نگاهی گذرا به جهان سوم

چهارشنبه ۶ دی ۱۳۹۶   شماره ۷۵۲

حسن خدادادی
دکتری مدیریت

بخش اول
مقدمه: با توجه به مطالعه تاریخ، کشورهای جهان سوم از بدو پیدایش تاکنون و حتی در مرحله تکامل همیشه دست به استقراض زده اند. هم اکنون نیز میزان مشکلات جهان سوم بسیار زیاد می باشد و هر روز با بحران جدیدی روبرو می شوند. راستی علت چیست ؟
الف- ممکن است ناشی از طبیعت منطقه باشد که از نظر جغرافیایی قرار گرفته اند.
ب- شاید ناشی از اینکه مردمی که در منطقه زیست می کنند خود را باور ندارند و هیچوقت در بحث اقتصادی شرکت نکرده اند و اهمیت موضوع را درک نکرده اند.
ج- احتمال می رود که حاکمان این کشورها جهت پایداری حکومت از سیستم جبر و ستم و آگاه نکردن مردم و برای چند روز حاکمیت بیشتر برمردم آنهارا در جهالت نگه داشته اند.
د) شاید هم تلفیقی از بخش ها فوق الذکر باشد.
ولیکن می توان به این موضوع اشاره کرد هرچه باشد فقر عامل اصلی تمام این موضوع ها است و فرصت تفکر و بخود آمدن را از تمام افراد گرفته و فکر روزمره ای و گذر از این دنیا را که به صورت مسیری یکطرفه می باشد که از آن بایستی عبور کرد و راه برگشت برای آن ندارد.
مجموع مطالب گرد آوری شده چکیده و در بعضی موارد مطالب مستقیم کتابهای صاحبنظران سیاسی و اقتصادی می باشد که عینا و یا جزئی تفسیر در آن تغییر داده، سپس جمع آوری و ارائه شــده است و قصــد ایــن می باشد که خوانندگان با پیرامون خود آشنا شوند و بلکه چاره اندیشی نمائید و حداقل آیندگان را به تفکر آزاد هدایت نماید.

سیمای عمومی جهان سوم
با توجه به دیدگاه های مختلف برای جهان سوم تعریف ها و اسامی متفاوتی مطرح می گردد و از اصطلاحاتی چون کشورهای عقب مانده – عقب نگه داشته شده – در حال توسعه – توسعه نیافته – کم رشد – فقیر – استعمار زده – وابسته – پیرامونی -جهان سوم – نام برده شده و آنچه که ملاک است این کشورها در آفریقا، آسیا، آمریکای لاتین، بخشی ازاروپا، اقیانوسیه و در تمام گیتی سفره فقر خود را پهن کرده است و همه در فکر تلاش برای کسب قدرت و ثروت می باشند .
آنچه که بیشتر شاخص فقر را نمایان می کند تصور عموم است که به سوی مردمانی می رود که در آفریقا زندگی می کنند حال در صورتیکه در سایر نقاط جهان این موضوع وجود دارد و ما شاهد آن هستیم طبیعت منطقه و جغرافیای محلی هم با انسانهای آنها سر ناسازگاری دارد و مردمان مناطق از نعمت طبیعی الهی هم محروم هستند. با توجه به کلیه مطالب فوق تمام کشورهای جهان سوم ویژگی های مشترکی دارند که در همه عرصه های اقتصادی – سیاسی – اجتماعی به چشم می خورد و در اینجا به تعداد معدودی از آنها اشاره می کنیم.
– همه این کشورها طی چند قرن اخیر، مستقیم یا غیر مستقیم و کمتر یا بیشتر تحت سلطه استعمارگران غربی بوده اند و هنوز نیز عرصه رقابتها و مجادلات قدرتهای بزرگند.
– حیات اقتصادی این کشورها با حیات اقتصادی جوامع سرمایه داری که صنعت پیشرفته دارند تفاوتهای فاحشی دارد. از جمله وجود انواع شیوه های تولید و معیشت سنتی (عصر کشاورزی) در کنار شیوه های کم و بیش سرمایه دارانه و حتی صنعتی و تمرکز بخش اعظم فعالیت تولیدی در مواد خام کشاورزی و معدنی (آنچه این کشورها توانایی صدور آن را دارند).
– بیشتر این کشورها در تجارت جهانی موفقیت نامساعدی دارند و معمولا کسری موازنه تجارت خود را با فروش روز افزون منابع طبیعی خود و یا از طریق استقراض ( یا هردو) جبران می کنند.
– درآمد سرانه در این کشورها (جز چند کشور استثنایی که از منابع غنی تر بویژه نفت برخوردارند) به نسبت کشورهای پیشرفته صنعتی ، بسیار پائین و نحوه توزیع آن بسیار ناعادلانه است به نحوی که بخش عظیمی از جمعیت این کشورها در زیر خط فقر مطلق به سر می برند و گرسنگی و سوء تغذیه در این کشورها امری عادی است.
– غالب این کشورها با مسئله افزایش بی رویه جمعیت و پیامدهای منفی آن از قبیل بیکاری و مهاجرت فزاینده مواجهند.
افزایش شهرهای حجیم، بدقواره و آلوده کـه زاغه ها و حلبی آبادها اطراف آن را محاصره کرده است در همه این کشورها به چشم می خورد.
به دلیل همجواری شیوه های زندگی و تولید سنتی و جدید، قشر بندی اجتماعی در این کشورها بسیار متنوع و متداخل است و انواع شکاف های اجتماعی، اعم از قومی، نژادی، مذهبی، محلی و طبقاتی در آنها وجود دارد.