نگاهی به برنامه و عملکرد شورای پنجم شهر اراک به بهانه یکسالگی آن/فرصت های آخر

یکشنبه ۴ مرداد ۱۳۹۷   شماره ۹۱۶

***

وقایع استان

سهراب جان بزرگی

***

یک سالی می شود که از آغاز به کار شورای پنجم شهر اراک می گذرد. شورایی که به لطف تکرار لبخند های اعتبار اصلاحات، توانست اقبال عمومی مردم را کسب کند و لیست ارائه شده توسط اصلاح طلبان که تحت عنوان لیست امید وارد کارزار انتخابات شده بود، کرسی های این شورای مهم در سیستم شهری را به دست آورد. از دیگر سو مجموعه دولت که آن هم با اندکی اغماض در اختیار اصلاح طلبان بود، فضا را برای پیشبرد برنامه ها و سیاست های اصلاحات مساعدتر میساخت. با این شرایط و امکانات به نظر می رسید که دیگر جای هیچ بهانه ای وجود نداشته باشد. اگرچه در ایران هر کار گروهی ای بنابر فرهنگ ترجیح منافع شخصی و جناحی بر جمع و جامعه، محکوم به شکست است اما نزدیکی تفکرات جناحی اعضای شورای پنجم این امید را برای مردم شهر زنده می کرد که نیروی شورا صرف ارائه خدمات و تصمیم گیری های درست شهری شود.
اولین اقدام شورای پنجم انتخاب شهردار کلانشهر اراک بود. سمتی که این روزها افراد بسیاری به دنبال دست یابی به آن هستند و قرعه، این بار به نام داوود تاجران افتاد. این اقدام که با وجود اختلاف هایی در میان اعضا به انجام رسید، اولین گام مثبت شورای پنجم بود. انرژی بسیاری که صرف تصمیم گیری مشترک شورا شد، تا به امروز هم ادامه دارد و همچنان مخالفت هایی با این انتخاب به صورت ضمنی در جریان است ولی عملکرد یک ساله شهردار در مقام مقایسه نمره نسبتا قابل قبولی را کسب کرده است. اگرچه همچنان شهرداری اراک تا ایده آل مناسب یک کلانشهر با شورایی اصلاح طلب، فاصله دارد.
یکی از ویژگی های اصلی اصلاح طلبان در طول دورانی که این جریان خود را به عنوان یکی از قطب های اصلی سیاست کشور شناسانده است، برنامه ریزی و تلاش برای کار تشکیلاتی و با برنامه است. هرچند در سالهای اخیر این جریان فاصله زیادی با آرمان ها و شعار های سابق اش پیدا کرده و همین امر باعث مخدوش شدن اقبال عمومی آنها شده است که بیشترین تقصیر آن را می توان به افرادی نسبت داد که به دنبال استفاده از رانت های بی شمار قدرت در ایران هستند. با همه این تفاسیر شورای پنجم با ارائه برنامه ای بر پایه تفکر اصلاح طلبی کار خود را آغاز کرد که به مناسبت یک سالگی این شورا نگاهی اجمالی به آن برنامه داشته ایم. هدف از این بررسی یادآوری شعارها و برنامه های شورای پنجم به اعضای آن است، چرا که تجربه نشان داده هرچه از آغاز به کار یک نهاد در سیستم قدرت می گذرد فاصله آن نهاد با شعارها و برنامه هایش بیشتر می شود.
برنامه لیست امید شورای شهر بر سه محور اصلی استوار است. حکمرانی خوب شهری، بهبود کیفیت زندگی شهروندان و تعیین تکلیف پروژه معطل مانده ۵۵ متری. در مقدمه این برنامه آمده است. «حکمرانی خوب شهری تمامی تلاش خود را در جهت افزایش مصالح عمومی شهروندان به کار می گیرد و بهبود کیفیت زندگی شهروندان در تمامی نقاط شهر اولویت اصلی «فهرست امید» می باشد.آنچه در ادامه آمده است؛ به اهم برنامه های فهرست امید برای شورای اسلامی شهر و شهرداری کلانشهر اراک می باشد. پیشنهاد ما به تمام اصلاح طلبان و حامیان و حاملان گفتمان امید رای به تمامی فهرست برای به ثمر رسیدن برنامه های اصلاح طلبان برای مدیریت شهری در کلانشهر اراک است.»
بزرگترین نقدی که به این برنامه وارد است نئوری بودن بیش از حد آن است. فاصله تئوری تا عملیاتی شدن یک برنامه در ایران فاصله بسیار زیادی است. تا جایی که همواره برنامه ها در همان بحث تئوری باقی می مانند. سرفصل های کلی این برنامه برای مدیریت شهری با این تیترها بیان شده است. توسعه شهری، که اهداف اصلی در این بخش جذب سرمایه، توسعه حمل و نقل و بهبود وضعیت ترافیک، توسعه خدمات الکترونیکی و فناوری اطلاعات، تقویت منابع مالی و انسانی شهرداری. نگاهی کلی به این عناوین در توسعه شهری نشان می دهد که اتفاق چندان قابل توجهی در یک سال اخیر در حوزه های مذکور نیفاده است. هرچند مشکلات اقتصادی همزمان شده با فعالیت شورای شهر، دست این شورا در اقدامات اقتصادی و جذب سرمایه به خصوص سرمایه گذارهای خارجی را بسته است. اما در زمینه بهبود وضعیت ترافیک و توسعه خدمات الکترونیکی مردم تغییر محسوسی را احساس نکرده اند. به نظر می رسد حل معضل ترافیک شهر اراک، نیاز به اصلاح زیر ساخت های اصلی شهر دارد چرا که عرضه و ظرفیت خودروها و خیابان های شهر آنچنان نا متوازن است که با طرح هایی مانند جابجایی محل ایستگاه اتوبوس های شهری اتفاق چندان خاصی در کنترل ترافیک شهر نمی افتد.
در بخش توسعه اجتماعی برنامه شورای پنجم اراک این عناوین مطرح شده است. «توانمند سازی شهروندان از طریق افزایش آگاهی به حقوق شهروندی اجتماعی و فردی ، حمایت معنوی و مادی از سازمان های مردم نهاد و جلب مشارکت آنان در مدیریت شهری، کاهش فاصله طبقاتی از طریق گسترش دسترسی عادلانه شهروندان به فضاها و امکانات شهری، استفاده از توانمندی های زنان و جوانان در تصمیم سازی و مدیریت شهری، بهبود کیفیت زندگی شهروندان حاشیه نشین از طریق سرمایه گذاری کلان به مناطق حاشیه ای همانند تاسیس بازار های محله ای، افزایش شادی و نشاط اجتماعی و سلامت جسمی و روحی شهروندان: از طریق ایجاد تفرجگاه های حاشیه شهر با اولویت مناطق محروم، ساخت فرهنگسرا های تخصصی موسیقی، تئاتر، سینما، برگزاری جشنواره های آیینی و ملی در مناطق مختلف شهری، ارائه خدمات مشاوره ای به شهروندان ، حفظ و ایجاد فضای سبز محلات و رونق صنعت گردشگری و توجه به میراث فرهنگی، توجه ویژه به سالمندان و افراد کم توان و معلولین برای تردد در کلیه ی مناطق شهری.»
یکی از نقاط قابل توجه در برنامه های اجتماعی شهر اراک توجه بیشتر به وضعیت پارک ها و فضاهای تفریحی اجتماعیست. با توجه به نقص و کمبود تفریحات شهری که اراک را به یک شهر بی روحیه تبدیل کرده است رسیدگی به امکانات تفریحی که نیاز به هزینه های زیادی برای مردم ندارند نکته مثبت کارنامه این یک سال است. برگزاری برنامه های موسیقی و دعوت از خواننده ها که با استقبال گسترده مردم شهر نیز مواجه شد، در شرایط اقتصادی نابسامان مردم باعث بهبود روحیه شهری گردید. اما باز هم فاصله بسیاری میان برنامه ارائه شده توسط شورا و اقدامات عملی انجام شده وجود دارد. به خصوص در حوزه توجه به مبلمان شهری و تناسب آن برای معلولین، موضوعی که وجود دارد این است که عبور و مرور عابر پیاده در شهر اراک برای افراد توانمد مشکل است چه برسد به معلولین و سالمندان که عطای حضور در شهر را به لقایش می بخشند.
در حوزه اقتصادی نیز برنامه هایی توسط شورای پنجم ارائه شده است که با توجه به شرایط پیش آمده انتظار چندانی برای اجرایی شدن آنها نمی رود. به عنوان مثال یکی از بند های این برنامه اشاره به ایجاد فرصت برای سرمایه گذاری شهروندان در حوزه مسکن دارد اما افزایش سرسام آوار قیمت مصالح ساختمانی در کنار رشد بالای قیمت های مسکن باعث شده است شهروندان نگرانی های بسیاری را در حوزه مسکن داشته باشند.
شورای پنجم که با رای و اعتماد مردم به اندک اعتبار باقی مانده اصلاح طلبان در اختیار لیست امید قرار گرفت، شاید آخرین فرصت این جریان برای حفظ اقبال عمومی شان باشد. در شرایطی که مردم دیگر اعتقاد چندانی به کارکرد جریان ها و احزاب سیاسی ایران ندارند، لیست امید باید بهترین عملکرد خود را به دور از باند بازی های سیاسی و توجه به رانت های شهری ارائه دهد. جریانی که به لطف افراد سودجو اقبال خود را روز به روز از دست داده است، می باید در روزهای نابسامان و ملتهب سیاسی و اقتصادی کشور آخرین نورهای امید را در دل مردم روشن نگه دارد. جامعه ایران بدون شک به این بلوغ رسیده است که خود به عنوان اصلی ترین عامل نظارت بر کار منتخبانش هوشیار باشد و فرصت هرگونه سو استفاده از نام اصلاحات را بگیرد و جریان اصلاحات نیز می تواند از این فرصت بهترین استفاده را ببرد و چهره معقول خود را دوباره به مردم نشان دهد.