روزنامه وقایع استان مرکزی پایگاه رسمی اطلاع رسانی نشریه
پنجشنبه ۲۰ آبان شماره ۴۶۱
یاسر هویدی
وقایع استان
در فوتبال ایران سالیان زیادی بود که نبود یک مرجع تاریخی برای دست یابی به صحت و سقم وقایع گذشته خیل انبوه علاقه مندان این ورزش را در کشور آزار می داد؛ ولی در بهار سال ۹۲ اثری توسط دکتر حمیدرضا صدر خلق شد که به جرات محکم ترین اثری فوتبالی ایران با دستمایه تاریخی آن است، در این مقال سعی بر معرفی این اثر ارزشمند به علاقه مندان فوتبال داریم کتابی که شاید کمتر به معرفی آن پرداخته شده ولی خوانندگان این اثر شیفته قلم شیوا و رسای نویسنده شده و حتی بیش از یکبار کتاب را خوانده اند.
دکتر حمیدرضا صدر متولد سال ۱۳۳۴ در مشهد و دارای دکترای برنامه ریزی شهری از دانشگاه های تهران و لیدز انگلستان است. اغلب فوتبالدوستان او را به عنوان مفسر فوتبال بر صفحه تلویزیون دیده اند مفسری که شیوه تحلیل و تفسیرش همچون قلمش مخاطب را به سوی خود جذب می کند. وی همواره با نقب زدن به تاریخ و یادآوری دقیق وقایع مرتبط مخاطب را به سمت سوی فوتبال بیشتر وبیشتر ترغیب می کند. هیجان و احساسش شاکله اصلی او در برقراری ارتباط با مخاطبانش است و این دو اصل بخوبی در اثر مذکور قابل لمس است.
«پسری روی سکو» اثر دوست داشتنی حمیدرضا صدر بیش از دیگر آثار او در جامعه ورزشی و فوتبالی کشور خواهان پیدا کرد. نیمکت داغ، روزی روزگاری فوتبال، یونایتد نفرین شده و تو در قاهره خواهی مرد از دیگر آثار این نویسنده است.
پسری روی سکوها روایتی خواندنی از وقایع چهار دهه مهم فوتبال ایران است و بدون شک تاریخ معاصر فوتبال کشور را بایستی در این اثر جستجو کرد. روایت کتاب از زبان کودکی که در اصل نگارنده کتاب هم هست درک آن را بخوبی برای خواننندگان آسان نموده است و استفاده از کلمات و جملات پر احساس برای نمایان کردن میزان شور و حرارت وقایع در زمان رخداد از دیگر ویژگی های بارز این اثر می باشد.
کتاب با تقدیم اثر توسط نگارنده به مادرش از همان خشت اول رنگ و بوی شیرین احساس را بخود گرفته احساس و عشقی که حلقه اصلی این فوتبال همچنان دوست داشتنی است. صدر به این دلیل این اثر را به مادرش تقدیم کرده زیرا علیرغم بی میلی پدر به فوتبال با حمایت ها و غمخواری های مادر شور و حرارت و عشق به فوتبال در آن خانه زنده مانده است پدر سپری در مقابل ریشه زدن فوتبال در این خانه بوده که در پایان مغلوب عشق و ولع وصف ناپذیر پسرک به فوتبال می گردد. خانه ای که یکی از بزرگترین و قوی ترین مفسرین فوتبال مملکت را تقدیم جامعه ورزش کرد مفسری که مورخ فوتبال هم هست و چه خوب تاریخ را برای معاصرین زنده و ملموس کرده است.
صدر در خلق این اثر مدیون هیچ کس نشده و به تمامی افراد پررنگ این فوتبال پرداخته از عطالله بهمنش مفسر ورزشی قدیمی تا کاپیتان های تمامی ادوار تیم ملی تا اسطوره های سرخابی و یاغی های تمام زمانه این فوتبال. شروع این کتاب با پرداختن به قهرمان اول پسرک یعنی عطالله بهمنش و گزارش ها و تفسیرهای پر احساسش آغاز می گردد و صدر بخوبی حلقه های فوتبال را در این اثر در کنار هم قرار داده است.
فوتبال قلب ها را تسخیر می کند و پیش می آید و خالق اثر به خوبی و زیبایی چگونه شعله ور شدن عشق به فوتبال را در میان اهالی تهران بیان می کند. سیاست همیشه در مقابل فوتبال و گاهی هم در کنارش بوده است و پرداختن به سیاست های حکومت پیشین در قبال فوتبال در اکثر صفحات این کتاب دیده می شود.
این کتاب به گرایش های حکومت قبلی به تیمی خاص بسیار ظریفانه و درست پرداخته از نابودی شاهین تا قدرت دهی تاج در تهران که تیم دربار بود و تمایل ها در میان سردمداران فوتبال آن زمان که اغلب از نظامیان متصل به دربار بودند بسیار بیشتر تا باقی تیم ها بود.
بازیهای ملی و باشگاهی چنان با شور و حرارت در این کتاب مرور می شوند که گویی خواننده به زمان گذشته بازگشته و خود یکی از هزاران عاشق حاضر بر روی سکوهای سیمانی امجدیه است. فوتبال این عشق تازه پا گرفته در میان مردم ایران زمین بخوبی و به سرعت در میان شهروندان جا باز می کند و خیلی زود بخش اعظمی از زندگی مردم آن روزگار می گردد.
شرح دقیق جزییات ناگفته و سری فوتبال قدیم به طرز شگفت انگیزی در این اثر رمزگشایی گردیده است اتفاقاتی که شاید فوتبالی ترین افراد از آنها همچنان بی خبرند. البته در این میان نویسنده خودخواسته و بی پروا ولی بسیار زیبا و دلنشین پرده از تمایل رنگی اش بر می دارد رازی که بسیاری از مجریان تفسیر ها و کارشناسی های روبروی صدر از دست یابی به آن ناکام ماندند، گویی دکتر صدر عهدی با خود داشته که گرایش فوتبالی اش را در این اثر ماندگار با علاقه مندان فوتبال برملا کند. چند بخشی از کتاب را که جلو بروید از علاقه مندی دکتر صدر به شاهین و سپس پرسپولیس بخوبی آگاه خواهید شد.
صدر با تبحر هر چه تمام تر توانست با خلق این اثر کاستی های ذهنی و تاریخی فوتبالدوستان را برطرف سازد، برای خوانندگان از هزارتوهای سیاسی فوتبال قدیم بگوید، بگوید که چگونه عشق مردم را در قالب نابودی یک تیم سلاخی کردند و هزاران جوان و نوجوان شاهینی را به سادگی هر چه تمام تر سرخورده ساختند. بگوید که چطور پرسپولیس شکل گرفت و به سرعت در قلب ملت جاودانه شد. البته ذکر این نکته ضروری است که گرایش های رنگی خالق اثر هیچ گاه وی را از رعایت انصاف در نگارش کتاب دور نکرده است.
او فوتبال را به آغوش می کشد و از ابتدای دهه ۴۰ همراهی اش می کند، می آید و می آید تا انقلاب و تاثیرات این رخداد بزرگ بر فوتبال و پس از انقلاب را ورق می زند تا پایان دهه هفتاد و هیچ چیز از قلمش و حافظه مثال زدنی اش دور نمانده است.
مطالعه این اثر فاخر تاریخی ورزشی بر هر فوتبالدوستی در این دیار کهن واجب است. تا بفهمیم و بدانیم فوتبال کجای روزگار ما بوده و گاهی چه بر سر فوتبال آمده و قدیم ها با فوتبال چه بر سر مردم آورده اند.
