نگاهی به سرمایه گذاری خارجی در ایران

پنجشنبه ۲۴ فروردین ۹۵ شماره ۵۶۱
****
دکتر مجید آهنگرانی
وقایع استان
****
بر اساس آخرین گزارش آنکتاد در سال ۲۰۱۶ میلادی، حجم سرمایه گذاری ورودی خارجی به ایران در سال ۲۰۱۵ میلادی به میزان ۲۰۵۰ میلیون دلار گزارش شده است.این در حالی است که به علت وجود منابع و ذخایر عظیم نفت و گاز، ظرفیت بالقوه ای برای جذب بیشتری از سرمایه گذاری خارجی در کشور وجود دارد. در این بین، اعمال تحریم های خارجی به افزایش ریسک، افزایش هزینه های معاملات سرمایه گذاران خارجی و در نهایت خروج سرمایه خارجی از کشور طی سال های اخیر دامن زده است، با وجود این، انتظار دستیابی به توافق هسته ای و بهبود روابط خارجی ، نه تنها افزایش حجم سرمایه گذاری خارجی در سال ۲۰۱۵ میلادی را به دنبال نداشت، بلکه این متغیر برای سومین سال متوالی هم چنان کاهش یافته است. به عبارت دیگر ، هر چند حجم سرمایه گذاری خارجی کشور به دلیل اعمال تحریم های خارجی و مجموعه ای از عوامل داخلی کاهش یافته است، اما تنها نگاهی به آمار و اطلاعات سرمایه گذاری خارجی در سال های قبل از تحریم های خارجی موید سطح پایین سرمایه گذاری خارجی در کشور است. هم چنین میزان سرمایه گذاری خارجی ایران در سال ۲۰۱۵ کمتر از متوسط سرمایه گذاری خارجی کشورهای منطقه غرب آسیا بوده است.در این میان، مجموعه ای از موانع داخلی مانند فضای نامناسب کسب و کار ، فساد اقتصادی، ضعف حقوق مالکیت و… نیز به کاهش سرمایه گذاری خارجی در کشور دامن زده اند.به همین دلیل عمده ترین موانع جذب سرمایه گذاری خارجی را می توان به دو دسته عوامل خارجی و داخلی تقسیم بندی کرد.نکته قابل تامل دیگر آن است که، با وجود تمامی نقاط مثبت افزایش سرمایه گذاری خارجی، نباید تحقق این مهم را به معنای آزاد سازی اقتصاد کشور دانست.از سوی افزایش سرمایه خارجی تنها در شرایطی در برگیرنده رشد و توسعه اقتصادی خواهد کرد که این افزایش در حجم سرمایه گذاری به فعالیت های مولد اقتصادی تخصیص یابد.در غیر این صورت ، افزایش حجم سرمایه گذاری خارجی بدون لحاظ نکات مهمی پیرامون این موضوع، امنیت اقتصادی کشور را مورد مخاطره قرار می دهد.
هدایت سرمایه گذاری خارجی به فعالیت های مولد اشتغال زا، اهتمام ورزیدن در راستای کسب دانش و بومی سازی فناوری های نوین،شفافیت معاملات ، برقراری امنیت و ثبات اقتصادی ، تضمین حقوق مالکیت، عدم خوش بینی و امیدواری صرف به نتایج توافق هسته ای ، تقویت دیپلماسی اقتصادی و… علاوه بر بهره مندی از فرصت ورود سرمایه گذاری خارجی، زمینه آسیب پذیری اقتصاد کشور از هجمه های بین المللی را نیز به حداقل می رساند.