پای قارچ سمی به استان مرکزی باز شد/مرگ زهرآلود

سه شنبه ۱ خرداد ۱۳۹۷ شماره ۸۴۶
***
وقایع استان
سمیه انصاری فر
***
فصل بهار فصل بارش و رویش است. شاید شما هم از آن دست افرادی باشید که از این فرصت برای رفتن به طبیعت و چیدن برخی گیاهان و سبزی های طبیعی استفاده کنید و یا حتی اگر علاقه و فرصت چنین کارهایی را نداشته باشید حتما در کنار خیابان و یا در برخی مغازه ها انواع سبزی های کوهی و محلی، ریواس، کنگر و… را برای فروش دیده اید و یا حتی خریداری کرده باشید. قارچ نیز یکی از آن گیاهانی است که بــــا توجه بـه بارندگی های بهاری به طور خودرو می روید و خیلی ها در این فصل چه برای مصرف خودشان و چه برای فروش در بازارهای محلی اقدام به چیدن قارچ های خودرو از دشت ها و جنگل ها می کنند البته نباید از این نکته غافل بود که برخی از این گیاهان و به ویژه قارچ ها ممکن است غیرخوراکی باشند و باعث ایجاد مشکلات و مسمومیت هایی شوند مواردی که گاه خبرهایی در مورد آن شنیده ایم.
اما آنچه امسال بسیار خبرساز شد و حتی غافلگیر کننده بود مسمومیت تعداد زیادی از هموطنان به دلیل خوردن و یا حتی تماس با قارچ های سمی بود. هرچند مسمومیت با قارچ همیشه بوده است؛ طی دو هفته گذشته بسیاری از اهالی غرب کشور دچار چنین مسمومیتی شدند و متاسفانه شدت این مسمومیت ها به حدی بوده که برخی جان خود را از دست داده اند و یا کبدشان از بین رفته است. هرچند همچنان این گستردگی مسمومیت و اثرات آن جای سوال و تعجب دارد و تحقیقات در این خصوص ادامه دارد.
به گفته مدیر ستاد بحران سازمان پزشکی قانونی کشور طی روزهای اخیر ۱۱ نفر در کشور با علائم مصرف قارچ‌های سمی جان خود را از دست داده و به پزشکی قانونی معرفی شدند که آزمایش های لازم برای بررسی‌های تکمیلی از آنان به عمل آمد. مهرداد علی بخشی به فارس گفته است: از ۱۱ فوتی با علائم مصرف قارچ‌های سمی ۷ نفر مرد و ۴ نفر زن بودند که در استان های کرمانشاه، لرستان، کردستان، آذربایجان غربی، مرکزی و همدان جان باخته اند.
استان مرکزی نیز یکی از استان هایی است که بارش های بهاری خوبی داشته و شرایط جوی برای رویش انواع گیاهان در آن فراهم بوده است؛ همانطور که مدیر ستاد بحران کشور اعلام کرده است استان مرکزی نیز در لیست استان هایی است که مورد فوتی در آن بوده است. هر چند که مسئولین استان اعلام کرده اند که تاکنون موردی از مسمومیت با قارچ سمی در استان گزارش نشده؛ ولی یک منبع آگاه در پزشک قانونی استان مرکزی از احتمال فوت یک نفر در استان به دلیل مصرف قارچ سمی خبر داده است. به گفته این منبع در ۲۸ اردیبهشت ماه فردی در یکی از بیمارستان های اراک فوت کرد که بررسی های اولیه احتمال مسمومیت به علت مصرف قارچ را تایید کرده است. این مسئول افزود: برای تایید قطعی علت مرگ باید منتظر اعلام نتایج آزمایش های پزشکی قانونی باشیم.
در طی چند هفته اخیر مسئولین استان بارها و بارها در خصوص خرید قارچ فله ای از بازارهای محلی و سنتی هشدار داده اند البته با وجود خبر مرگ یک نفر بر اثر مصرف قارچ در استان معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی روز ۳۱ اردیبهشت اعلام کرد که تا کنون هیچ مورد مسمومیت ناشی از مصرف قارچ سمی در استان گزارش نشده است. جواد نظری با بیان اینکه تاکنون موردی از ابتلا به مسمومیت با قارچ سمی در استان مرکزی گزارش نشده است، از مردم خواست در خرید قارچ دقت کنند.
وی افزود: با وجود اینکه در برخی از استان های کشور مواردی از ابتلا به مسمومیت ناشی از مصرف قارچ سمی مشاهده شده است، اما خوشبختانه در استان مرکزی تاکنون هیچ گزارشی از ابتلا به مسمومیت گزارش و مشاهده نشده است.
نظری اظهار داشت: با توجه به گزارشات واصله از برخی از استان‌های همجوار مبنی بر موارد مسمومیت با قارچ، از همه مردم درخواست می شود تحت هیچ عنوان قارچ فله‌ای از بازارچه های محلی و روز و بازار‌های سنتی تهیه نکنند.
وی، با اشاره به اینکه شناسایی و تشخیص قارچ خوراکی از قارچ سمی بسیار مشکل است، بیان کرد: تنها افراد متخصص و با تجربه، توانایی تفکیک بین این قارچ ها را دارند.
رئیس مرکز بهداشت استان مرکزی عنوان داشت: از طریق ویژگی‌های ظاهری، بو و رنگ قارچ نمی‌توان به‌طور قطعی سمی و غیر سمی بودن آن را تشخیص داد و به مردم توصیه می شود نسبت به خرید قارچ از مراکز و فروشگاه های معتبر اقدام کنند.
نظری با اشاره به رویش گسترده قارچ در طبیعت در پی بارندگی های اخیر، گفت: توصیه اکید این است که افراد از مصرف و دست زدن به هر نوع قارچ در دل طبیعت، در کناره درختان و سایر اماکن خودداری کنند. وی افزود: شهروندان به هیچ عنوان از دستفروشان، قارچ خریداری نکرده و قارچ مورد نیاز مصرفی خود را به صورت بسته بندی شده و دارای شناسه‌های بهداشتی و عرضه شده در فروشگاه‌های معتبر تهیه کنند.
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اراک اظهار داشت: بازرسان بهداشتی در صورت عرضه قارچ بدون مشخص بودن هویت بهداشتی در فروشگاه ها و مراکز عرضه، وفق مقررات با واحد برخورد خواهند کرد.
اما ماجرای قارچ های سمی چیست؟ اولین گزارش مسمومیت ها از هفته دوم اردیبهشت و از استان کرمانشاه بود. خبری با تیتر «مسمومیت ۴۶ نفر و مرگ یک شهروند کرمانشاهی به‌دلیل مصرف قارچ سمی در کرمانشاه» در مورخه ۱۹ اردیبهشت ماه جاری توسط خبرگزاری فارس استان کرمانشاه مخابره شد که عمده افراد بستری شده در مراکز درمانی به‌دلیل مسمومیت قارچی از اهالی بیستون، ماهیدشت، کوزران، نورآباد و شهرک امام(ره) کرمانشاه بودند. اما به فاصله چند روز این آمار بیشتر و با وجود برخی هشدارها در استان های دیگر نیز مشاهده شد. البته با وجود تشکیل تیم تحقیقات همچنان نوع و دلیل این مسمومیت ها مشخص نشده است و به گفته سخنگوی اورژانس کشور به زودی نتایج اعلام می شود. به گزارش وقایع استان به نقل از تسنیم، دبیر انجمن سم شناسی و مسمومیت‌های با تشریح مسمومیت با قارچ در ۵ استان غربی کشور به دلایل و همچنین علائم اینگونه مسمومیت‌های مرگبار پرداخت و گفت: اینگونه قارچ ها، در اثر پختن، کبابی و یا آب پز کردن، بازهم سمی می‌مانند و مواد سمی آنها تخریب نمی‌شود.
کامبیز سلطانی نژاد با بیان اینکه هر سال با فرارسیدن فصول بهار و پاییز، تعدادی از گونه‌های سمی قارچ در برخی نقاط کشور شروع به روییدن می‌کند، اظهار داشت: قارچ‌های سمی از لحاظ ظاهری شباهت زیادی به قارچ‌های خوراکی دارند و تشخیص آنها، توسط افراد عادی میسر نیست، به همین دلیل امسال با تعداد زیادی از اینگونه مسمومیت‌ها در کشورمان مواجه شدیم. وی درخصوص تشخیص قارچ های سمی و خوراکی عنوان کرد: در جهان بیش از ۵ هزار گونه قارچ وجود دارد که حدود ۱۰۰ گونه از آن برای انسان سمی است.
سلطانی نژاد افزود: در ایران، هر سال با فرارسیدن فصول بهار و پاییز، با رویش تعدادی از گونه‌های سمی قارچ در برخی نقاط کشور مواجه هستیم، امسال نیز با توجه به شرایط خاص آب و هوایی، مخصوصا بارندگی‌های اخیر و شرایط محیطی مانند نور و دمای هوا، رویش و تکثیر قارچ‌های سمی در استان های غربی افزایش یافت و باعث شد افرادی که علاقه مند به چیدن و مصرف قارچ از دل طبیعت هستند و درخصوص عوارض مسمومیت ها اطلاعی ندارند، دچار مسمومیت شوند.
عضو هیات علمی مرکز تحقیقات پزشکی قانونی کشور سلطانی نژاد توصیه کرد: مردم در اقصی نقاط کشور، مخصوصا در استان‌های غربی، مانند کرمانشاه، کردستان، همدان، قزوین و آذربایجان غربی که دارای بیشترین آمار مسمومیت‌ها هستند، باید از خرید قارچ‌ها به صورت فله ای و یا چیدن هر نوع قارچی از دل طبیعت، خودداری کنند.
وی با تاکید براینکه مردم باید از قارچ‌های خوراکی بسته بندی شده و دارای مجوز وزارت بهداشت استفاده کنند، درخصوص علائم و نشانه‌های مسمومیت توسط قارچ‌های سمی، اظهار داشت: ۹۰ درصد مسمومیت‌های شدید توسط قارچ‌ها، به دلیل ماده ای سمی به نام آماتوکسین است که این ماده عمدتاً بر روی کبد تاثیر مخرب می‌گذارد.
سلطانی نژاد افزود: علائم مسمومیت با قارچ، در دو مرحله بروز پیدا می‌کند، مرحله اول، ۶ تا ۱۲ ساعت پس از مصرف قارچ با نشانه‌هایی نظیر تهوع و استفراغ، دردهای شکمی و احساس ضعف بروز پیدا می‌کند و مرحله دوم ۲۴ ساعت بعد از علائم اولیه، با ضعف، سرگیجه و کاهش سطح هوشیاری خود را نشان می‌دهد که این حالات ناشی از درگیری کبدی و کلیوی در فرد مسموم است که ممکن است او را به مرگ برساند.
وی درخصوص درمان مسمومیت شدید با قارچ‌های سمی گفت: تنها درمان اینگونه مسمومیت‌ها پیوند اورژانسی کبد است، بنابراین با مشاهده علائم اولیه مسمومیت، باید فرد را سریعاً به مراکز درمانی ارجاع دهند.
سلطانی نژاد با بیان اینکه هرساله با ورود به فصل بهــار و پاییز شاهد رویش قارچ‌های سمی و مسمومیت هایی از این نوع هستیم، افزود: در سال جاری با تعداد بیشتری از اینگونه مسمومیت‌ها روبرو شدیم و تقریبا ۷۰۰ نفر در کشور با مصرف قارچ سمی، دچار عارضه و مسمومیت شدند که دلیل آن نیز همان شرایط خاص آب و هوایی کشور در نقاط غربی است.
وی درخصوص سایر گیاهان سمی خاطرنشان کرد: ایران به دلیل شرایط اقلیمی، دارای گونه‌های متنوع گیاهی بوده و می‌توان گفت تنوع گیاهی در ایران، مشابه قاره اروپا است، بنابراین انواع و اقسام گیاهان در این کشور رشد و تکثیر پیدا می‌کنند، لذا برخی از این گیاهان ممکن است، سمی باشند، بنابراین افراد در برخورد با هر نوع گیاه تزیینی و یا گیاهی که سلامت آن توسط وزارت بهداشت تایید نشده است، احتیاط کنند و حتی المقدور آنها را از دسترس کودکان دور نگه دارند.