«وقایع استان» ارزش و نقش پول در زندگی کودکان را بررسی می کند/کثیف دوست داشتنی

سه شنبه ۲۳ آذر ۹۵ شماره ۴۸۲

فرشته غلامی
وقایع استان

چندی پیش در یک میهمانی دختربچه ای کوچک را دیدم که با شور و اشتیاق وصف نشدنی اسکناس پنج تومانی را از پدرش گرفت و در قلک انداخت. و جالب تر این که پدر سارینای دو ساله هم کودکش را تشویق می کرد و از کار او به وجد آمده بود.
اما چیزی که ذهن را درگیر می کند این مساله است که پول چیست و جایگاه آن در زندگی کودکان چقدر است و چگونه است کودکی که درک درستی از زندگی ندارد با دیدن پول خوشحال می شود و درحال پس انداز و پول جمع کردن است. حتی در زندگی انسان های بالغ چطور ممکن است چند تکه کاغذ رنگی زندگی انسان را متحول کند و مهم ترین بخش زندگیش شود که برای بدست آوردن همین چند تکه کاغذ رنگی حاضر باشد ۱۲ ساعت سخت کار کند و دست به هرکاری بزند. به جرات می توان گفت به اندازه تعداد تمامی انسان های روی زمین برای پول تعریف وجود دارد که همه سرانجام به یک تعریف منتهی می شود و آن هم این هست: «پول بدست می آوریم تا راحت تر زندگی کنیم.» در واقع می توان گفت پول یکی از رایج ترین پدیده های اقتصادی است. کلمه پول، ریشه یونانی دارد و از واژه لاتین پکوس به معنای «گله» گرفته شده اما با گذر زمان برای تمامی وسایل اندازه گیری و سنجش کالاها مانند فلزی، کاغذی و… پول نام گذاری شده است.
پول پیچیده ترین پدیده اقتصادی است، آنقدر پیچیده که سالیان طولانی ذهن اقتصاددانان را به خود درگیر کرده. کسی نیست که نداند پول چیست یا بدان دست نزده باشد اما مساله بغرنج و پیچیده ای است که ذهن اقتصاددانان را به خود معطوف کرده است.
امروزه بیش از هر زمان دیگری پول در زندگی مردم نقش پررنگ تری پیدا کرده است از کوچک تا بزرگ در همه جا از شرکت های بزرگ تجاری گرفته تا دکه های کوچک همه جا حرف پول به میان می آید و بدون شک در همه جای زندگی نقش و رنگ پول به وضوح دیده می شود. گاه افراد از سر نیاز یا از سر طمع می خواهند که بدان دست یابند. دیگر در کلاس های درس انشاء موضوعی با شعار علم بهتر است یا ثروت داده نمی شود. چرا که پر واضح است دیگر علم همچون گذشته ارج و قربی ندارد و این روزها ثروت است که در نگاه اکثریت مردم منزلت آفرین است. دیگر سخن حسین پناهی ها که می گویند: «چه فقیرند آدم هایی که تنها دارایی شان پول است.»گذشته و در زمان حال این پول است که تمام دارایی افراد است.
اما پول هرگز نمی تواند ماهیت و خود واقعی افراد را تغییر دهد اگر فرد شرور و بدطینت باشد پول زیاد او را بد طینت تر می کند و در نقطه مقابل اگر فردی با محبت ودارای شخصیتی درستکار باشد رفتار او را محبت آمیز تر می کند.
این روزها که همه جامعه با شعار ساده زیستی، تجمل گرایی را تبلیغ و تشویق می کنند بیش از هر زمان دیگری ارزش پول در زندگی کودکان بالا می رود چرا که وقتی تبلیغات تلویزیونی یک اسباب بازی یا خوراکی خاصی را تبلیغ می کنند کودک خواستار این کالا می شود و یا هنگامی که همراه خـــانواده به مغازه ای برود نیز این مساله برایش پیش می آید. در خانه و هرجا که برود باز هم صحبت از پول در میان است بنابراین والدین باید به دنبال راهکاری باشند تا بتوانند نقش و ارزش پول را برای یک کودک تشریح کنند.
پول آنقدر در زندگی کودکان مهم است که حتی مورد توجه روانشناسان تربیتی هم قرار گرفته است. این کارشناسان تربیتی به دنبال آموزش ارزش پول و آینده نگری به کودکانی هستند. منظور از این آموزش در واقع آماده کردن آنها برای پس انداز پول نیست بلکه هدفی بالاتر مدنظر است و فهم ارزش پول برای کودکان کمک می کند که از امکانات موجود بهترین استفاده را کنند.
از نظر این کارشناسان حتی اگر خانواده ها هم امکانات مادی زیادی داشته باشند باید تلاش کنند به نیازهای کودکان خود در حد معقولی پاسخ دهند تا با محدودیت هایی که در زندگی ممکن است برایشان اتفاق بیفتد توانایی مواجه شدن را داشته باشند.
بچه ها از همان اوان کودکی به خوبی ارزش و جایگاه پول و قدرتی که پول برایشان می آورند را متوجه می شوند. بارها دیده شده که کودکان هرچه سکه براق تر یا اسکناس نو تر باشد نسبت به آن حس بهتری دارند و خوشحال تر می شوند اما نباید این مساله که بچه ها پول دوست دارند را با شناخت ارزش پول در زندگی اشتباه گرفت. همین دیدگاه ها سبب شده که کودکان که تقلیدکاران ماهری هستند از رفتار والدین خود متوجه شوند که پول در زندگیشان نقش حیاتی دارد و ساریناهای دوساله جامعه ما از همان کودکی به فکر پس انداز پول باشند.
هنگامی که صحبت از پول در مقابل کودکان زده می شود آنها به خوبی می دانند که با پول هر چیزی را که بخواهند می توانند بخرند و همچنین می دانند که این پول را می توان از پدر و مادر خود بگیرند.
پسربچه ای هشت ساله که پدرش به ساخت و ساز آپارتمان می پردازد از همان کودکی به فکر اندوخته مال و دارایی های پدر است چرا که از همان اوان کودکی در خانه و خانواده ، پدرش بطور مداوم دنبال پول جمع کردن بوده است. این پوریای کوچک تا بدان جا پیش رفته که حتی با خواهرش بر سر ارثیه هم دعوا می کند.
پسر ۱۳ ساله آنقدر خود را درگیر پول و مسائل مرتبط با آن کرده است که اگر کالایی را حتی هزار تومان گران تر بخرد تا مدت ها ذهن خود را درگیر آن می کند. آرش در دوران کودکی خود را نسبت به پول بی اهمیت نشان می داد اما در دوران نوجوانی به صورت افراطی به دنبال پس انداز پول است. او حتی حاضر است از غذا و خوراکی های مورد علاقه اش بگذرد تا پول خود را پس انداز کند.
بنابراین بهتر است والدین ارزش پول در زندگی را برای کودکان خود توضیح دهند و راهکارهایی مناسبی نیز در این زمینه بدان ها داده شود از جمله تفاوت بین نیازها و خواسته ها را حتی به کودکان خردسال آموزش دهند مثلا گفته شود که برخی از چیزهایی که کودک می خواهد خیلی گران است یا اینکه باید منتظر باشند تا در فرصت مناسب این کالا برای او خریداری شود، دادن پول تو جیبی از دیگر راهکارهایی است که باعث استقلال مالی به کودکان می شود البته نباید بدین صورت باشد که فقط جهت از زیر بار پول دادن هرروزه به کودکان شانه خالی کردن باشد بلکه باید طرز چگونه خرج کردن این پول ها نیز به کودک آموزش داده شود. همچنین برای آموزش سرمایه گذاری به کودکان می توان آنها را در موقعیت مالی قرار داد و اینکه مقداری از پولشان را به عنوان پس انداز در بانک بگذارند.