روزنامه وقایع استان مرکزی پایگاه رسمی اطلاع رسانی نشریه
سه شنبه ۲۵ خرداد ۹۵ شماره ۳۴۴
سید سعید خطایی پور
در تفکر سنتی «تجرّد» مرحله ای موقت و انتقالی در زندگی فرد است. فرد مجرّد دیر یا زود باید ازدواج کند تا «سروسامان» بیابد. یعنی انگار تجرّد نوعی بی سروسامانی است. و اگر دوران تجرّد به درازا بکشد، هزار و یک گمان بد به فرد مجرّد می رود. در این نگاه، زندگی مجرّدانه غیرطبیعی است، و اگر زیاده به درازا بکشد باید در سلامت جسمی، روانی، و اخلاقی فرد تردید کرد. انگار که زندگی طبیعی و اخلاقی جز با گذر از مرحله انتقالی تجرّد دست نمی دهد. در بهترین حالت، باید به حال فرد مجرَد دل سوزاند. اما به نظرم از ویژگیهای دوران مدرن این است که رفته رفته فرهنگ عمومی تجرّد را نه به مثابه مرحله ای موقت یا غیرطبیعی یا غیر اخلاقی یا ترحم انگیز، بلکه به مثابه نوعی سبک زندگی به رسمیت می شناسد. سبک زندگی آدم ها به تناسب سرشت شان فرق می کند. بعضی آدم ها در کنار همسر و فرزند شکفته می شوند، بعضی آدمها در خلوت دل خواسته خود آرامش و قرار می یابند. جامعه مدرن هم امکان عینی این تنوع را فراهم می کند، یعنی امکان مجرّد زیستن را به انسانها می دهد، و هم فرهنگ احترام به سبک زندگی دل خواسته افراد را می پروراند، یعنی به جامعه می آموزد که راه شکوفایی و آرامش انسانها فقط از یک کوره راه لگد خورده و مألوف نمی گذرد. به نظرم سر دیگر طیف هم که تأهل و زندگی زناشویی را غیراخلاقی می داند، راه به افراط می رود. زندگی مطلوب و شکوفاننده برای همه از الگوی واحد پیروی نمی کند. سبک زندگی ای که تو را می شکوفاند چه بسا من را پژمرده کند، و برعکس. بنابراین، اگر فردا فرد مجرّدی را دیدیم به جای آنکه او را به دیده ترّحم یا تردید بنگریم، با خود فکر کنیم شاید او تجرّد را نه به مثابه یک وضعیت تحمیلی یا گذرا بلکه به مثابه یک سبک زندگی خواستنی و ماندگار انتخاب کرده است. و بعد به انتخاب اش احترام بگذاریم.
آسیب شناسی ساختار های اجتماعی در کشور نشان از آن دارد که تجرد چه خود خواسته و چه بر اساس رویداد هایی همچون طلاق، فوت همسر و … بار سنگینی برای زنان دارد. جریان نگاه های جنسیت زده و سنتی در جامعه به زنان مجرد سبب افزایش تن دادن به ازدواج های اجباری می شود. در دسته بندی آسیب های اجتماعی اینگونه ازدواج ها با وجود قانونی بودن، نوعی تجاوز پنهان محسوب می شود. تحولات جامعه باید به سمتی رود که بار معنایی منفی نسبت به تجرد از اذهان عمومی پاک شود تا افراد بتوانند با تصمیم شخصی خود تاهل را تجربه کنند نه بر اساس اجبار های اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و سنت جامعه. از طرف دیگر فرار از تجرد به دلیل مشکلات اقتصـادی برای زنان نیز آسیبی است که جامعه امروز ایران را درگیر خود کرده است. استقلال مالی بی قید و شرط زنان بدون شک می تواند در تصمیم گیری آنها برای سبک زندگی شان موثر باشد و از بار مرد سالارانه جامعه بکاهد. یقینا شخصی که بر پایه اجبارات اجتماعی تن به تاهل می دهد از لحظه آغاز زندگی مشترک اش مرگش را آغاز کرده است.
