روزنامه وقایع استان مرکزی پایگاه رسمی اطلاع رسانی نشریه
چهارشنبه ۲۷ تیر ۱۳۹۷ شماره ۸۸۷
***
وقایع استان
فرشته غلامی
***
رشد صنعت و توسعه اقتصاد در هر جامعه ای با مقدار و سطح استفاده از حامل های انرژی ارتباط مستقیمی دارد. رشد اقتصادی را می توان افزایش کمی و مداوم در تولید و بهبود ابزار و وسایل در تولید تعریف کرد. رشد اقتصادی نه تنها ممکن است شامل تولید بیشتر از طریق استفاده بیشتر از منابع و مواد اولیه باشد بلکه به معنای افزایش کارایی تولید و افزایش میزان تولید به مقیاس مواد اولیه مورد استفاده نیز هست.
هرچند رشد اقتصادی و عوامل موثر در آن از دیرباز مورد توجه اقتصاددانان قرار گرفته اما علیرغم مطالعات گسترده و فراوان هنوز هم نسبت بدان توافق حاصل نشده و هر محقق با توجه به شواهد و ذهنیت خویش، الگویی را به عنوان مناسب ترین انتخاب برآورد و تفسیر می کند.
حال آنکه دستیابی به رشد اقتصادی بالا و پایدار الزامات بسیار دشوار و گسترده‌ای دارد و شامل طیف وسیعی از شرایط و پیش‌نیازها است. از یک‌طرف لازم است جهشی در سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها و همچنین در بنگاه‌ها رخ دهد که آن هم مستلزم حضور بیشتر بخش خصوصی و مشارکت گسترده سرمایه‌گذاران خارجی است. عامل تعیین‌کننده دیگر در رشد اقتصادی پایدار، افزایش سهم بهره‌وری در رشد اقتصادی است؛ ولی بسیاری از ساختارها و سیاست‌ها در کشور، سازگار با بهره‌وری نیستند و افزایش سهم بهره‌وری مستلزم اصلاح بسیاری از سیاست‌ها و ساختارها است.
رشد اقتصادی با استفاده از عوامل تولید کارآمد همواره مورد توجه جوامع بوده و بسیاری از جوامع که توانستند تا حدودی این عوامل را شناسایی کنند به رشد و پیشرفت قابل توجهی دست یافتند اما اکنون آنچه مورد توجه اندیشمندان و اقتصاددانان می باشد رشد اقتصادی در کشورهای درحال توسعه است.
احتمالا یکی از اولین پیشنهادات جهت رشد و توسعه اقتصادی کشورهای در حال توسعه، توصیه پروفسور ملور به کشاورزان بود که بخشی از زمان کار کشاورزی خود را جهت بهبود وسایل و ابزارآلات کشاورزی خود در زمینه های کاشت، داشت و برداشت اختصاص دهند تا از این طریق، بازدهی مزارع تولیدی خود را افزایش بدهند.
در حقیقت، این پیشنهاد که جنگلبانان اره‌های خود را جهت قطع درختان، اول تیز کنند تا زمان اره کشی و کار تولید افزایش پیدا کند با وضوح، اهمیت بهبود ابزار کار را جهت به حداکثر رســاندن تولید نشــان می دهد. نشانه ها و نمونه های فراوانی در تاریخ توسعه اقتصادی وجود دارد که نقش بی بدیل فناوری در رشد اقتصادی کشورهای توسعه نیافته را اثبات می کند. در دوره هایی که چین کوشش و جدیت فراوانی برای ساخت تجهیزات کشاورزی به عمل می آورد تا بازدهی کشاورزان خود را افزایش دهد مثال اتحاد جماهیر شوروی حاکی از به کار بردن شبانه روزی تجهیزات کشاورزی مانند تراکتور در مزارع کشاورزی خود بود.
در ایران هم به عنوان یکی از جوامع درحال توسعه اما بارها مسئولین شعارهایی را درخصوص به روزرسانی و نوسازی صنایع ارائه داده اند که کمتر موفق بوده است. به طور مثال یکی از اصلی ترین و مهم ترین برنامه های وزارت صنعت، معدن و تجارت در سال ۹۶، نوسازی و بهسازی صنایع بود که به گفته مسئولان ذی ربط نیاز جدی و مبرم صنعت کشور است، چراکه با فرسوده شدن بسیاری از تجهیزات و واحدهای صنعتی امکان رقابت تولیدات صادرات‌گرا برای واحدهای مربوطه وجود ندارد و صنعت کشور در این زمینه با چالش جدی روبرو شده است.
در ابتدای سال ۱۳۹۶ قرار بر این بود که سه طرح حمایتی تحت عناوین «رونق تولید»، «بهسازی و نوسازی صنایع» و «حمایت از تولید و اشتغال» با اعتباری معادل ۵۰ هزار میلیارد تومان مدنظر قرار گیرد. این طرح ها به ترتیب مربوط به رونق تولید ۱۰ هزار واحد صنعتی با اعتباری معادل ۲۰ هزار میلیارد تومان، نوسازی و بهسازی ۵۰۰۰ واحد صنعتی با اعتباری معادل ۱۰ هزار میلیارد تومان و حمایت از تولید و اشتغال ۱۰ هزار بنگاه اقتصادی و تامین مالی ۶۰۰۰ واحد نیمه تمام با پیشرفت فیزیکی حداقل ۶۰ درصد بود. اما اکنون پس از گذشت یک ســال و نیم از اجرای این طــرح همچنان بلا تکلیف مــانده است و بسیاری از صنایع همچنان در فــرسودگی به ســر می برند.
این در حالی است که استان مرکزی هم به عنوان اصلی ترین قطب صنعتی کشور از این فرسودگی صنایع رنج می برند و باوجود آنکه رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان مرکزی هم در اوایل سال گذشته اعلام کرده بود که در حال حاضر ۵۴۰ واحد صنعتی و تولیدی کوچک و متوسط در استان مرکزی نیازمند بازسازی و نوسازی هستند اما همچنان صنایع استان دچار فرسودگی هستند چنانکه چندی پیش معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری مرکزی گفت: حیات صنعتی استان مرکزی جوان سازی عوامل تولید و به روز رسانی دانش فنی و تجهیزات را می طلبد.
به گزارش وقایع استان به نقل از ایرنا مهدی زندیه وکیلی گفت: تولید رقابتی و باکیفیت و حضور در بازارهای جهانی در صورتی میسر است که حوزه تولید استان به عنوان یکی از قطب های صنعت کشور مجهز به دانش فنی و تجهیزات روز باشد و در عرصه رقابت حرف برای گفتن داشته باشد.
وی ادامه داد: صنایع بزرگ و مادر تخصصی استان برای ماندن در صحنه باید نگاه آینده نگر و برنامه استراتژیک بلند مدت داشته باشند و حضور هدفمند و تصاحب بازارهای داخلی و خارجی به صورت جدی در دستور کارشان باشد. زندیه وکیلی اظهار داشت: با توجه به اینکه استان مرکزی به عنوان مهد صنعت در نقاط مختلف کشور معرفی شده به منظور تحول آفرینی در صنعت باید پیشرو و الگو باشد.
حال آنکه استان مرکزی به عنوان کلانشهری که صنایع بسیاری را در دل خود جای داده همچنان نیاز به جوانسازی صنایع و به روز شدن دانش در تولیدات خود دارد که اگر به این مهم توجه نکند شرایط مابقی صنایع استان هم مشابه آنچه که برای چند شرکت بزرگ این استان اتفاق افتاد خواهد شد. اکنون استان ما در حالی با صنایع فرسوده دست به گریبان است که در حال حاضر، زمان گردش تکنولوژی در سطح جهانی به یک سال رسیده است.
در این شرایط که صنایع فرسوده هزینه های زیادی را به گردن استان و کشور تحمیل می کنند و حامل مصرف بیشتری از سوخت و انرژی می باشند بد نیست به مواردی از عقب ماندگی فناوری در ایران که توسط دکتر محمدحسین ادیب ارائه شده تــوجه کنیم:
– ایران در سال ۱۳۹۲ به ارزش حدود یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار سنگ آهن صادر کرد. در سال ۹۴ صادرات سنگ‌آهن تقریبا متوقف شده است. علت توقف صادرات سنگ آهن ایران، فناوری موج چهارم است.
در گذشته صادرات سنگ‌آهن با کشتی‌های ۶۰ تا ۷۰ هزار تنی انجام می‌شد. اکنون استرالیا ۴ کشتی ۶۰۰ هزار تنی خریداری کرده است و هزینه حمل از استرالیا به چین فقط ۴ دلار برای هر تن است؛ اما هزینه انتقال سنگ‌آهن از بافق یزد تا بندرعباس با فن‌آوری موج دوم ایران ۱۷ دلار است. ایران هرگز نمی‌تواند با فناوری موج دومی با فناوری موج چهارمی استرالیا رقابت کند.
قیمت ورق سرد چین در سال ۲۰۰۱ حدود ۵۴۰ دلار بود. در همان سال‌ها فناوری چین در تولید ورق سرد موج سومی بود و اینک موج چهارمی هست و قیمت آن حدود ۴۵۰ دلار شده است.
– چینی‌ها در شرف قبضه بازار جهانی فولاد هستند. چینی‌ها برج ۱۱۰ طبقه را با فناوری موج چهارمی در ۱۰ ماه می‌سازند درحالی‌که در تهران یک ساختمان ۵ طبقه با فناوری موج دومی معمولا ۱۸ ماهه ساخته می‌شود.
– فناوری موج دومی در تولید مسکن بیش‌ازحد، نقدینگی را درگیر می‌کند. با فناوری جدید در هر موردنیاز به وام بانکی حداقل به یک‌ششم کاهش می‌یابد. در ایران به سبب استفاده از فناوری قدیمی در هر مورد، نیاز به وام بانکی شش برابر عرف جهان است. استفاده از فناوری قدیمی خواب سرمایه را طولانی کرده و این باعث افزایش میزان بهره در ایران شده است.
هرچند رشد اقتصادی و عوامل موثر در آن از دیرباز مورد توجه اقتصاددانان قرار گرفته اما علیرغم مطالعات گسترده و فراوان هنوز هم نسبت بدان توافق حاصل نشده و هر محقق با توجه به شواهد و ذهنیت خویش، الگویی را به عنوان مناسب ترین انتخاب برآورد و تفسیر می کند.
حال آنکه دستیابی به رشد اقتصادی بالا و پایدار الزامات بسیار دشوار و گسترده‌ای دارد و شامل طیف وسیعی از شرایط و پیش‌نیازها است. از یک‌طرف لازم است جهشی در سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها و همچنین در بنگاه‌ها رخ دهد که آن هم مستلزم حضور بیشتر بخش خصوصی و مشارکت گسترده سرمایه‌گذاران خارجی است. عامل تعیین‌کننده دیگر در رشد اقتصادی پایدار، افزایش سهم بهره‌وری در رشد اقتصادی است؛ ولی بسیاری از ساختارها و سیاست‌ها در کشور، سازگار با بهره‌وری نیستند و افزایش سهم بهره‌وری مستلزم اصلاح بسیاری از سیاست‌ها و ساختارها است.
رشد اقتصادی با استفاده از عوامل تولید کارآمد همواره مورد توجه جوامع بوده و بسیاری از جوامع که توانستند تا حدودی این عوامل را شناسایی کنند به رشد و پیشرفت قابل توجهی دست یافتند اما اکنون آنچه مورد توجه اندیشمندان و اقتصاددانان می باشد رشد اقتصادی در کشورهای درحال توسعه است.
احتمالا یکی از اولین پیشنهادات جهت رشد و توسعه اقتصادی کشورهای در حال توسعه، توصیه پروفسور ملور به کشاورزان بود که بخشی از زمان کار کشاورزی خود را جهت بهبود وسایل و ابزارآلات کشاورزی خود در زمینه های کاشت، داشت و برداشت اختصاص دهند تا از این طریق، بازدهی مزارع تولیدی خود را افزایش بدهند.
در حقیقت، این پیشنهاد که جنگلبانان اره‌های خود را جهت قطع درختان، اول تیز کنند تا زمان اره کشی و کار تولید افزایش پیدا کند با وضوح، اهمیت بهبود ابزار کار را جهت به حداکثر رســاندن تولید نشــان می دهد. نشانه ها و نمونه های فراوانی در تاریخ توسعه اقتصادی وجود دارد که نقش بی بدیل فناوری در رشد اقتصادی کشورهای توسعه نیافته را اثبات می کند. در دوره هایی که چین کوشش و جدیت فراوانی برای ساخت تجهیزات کشاورزی به عمل می آورد تا بازدهی کشاورزان خود را افزایش دهد مثال اتحاد جماهیر شوروی حاکی از به کار بردن شبانه روزی تجهیزات کشاورزی مانند تراکتور در مزارع کشاورزی خود بود.
در ایران هم به عنوان یکی از جوامع درحال توسعه اما بارها مسئولین شعارهایی را درخصوص به روزرسانی و نوسازی صنایع ارائه داده اند که کمتر موفق بوده است. به طور مثال یکی از اصلی ترین و مهم ترین برنامه های وزارت صنعت، معدن و تجارت در سال ۹۶، نوسازی و بهسازی صنایع بود که به گفته مسئولان ذی ربط نیاز جدی و مبرم صنعت کشور است، چراکه با فرسوده شدن بسیاری از تجهیزات و واحدهای صنعتی امکان رقابت تولیدات صادرات‌گرا برای واحدهای مربوطه وجود ندارد و صنعت کشور در این زمینه با چالش جدی روبرو شده است.
در ابتدای سال ۱۳۹۶ قرار بر این بود که سه طرح حمایتی تحت عناوین «رونق تولید»، «بهسازی و نوسازی صنایع» و «حمایت از تولید و اشتغال» با اعتباری معادل ۵۰ هزار میلیارد تومان مدنظر قرار گیرد. این طرح ها به ترتیب مربوط به رونق تولید ۱۰ هزار واحد صنعتی با اعتباری معادل ۲۰ هزار میلیارد تومان، نوسازی و بهسازی ۵۰۰۰ واحد صنعتی با اعتباری معادل ۱۰ هزار میلیارد تومان و حمایت از تولید و اشتغال ۱۰ هزار بنگاه اقتصادی و تامین مالی ۶۰۰۰ واحد نیمه تمام با پیشرفت فیزیکی حداقل ۶۰ درصد بود. اما اکنون پس از گذشت یک ســال و نیم از اجرای این طــرح همچنان بلا تکلیف مــانده است و بسیاری از صنایع همچنان در فــرسودگی به ســر می برند.
این در حالی است که استان مرکزی هم به عنوان اصلی ترین قطب صنعتی کشور از این فرسودگی صنایع رنج می برند و باوجود آنکه رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان مرکزی هم در اوایل سال گذشته اعلام کرده بود که در حال حاضر ۵۴۰ واحد صنعتی و تولیدی کوچک و متوسط در استان مرکزی نیازمند بازسازی و نوسازی هستند اما همچنان صنایع استان دچار فرسودگی هستند چنانکه چندی پیش معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری مرکزی گفت: حیات صنعتی استان مرکزی جوان سازی عوامل تولید و به روز رسانی دانش فنی و تجهیزات را می طلبد.
به گزارش وقایع استان به نقل از ایرنا مهدی زندیه وکیلی گفت: تولید رقابتی و باکیفیت و حضور در بازارهای جهانی در صورتی میسر است که حوزه تولید استان به عنوان یکی از قطب های صنعت کشور مجهز به دانش فنی و تجهیزات روز باشد و در عرصه رقابت حرف برای گفتن داشته باشد.
وی ادامه داد: صنایع بزرگ و مادر تخصصی استان برای ماندن در صحنه باید نگاه آینده نگر و برنامه استراتژیک بلند مدت داشته باشند و حضور هدفمند و تصاحب بازارهای داخلی و خارجی به صورت جدی در دستور کارشان باشد. زندیه وکیلی اظهار داشت: با توجه به اینکه استان مرکزی به عنوان مهد صنعت در نقاط مختلف کشور معرفی شده به منظور تحول آفرینی در صنعت باید پیشرو و الگو باشد.
حال آنکه استان مرکزی به عنوان کلانشهری که صنایع بسیاری را در دل خود جای داده همچنان نیاز به جوانسازی صنایع و به روز شدن دانش در تولیدات خود دارد که اگر به این مهم توجه نکند شرایط مابقی صنایع استان هم مشابه آنچه که برای چند شرکت بزرگ این استان اتفاق افتاد خواهد شد. اکنون استان ما در حالی با صنایع فرسوده دست به گریبان است که در حال حاضر، زمان گردش تکنولوژی در سطح جهانی به یک سال رسیده است.
در این شرایط که صنایع فرسوده هزینه های زیادی را به گردن استان و کشور تحمیل می کنند و حامل مصرف بیشتری از سوخت و انرژی می باشند بد نیست به مواردی از عقب ماندگی فناوری در ایران که توسط دکتر محمدحسین ادیب ارائه شده تــوجه کنیم:
– ایران در سال ۱۳۹۲ به ارزش حدود یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار سنگ آهن صادر کرد. در سال ۹۴ صادرات سنگ‌آهن تقریبا متوقف شده است. علت توقف صادرات سنگ آهن ایران، فناوری موج چهارم است.
در گذشته صادرات سنگ‌آهن با کشتی‌های ۶۰ تا ۷۰ هزار تنی انجام می‌شد. اکنون استرالیا ۴ کشتی ۶۰۰ هزار تنی خریداری کرده است و هزینه حمل از استرالیا به چین فقط ۴ دلار برای هر تن است؛ اما هزینه انتقال سنگ‌آهن از بافق یزد تا بندرعباس با فن‌آوری موج دوم ایران ۱۷ دلار است. ایران هرگز نمی‌تواند با فناوری موج دومی با فناوری موج چهارمی استرالیا رقابت کند.
قیمت ورق سرد چین در سال ۲۰۰۱ حدود ۵۴۰ دلار بود. در همان سال‌ها فناوری چین در تولید ورق سرد موج سومی بود و اینک موج چهارمی هست و قیمت آن حدود ۴۵۰ دلار شده است.
– چینی‌ها در شرف قبضه بازار جهانی فولاد هستند. چینی‌ها برج ۱۱۰ طبقه را با فناوری موج چهارمی در ۱۰ ماه می‌سازند درحالی‌که در تهران یک ساختمان ۵ طبقه با فناوری موج دومی معمولا ۱۸ ماهه ساخته می‌شود.
– فناوری موج دومی در تولید مسکن بیش‌ازحد، نقدینگی را درگیر می‌کند. با فناوری جدید در هر موردنیاز به وام بانکی حداقل به یک‌ششم کاهش می‌یابد. در ایران به سبب استفاده از فناوری قدیمی در هر مورد، نیاز به وام بانکی شش برابر عرف جهان است. استفاده از فناوری قدیمی خواب سرمایه را طولانی کرده و این باعث افزایش میزان بهره در ایران شده است.
