نگاهی به مشکلات مسیر جذب سرمایه گذار در استان مرکزی /مارادونا را ول کنید، غضنفر را بگیرید

شنبه ۷ مهر ۱۳۹۷   شماره ۹۳۹

***

وقایع استان

سهراب جان بزرگی

***

در کشورهای در حال توسعه که مسیر طولانی پیشرفت در حوزه صنعت و اقتصاد و حوزه های اجتماعی و فرهنگی در مقابلشان است، حضور نیرویی برای حرکت در این مسیر الزامی به نظر می رسد. در حوزه صنعت استفاده از علم روز دنیا و پیشرفت های تکنولوژیک کشورهای تراز اول صنعتی امری اجتناب ناپذیر به نظر می رسد. در معادله ای منطقی استفاده از سرمایه و دانش خارجی می تواند برای کشوری مثل ایران بسیار مفید باشد. در سوی دیگر معادله شرایط مساعد سرایه گذاری در ایران می تواند برای خارجی ها بسیار جذاب باشد. پس از توافق برجام که حاشیه های بسیاری را به همراه داشت، شرایط جذب سرمایه گذار در کشور پیشرفت خوبی پیدا کرد و شرکت های بسیاری مانند شرکت های خودرو ساز اقدام به راه اندازی خط تولید در کشور کردند. حرکت بر مدار برجام می توانست پیشرفت های اقتصادی و صنعتی خوبی را نصیب کشور کند. هرچند عده ای در داخل و خارج تمام سعی شان را به کار بستند تا این اتفاق نیفتد و در نهایت با خروج آمریکا از برجام که منجر بــه خوشحالی های بسیاری در داخل کشور نیز شد، سرمایه گذاری خارجی با مشکلات بسیاری روبرو شد. همانطور که مدیر کل اقتصاد و دارایی استان مرکزی در گفتگویی با وقایع استان گفته بود: «سرمایه گذاری های خارجی در استان تا پایان سال ۹۶ با عقد برجام روند رو به رشد و خوبی را طی کرد. به اعتقاد اقتصاد دانان سرمایه ترسو ترین شی در جهان است و اقدامات اخیر آمریکا مانند خروج از برجام، ترس از تحریم و اتفاقاتی از این دست باعث ایجاد ترس و کاهش روند سرمایه گذاری خارجی در استان شده است. هرچند ما همه تلاشمان برای ایجاد فضایی مناسب در حوزه هماهنگی و اخذ مجوز را انجام می دهیم تا این کاستی ها جبران شود. در حال حاضر بالغ بر یک میلیارد و ۶۵۰ میلیون دلار حجم سرمایه گذاری خارجی در استان است و اخیرا سرمایه گذارهایی از کشورهای هند و دانمارک در حال انجام کارهایشان در استان هستند. در مجموع امیدواری زیادی برای جذب سرمایه خارجی در سال جاری و پیش رو وجود ندارد.»
برای بهبود شرایط سرمایه گذاری خارجی در کشور، پیش نیاز اعتمادسازی سیاسی امری ضروری است.تا زمانی که نگاه بین الملل به ایران، نگاهی همراه با ترس و بی اعتمادی باشد نباید انتظار حضور سرمایه گذاران خارجی در ایران و به تبع آن استان مرکزی را داشت. هرچند خودکفایی برای کشور امری ضروریست اما با فرهنگ قالب بر جامعه ایران و تنبلی و منفعت طلبی ایرانیان، طی کردن مسیر کشوری مانند ژاپن تقریبا برای ما غیر ممکن است. در همین راستا باید نگاهمان به سرمایه های خارجی ها نگاهی سودآور باشد و از این فرصت مناسب در راستای منافع ملی و پیشرفت کشور استفاده کنیم.
یکی از مشکلات دیگری که سرمایه گذاری در استان را تحت الشاع قرار می دهد و باعث می شود نه تنها سرمایه گذاران خارجی بلکه داخلی ها نیز با مشکلات بسیاری مواجه شوند، عدم همکاری ادارات دولتی با سرمایه گذاران است. به صورتی که کم کاری و یا به نوعی تنبلی و عدم دلسوزی مسئولان برای جذب سرمایه در استان باعث دلزدگی و خستگی سرمایه گذاران می شود. در راستای همین مشکلات گفتگویی را با دکتر مسعودی آشتیانی انجام داده ام تا روند سرمایه گذاری و ساخت نیروگاه خورشیدی ۱۰ مگاواتی در آشتیان را پی گیری کنیم. دکتر مسعودی در خصوص مراحل انجام سرمایه گذاریشان می گوید: «روالی که در استان حاکم است طوریست که همه در آن گم هستند. نیروگاه خورشیدی تامین برق به عنوان یکی از نیازهای اساسی کشور و استان منطقا باید روالی سریع را برای تاسیس طی کند که متاسفانه تا به امروز مشکلات زیادی را بر سر راه خود داشته. استان مرکزی با توجه به زاویه تابش و سایر مسائل کارشناسی برای ساخت این نیروگاه محل مناسبی است. این نیروگاه نیاز به ۷ میلیون یورو سرمایه دارد و از سال گذشته که روند اخذ مجو آن آغاز شد تا به امروز هزینه ریالی آن حدود ۴ برابر افزایش پیدا کرده که این خود یکی از مشکلات اساسی ما است. یعنی اگر روند گرفتن مجوز اینقدر به طول نمی انجامید با هزینه ریالی کمتری می توانستیم کار ساخت را شروع کنیم.»
از مراحل گرفتن مجوز برای نیروگاه می پرسم که چرا یک نیروگاهی که برای تامین انرژی سازگار با طبیعت قرار است ساخته شود اینقدر در گیر و دار بروکراسی مانده است. مسعودی اینگونه تـــوضیح می دهد: «آغاز به کار مسیر اخذ مجوز از سازمان انرژی های تجدید پذیر ایران است. آنها با بررسی مدارک و استانداردها گواهی اولیه ۶ ماهه ای را صادر می کنند که تنها یک بار قابل تمدید است. پس از آن باید ۳ مرحله اخذ محوز انجام شود. یکی از مجوز ها از سازان محیط زیست است که مراحل اخذ این مجوز زمان زیادی را برای ما نبرد. مرحله بعدی مجوز از برق منطقه ای محل احداث است که از لحاظ استاندارهای اتصال به شبکه انجام می گیرد و این مرحله نیز در زمان معقولی به انجام رسید. مرحله سوم تعیین تکلیف زمین محل احداث مجموعه است. نیروگاه های خورشیدی حجم بالا نیاز به ۲۰ هکتار زمین دارند و برای این مساحت از زمین بهترین محل زمین های محدوده ملی هستند. این زمینها توسط دولت به بخش خصوصی برای فعالیت های اقتصادی واگذار می شوند. برای گرفتن این زمین به سازمان منابع طبیعی مراجعه کردیم. بعد از آن نامه درخواست برای بررسی به امور اراضی جهاد کشاورزی ارسال می شود تا در صورت حضور مدیر ایــن مجموعه نامه درخواست تان تایید شود. مرحله بعدی برای شهرستان های مرتع دار ارسال درخواست به اداره مراتع کشور است که نامه شما مدت زیادی را در آنجا برای یک تاییدیه ساده سرگردان می ماند. استانداری مرکزی هم می گوید که چون این اداره خارج از استان است نمی توانیم به آنها فشار وارد کنیم. بعد از طی پروسه ۶ ماهه کارشناس مراتع در روزهای آخر اسفند برای تایید می آید و پس از تعطیلات نامه تایید را صادر می کنند. بعد از این مراحل پروسه درخواست از منابع طبیعی به اداره ثبت می رود تا سند زمین به نام منابع طبیعی صادر شود که این انتقال هم زمانی نزدیک به دو ماه نیاز دارد. بعد از آن منابع طبیعی درخواست را به جهاد کشاورزی آشتیان میفرستد و از آنجا به امور اراضی استان ارسال می شود. در این مرحله تغییرات رئیس مجموعه باعث می شود درخواست چند هفته را منتظر تغییر و تعیین رئیس جدید اداره باشد تا امضای تایید را بگیرد. مرحله گرفتن مجوز برای ایجاد کشت دیم بادام به عنوان فضای سبز برای مجموعه نیروگاه خورشیدی است. این درخواست که چندان پیچیده هم به نظر نمی رسد برای تایید به کارگروه امور زیر بنایی ارسال می شود. در آنجا هم معلق می ماند چرا که مجموعه راه و شهرسازی درگیر تغییرات مدیریتی است و تا اطلاع ثانوی و انتخاب مدیرکل راه و شهرسازی از تشکیل کارگروه خبری نیست.»
بروکراسی اداری برای گرفتن مجوز سرمایه گذاری در استان آنقدر پیچیده و تو در توست که هم خنده دار است و در عین حال غم انگیز. دکتر مسعودی ادامه می دهد: «به عنوان مثال برای کاشت دو هکتار بادام دیم که اصلا نیازی به آب ندارد، درگیری بسیاری با استعلام های اداره آب استان د شهرستان داریم. بسیاری از این استعلام ها که در مسیر مجوز از ادارات مختلف به بالای حدود چهل استعلام می رسد، تکراری هستند. به نظر می رسد دلسوزی و احساس مسئولیت در مدیران برای جذب سرمایه در استان ما وجود ندارد. در استان های دیگری مانند اصفهان و کرمان که کارهایی را انجام داده ام، اگر بعد از دو هفته از درخواستت مراجعه نکنی خود فرمانداران و مسئولین دولتی با شما تماس می گیرند و کارت را پیگیری می کنند. هرچند برخی از مجموعه های استان مانند اداره محیط زیست و برق باختر و دفتر جذب سرمایه گذار استانداری همکاری های خوبی را با ما داشتند اما در مجموع آنقدر کارها پیش نمی رود که ضررهای اقتصادی بسیاری به سرمایه گذار وارد می شود.»
گلایه های این سرمایه گذار نشان از وضعیت نابسامان استان در جذب سرمایه گذار دارد. استان مرکزی به عنوان استانی اقتصادی باید شرایط مساعد و روند سریعی را برای اخذ مجوزهای سرمایه گذاری داشته باشد تا در شرایطی که تحریم ها و مشکلات خارجی سرمایه گذاری در استان را با مشکل مواجه کرده، خواست و تسهیل روند در داخل کشور و استان باید آنقدر باشد تا این کمبود ها و مشکلات جبرا ن شود نه اینکه مسیر را دشوار تر کند. همانطور که دکتر مسعودی معتقد است اگر مدیران دولتی کار را تعطیل کنند و مسئولیت شان را به بخش خصوصی بسپارند، کارهای کشور خیلی بهتر و رو به روال تر پیش می رود. بهتر است مدیران دولتی کمی استراحت کنند و بخش خصوصی حاضر است حتی حقوق آنها را بپردازد تا کارها با دلسوزی بیشتر با سرعت بیشتری پیش برود.
می گویند در مسابقه فوتبالی با تیم آرژانتین دغدغه تیم مقابل گرفتن مارادونا بوده تا اینکه غضنفر توپ را وارد دروازه خودی میکند و مربی می گوید مارادونا را ولش کنید و غضنفر را بگیرید. حکایت سرمایه گذاری در استان ما نیز اینگونه است که باید حواسمان به کار کردن مدیران خودمان باشد و در مرحله بعد نگران مشکلات خارجی باشیم.