتند به طوری که سفر به عتبات عالیات و خروج غیر قانونی از مرزهای کشور و عبور از خطراتی نظیر مناطق مین گذاری شده و حملات تروریستی را به جان می خریدند؛ امروز و روزهای منتهی به اربعین حسینی که از دوست و آشنا و در و همسایه بسیار می شنویم چه بسیار افرادی که حتی فکرش را هم نمی کردیم راهی کربلا و به اصطلاح پیاده روی مخصوص این روزها شده اند.
شاید تعداد زیادی از افرادی که پای در مسیر پیاده روی اربعین می گذارند از تاریخچه و فلسفه پیاده روی در اربعین حسینی چیزی ندانند؛ برای اولین بار در سال شصت و یکم هجری قمری جابر ابن عبدالله انصاری یکی از یاران رسول خدا (ص) پیاده روی در این مسیر را آغاز کرد ولی باید در نظر داشت که بنیان گذار پیاده روی در اربعین حسینی کسی نبود جز شیخ انصاری که او این حرکت را به عنوان رسم و نمادی برای شیعیان معرفی کرد اما پس از مدتی به فراموشی سپرده شد ولی در نهایت توسط شیخ میرزا حسین نوری مجددا احیا شد و به عنوان رسم و سنتی نیکو در میان شیعیان نشر یافت.
این عالم بزرگوار اولین بار در عید قربان به پیاده‌روی از نجف تا کربلا اقدام کرد که ۳ روز در راه بود و حدود ۳۰ نفر از دوستان و اطرافیانش وی را همراهی می‌کردند، محدث نوری از آن پس تصمیم گرفت، هر سال این کار را تکرار کند، او آخرین بار در سال ۱۳۱۹ هجری با پای پیاده به زیارت حرم اباعبدالله حسین(ع)رفت.
این اقدام زمینه ساز پیاده روی بسیاری از عاشقان اهل‌بیت و امام حسین (علیه السلام) شد. در راستای انجام این مراسم معنوی و روحانی برخی از علما و حتی مراجع تقلید نیز با پای پیاده به کربلا سفر کردند. از جمله این افراد آخوند خراسانی و سید محمود شاهرودی و میرزا جواد آقا ملکی تبریزی چند تن از مراجع عالی قدر جهان تشیع هستند که بارها با پای پیاده از عتبه علویه، رهسپار عتبه حسینی شده اند در این زمینه باید اشاره ای هم داشت به پیاده روی برخی پادشاهان ایرانی مانند شاه عباس صفوی که به همراه علمای زمان خویش شیخ بهایی و میرداماد و میر فندرسکی با پای پیاده از اصفهان عازم مشهد به جهت زیارت بارگاه مطهر حضرت علی ابن موسی رضا (ع) شدند.
با توجه به تاریخچه و فلسفه پیاده روی در روزهای منتهی به اربعین حسینی باید با شناخت بیشتر از مکتب حسینی و آموختن درس های دینی و زندگی با بینشی عمیق تر در این مسیر گام برداریم.
بی شک در امروز ایران مان کمتر کسی هست که خود یا یکی از نزدیکانش را در ایام اربعین حسینی در مسیر پیاده روی نجف اشرف تا کربلا معلی ندیده باشد، مسیری که از نجف اشرف آغاز نمی شود بلکه از دل های پاکی سرچشمه می گیرد که به یاد مظلومیت سالارشهیدان دشت کربلا و پسر رسول خدا (ص) و یاران صدیق و باوفایش شوقی دو چندان را برای رهسپاری در این مسیر از راه هایی بسیار دورتر از نجف در خود زنده می کنند و با عبور از شهرهای مختلف خود را به کشور عراق می رسانند جایی که اگر نگوییم همه مــردمانش، اکثریت در تکـاپوی ایجاد بستری مناسب در مسیر پیاده روی اربعین حسینی هستند. یکی با در اختیار گذاشتن خانه و کاشانه اش برای استراحت زوار و دیگری با تهیه و تدارک غذا و نوشیدنی و درمان و تیمار زائرین و… همه با هم و در کنار هم، عمود به عمود راه را طی می کنند و موکب به موکب کنار یکدیگر شب را به صبح می رسانند و تنها به یک عشق و آن هم زنده نگه داشتن پیام بزرگ روز عاشورا یعنی درس آزادی و آزادگی که از سلحشوری عباس ابن علی (ع) و صبر و بردباری و پیام رسانی زینب کبری (س) و درایت، استقامت و تقوا اباعبدالله حسین (ع ) و یارانش بدست آمده و تاکنون زنده تر از گذشته در دلها جوانه زده، رشد نموده و تناور گشته است.
به هر روی اکنون که در آستانه فرارسیدن اربعین حسینی هستیم توجه به این نکته خالی از لطف نیست که گام نهادن در مسیر پیاده روی روزهای منتهی به اربعین حسینی باید در دلهای ما درسی از امام مان و تاثیری از آن روز را برجای بگذارد تا با صیقل دادن روح و دلمان نیکی را بیشتر از گذشته درک کنیم و با دوری از زشتی، پلیدی، بخل و حسد گام در مسیر آرمان شهری بگذاریم که فلسفه خلقت و هدایت بر پایه آن بنا نهاده شده نه اینکه عبور از این مسیر ملعبه ای باشد برای بعضی از ما برای فخر فروشی به دیگران و یا استفاده و سوء استفاد در امور روزمره مان و به جای حفظ و نگهداری و تعالی بخشیدن به ارزش های معنوی در جهت ارضای امیال شخصی خود نظیر بخل و حسد، دروغ و تزویر، ریا و خودنمایی استفاده کنیم.