چهارشنبه ۱۳ مرداد ۹۵ شماره ۳۸۲
گروه اجتماعی-وقایع استان:
عضو کارگروه ورزش و اوقات فراغت زنان و دختران معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری با اشاره به طرح اوقات فراغت زنان و دختران گفته است: تلاش میکنیم زنان و دختران را برای پرکردن این اوقات به سمت ورزش سوق دهیم و به همین منظور قرار است صدای مشاور ورزشی را راهاندازی کنیم. صدای مشاور ورزشی را برای افزایش سواد و تغییر سبک زندگی زنان و دختران در جهت انجام فعالیتهای ورزشی راهاندازی میکنیم و زنان و دختران از طریق تلفن و وب سایت میتوانند مشاوره دریافت کنند و با تجمیع اوقات فراغت خود به انجام فعالیتهای ورزشی بپردازند.
موضوع اوقات فراغت در ایران همواره یکی از مسائل پیچیده و قابل بحث بوده است. بحث هایی بیهوده بر سرهیچ. وقتی هیچ تعریف درستی از اوقات فراغت وجود نداشته باشد نمی توان آن را بررسی کرد. در کشورهای توسعه یافته تفاوت چندانی میان نحوه گذران زمان بیکاری و تفریح برای زنان و مردان وجود ندارد، اما در کشور ما زنان از بسیاری فعالیت های اجتماعی محروم هستند. مجموعه های ورزشی عمدتا در اختیار مردان است و نسبت زمانی استفاده مردان بسیار بیشتر از زنان است. حق حضور برای دیدن مسابقات ورزشی نیز از زنان گرفته شده است. فعالیت های ورزشی در پارک ها با محدودیت ها و مزاحمت هایی برای آنها همراه است. از طرفی از نگاه جامعه بسیاری از رفتارها برای زنان خارج از عرف و تابو به حساب می آید. از دوچرخه سواری گرفته تا ابراز شادی در فضاهای عمومی.
طرح ها و اقدامات دولتی برای تفریح زنان بیشتر به سرپوش گذاشتن بر کمبود ها و کاستی ها شباهت دارد و هیچ گاه اقدامات ریشه ای در این حوزه انجام نشده است. در طرح جدیدی که برای اوقات فراغت زنان مطرح شده است نکته چندان قابل توجهی به چشم نمی خورد. عضو کارگروه ورزش و اوقات فراغت زنان و دختران در این رابطه می گوید: « مشاوران به زنان و دخترانی کمک میکنند که توانایی تجمیع اوقات فراغت خود را ندارند علاوه بر آن به زنان و دخترانی که توانایی تجمیع این اوقات را دارند نیز کمک میکنند که به فعالیت ورزشی متناسب با امکانات و شرایط خود بپردازند. سطح کشور وزارت آموزش و پرورش ساختار سازمانی منسجمی از تعداد زیادی از معلم ورزش است، علاوه بر آن کارشناسانی در سطح عالی در ادارات کل وزارت ورزش و جوانان و کارشناسان ورزش در شهرداریها نیز فعالیت میکنند و هدف از طرح اوقات فراغت زنان و دختران بهرهگیری از ظرفیتهای همه کارشناسان است.»
محمدیان در ادامه توضیح می دهد: «دستورالعمل این طرح را به آنان ارسال میکنیم چون طرح اوقات فراغت زنان و دختران باید ملی اجرا شود و در این شرایط علاوه بر مخاطبان باید مجریان طرح را نیز ملی ببینیم. این طرح در برخی از کلانشهرها اجرا می شود. در یک سال اخیر روی این طرح کار کرده و تمام پژوهشهای انجام شده در زمینه اوقات فراغت در داخل کشور را جمع آوری و با فعالیتهای کشورهای دیگر در این حوزه مقایسه کردهایم و مجریان این طرح گروه بزرگی از داوطلبان جامعه هستند. بخش میدانی طرح اوقات فراغت زنان و دختران در سالنهای ورزشی انجام میشود. علاوه بر آن به منظور اطلاع رسانی به مردم مذاکراتی با صدا و سیما میکنیم.»
شاید این پژوهشگر عرصه زنان نمی داند که نیاز زنان با طرح ها و برنامه هایی از این دست رفع نخواهد شد و اقدامات عملی تر در حوزه تغییر رویکرد و نگاه به جامعه زنان کشور نیاز است. یکی از ساده ترین موضوعات زنان را می توان حق قانونی شان در استفاده از دوچرخه دانست. حقی که با مزاحمت ها، نگاه های سنگین جامعه و شرایط نامناسب ناخواسته از آنان گرفته می شود.
یکی از زنان اراکی تجربه استفاده از دوچرخه را اینگونه توضیح می دهد: «استفاده از دوچرخه در جامعه همواره با وحشت برای زنان همراه است. ترسی که اجازه نمی دهد بسیاری از زنان آزادانه از این حق شان استفاده کنند. همواره در خطر مزاحمت راکبان موتور سیکلت و حتی خودرو هایی هستیم که اقدام به ایجاد مزاحمت می کنند. این اتفاق برای یکی از دوستان من افتاده است. تعداد مزاحمت های کلامی هم که چند برابر می شود. حتی هنگام دوچرخه سواری نگاه سنگین زنان هم وجود دارد و هنوز پای فرهنگ در این زمینه لنگ می زند.»
از او می پرسم با این حساب زمان های بیکاری تان را چگونه سپری می کنید و تفریح تان چیست؟
«در واقع واژه تفریح برای ما تعریفی ندارد. باشگاه های ورزشی ای هستند که البته با وجود بالا بودن هزینه ها می توان از آنها استفاده کرد. از طرفی آموزش هایی همچون زبان، موسیقی نیز چندان تفریح به حساب نمی آید. بسیاری از زنان و دختران اوقات بیکاری شان را به قدم زدن در خیابان ها می گذرانند و یا با نشستن در پارک ها و در برخی موارد استفاده از قلیان روز خود را سپری می کنند. حتی در باشگاه های ورزشی زنانه اجازه آموزش رقص وجود ندارد و اگر در جایی این آموزش داده شود با آن مکان برخورد می شود که خیلی جالب و در عین حال ناراحت کننده است. اگر می شود اسم اینها را تفریح گذاشت، لابد اوضاع تفریح مان خوب است دیگر.»
اما مسئولین امر چقدر این مشکلات زنان را می بینند؟ محمدیان عضو کارگروه ورزش و اوقات فراغت زنان و دختران معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری در بخش دیگری از صحبتهای خود اظهار می کند: طرحهای متعددی را دستگاههای مختلف بر اساس وظایف و مأموریتهای خود در زمینه پرکردن اوقات فراغت طراحی و اجرا کردها ند ولی در مرحله اجرا با چالشهای مختلفی مواجه شدهاند. در این شرایط معاونت امور زنان و خانواده نهاد ریاست جمهوری در قالب کارگروه ورزش و اوقات فراغت دختران و زنان تلاش میکند تا به عنوان متولی این امر به فعالیت بپردازد تا توجه به اوقات فراغت زنان و دختران مربوط به یک فصل خاص نشود. معمولا مطالبات و تقاضای جامعه بویژه والدین دانشآموزان معطوف به فراهم شدن امکانات لازم برای پرکردن اوقات فراغت فرزندانشان در تابستان است و این برنامهها را حمایت میکنند اما تاکید ما بر اوقات فراغت زنان و دختران در طول سال است. هر فرد در طول ۲۴ ساعت زمانی را به عنوان اوقات فراغت دارد که ممکن است در طول شبانهروز پراکنده باشد . این اوقات، دائمی است البته ممکن است میزان آن از فصلی به فصل دیگر تغییر کند.
محمدیان اضافه کرد: قصد داریم که پس از تجمیع اوقات فراغت زنان و دختران، آنان را به سمت ورزش سوق دهیم. در این جهت لازم است سواد ورزشی این افراد را ارتقاء دهیم و دلایل ضرورت پرداختن زنان و دختران به ورزش با توجه به نقش های متعدد آنان را تبیین کنیم . درشرایطی که یافتههای پژوهشی مبین افزایش وزن افراد جامعه است و نبود کنترل روی اعصاب و روان تا حدی نگران کننده است، اگر افراد از خود مراقبت نکنند ممکن است دچار افسردگی و استرس شوند. در این شرایط ورزش میتواند موجب کاهش این آسیبها شود.
این عضو کارگروه ورزش و اوقات فراغت زنان و دختران معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری افزود: بر اساس یافتههای پژوهشی دیگر برخی از بیماریها ناشی از کمبود تحرک و فقر حرکتی است. در این شرایط اگر بتوانیم سبک زندگی زنان شهرنشین و روستانشین را به سمتی سوق بدهیم که آنان سهمی از فعالیتهای متعدد روزمره خود را برای حفظ سلامت جسم و روان اختصاص دهند، پس از مدتی از یک جامعه با نشاط با سطح بهرهوری بالا برخوردار میشویم.
زهرا فرجی مدیر کل دفتر امور بانوان و خانواده استاندار مرکزی در پاسخ به این سوال که آیا با توجه به امکانات و شرایط واژه تفریح برای زنان تعریف پذیر است یا نه گفت: «اگرچه در حوزه زنان با امکانات بسیار کمتری نسبت به آقایان روبرو هستیم اما برخی فضاهای ورزشی نیز وجود دارد که زنان می توانند از آن استفاده کنند. اما مشکل اصلی پایین بودن سطح فرهنگ جامعه در پذیرش تفریح بانوان به عنوان یک هنجار است. به خاطر همین محدودیت ها امکان گسترش این موضوع در سطح جامعه وجود ندارد. به همین خاطر ما نیازمند گسترش مراکز اختصاصی برای زنان مثل پارک بانوان هستیم که این موضوع را با تمام توان از طریق شهرداری ها و فرمانداری ها پی گیری میکنیم.»
فرجی در پاسخ به این سوال که«به نظر شما آیا این جداسازی ها به همین اندک فرهنگ نداشته پذیرش زنان در جامعه لطمه نمی زند؟» گفت: «چاره ای نداریم. زنان به لحاظ شرعی، قانونی و اخلاقی محدودیت هایی دارند که باید آنها را پذیرفت. به عنوان مثال در رابطه با دوچرخه سواری زنان هنوز هم اختلافاتی وجود دارد که آیا در هنگام استفاده از دوچرخه می شود حجاب را رعایت کرد یا نه. شما ببینید با این شرایط چه امکانی جز ایجاد فضای اختصاصی برای زنان وجود دارد؟ قطعا ما هم قائل به دیوار کشی دور زنان نیستیم اما چطور می شود یک زن با حجاب کامل ورزش کند، بدود و نشاط داشته باشد؟ البته در جاهایی که قانون و شرع اجازه بدهد شرایط حضور زنان در کنار مردان فراهم آمده است. به عنوان مثال در پارک ها و ورزش صبح گاهی بانوان با لباس های مناسب در کنار آقایان ورزش می کنند و این فرهنگ در حال جا افتادن است.»