روزنامه وقایع استان مرکزی پایگاه رسمی اطلاع رسانی نشریه
شنبه ۲۸ فروردین ۱۳۹۵ گروه فرهنگی- سمیه انصاری فر
زن بودن آنقدرها هم راحت نیست مسئولیت های بسیاری بر دوش یک زن است مادر بودن اصلی ترین وظیفه یک زن است، یک زن از همان زمان که متوجه حضور موجودی دیگر در وجودش می شود، گذشت و فداکاری را آغاز می کند. نمایشگاه عکس«دوران مادری» از بیستم تا بیست و پنجم فروردین در گالری ماندگار به نمایش آثار عکاس و هنرمند جوان، فاطمه عابدی پرداخت و در آن شاهد روایتی واقعی از دوران سخت بارداری مادری در بیست و پنج فریم بودیم. در ادامه هفته نامه وقایع استان به گپ و گفت با این هنرمند پرداخته است.
ایده برگزاری چنین نمایشگاهی و عکاسی به صورت روایتی از یک دوران خاص چطور به ذهن شما خطور کرد؟
موضوع زنان، چالش ها و آسیب های پیش روی آنان از حوزه های مورد علاقه من در عکاسی است، ولی در خصوص ایده این نمایشگاه باید بگویم من سال گذشته یک پروژه عکاسی در خصوص عمل سزارین زنان را دنبال می کردم و با توجه به اینکه می دیدم گرایش زنان به این عمل و ترجیح آن به زایمان طبیعی با توجه به عوارض بعدی روز به روز افزایش می یابد، برایم مسئله بارداری و دوران سخت آن و به تبع آن قضیه مادر شدن و مادر بودن مهم شد تا اینکه فرصت برای پرداخت به آن ایجاد شد.
سوژه خود را چگونه پیدا و انتخاب کردید و چرا این نوع عکاسی از یک فرد خاص را مورد توجه قرار دادید.
سوژه عکس های این نمایشگاه دوست قدیمی ای بود که در واقع ایده برگزاری نمایشگاه از شنیدن خبر بارداری اش آغاز شد، از آنجایی این سوژه برایم جذاب تر بود که این خانم بعد از یک دهه انتظار برای فرزند صاحب پسری شد و حالا باز هم پس از دو سال این بار مادر یک دوقلو می شد.در واقع من از روند چند ماه دوران بارداری این مادر هیجان ها ، سختی ها و … آن عکاسی کردم. در ابتدا موضوع را با دوستم و همسرش مطرح کردم و با موافقت او و خانواده اش، پروژه عکاسی من آغاز شد. من تقریبا از ماه سوم بارداری این مادر تا بعد از به دنیا آمدن بچه ها همراه او بودم.
عکاسی از این شرایط چه سختی هایی پیش رو داشت و با توجه به وضعیت خاص سوژه آیا خستگی و مقاومت هم ایجاد می شد.
قطعا عکاسی در این شرایط سختی های خود را دارد زیرا در این مدت من باید در تمامی لحظات همراه دوستم بودم، در تمام لحظاتش در تنهایی، مطب دکتر، مهمانی و حتی در لحظاتی که با همسرش بود بعنوان یک چشم سوم و ناظر حضور داشتم. البته در این مدت گاه برای هر دو طرف هم من و هم او خستگی هایی ایجاد می شد؛ ولی دوستم با توجه به شرایط سخت بارداری هرگز مرا تنها نگذاشت و اجازه داد تا همچنان همراه او باشم.
با توجه به مستند بودن این پروژه ولی از طرفی روایتی نیز بود و مانند داستان یک خط را دنبال می کرد، چقدر عکس ها با توجه به شرایط و بدون دخل و تصرف گرفته شده است؟
از آنجاییکه من تصمیم داشتم مستند کار کنم ولی از طرفی پروژه ام یک روایت بود خیلی سعی کردم در عکس ها دخل و تصرف نکنم عکاسی مستند نیاز به کارگردانی دارد ولی قرار نیست چیزی از قبل چیده شده باشد. من گاهی با دوستم در مورد شرایط بارداری و سختی هایش صحبت می کردم و همین باعث می شد گاه برای حالتی که او تعریف می کرد و به نظرم جالب می آمد پیشنهاد بدهم که همان حالت را باز برایم تکرار کندو البته در شرایط نور و فرم بهتر؛ ولی نود درصد عکس ها به دلیل حضور مستمر من کنار سوژه و خانواده اش در لحظه و بعنوان یک راوی ناظر گرفته شده است.
با توجه به اینکه بارداری یک موضوع کاملا آشنا است واکنش مخاطب پس از بازدید از نمایشگاه چه بود؟
ویژگی اصلی این موضوع عمومی بودن آن است و برای هرکسی با توجه به شرایط خودش اگر بود یا پیش آمده بود و یا بهرحال قرار است پیش بیاید، بنابراین خانم ها احساس همزادپنداری می کردند جالب بود حتی آقایان نیز نسبت به این عکس ها واکنش نشان می دادند، البته این پروژه بسته نشده است و عکاسی از دوقلوها و زندگی این خانواده ادامه خواهد داشت.
شما در عکاسی ژانر مستند را دنبال می کنید، درباره اینکه چرا چنین انتخابی داشته اید می گویید و اصلا اینکه چه شد که عکاس شدید توضیح دهید.
از بچگی به عکاسی علاقه داشتم و در هنرستان نیز این رشته را خواندم؛ ولی در واقع خانواده ام خیلی موافق این رشته نبودند همان زمان در مسابقات استانی رتبه های برتر را می آوردم و علی رغم مخالفت خانواده ام این رشته را ادامه دادم و در دانشگاه هنر و معماری، عکاسی خواندم. من مستند را انتخاب کرده ام زیرا این ژانر با آدم ها و زندگی شان درگیر است. من نیز از هر فرصتی برای عکاسی از مردم و جریان زندگی شان استفاده می کنم هم اکنون در حیطه خبر و مستند کار می کنم من به دلیل تحصیل در تهران علاقمند به حضور در تهران برای ادامه عکاسی بودم ولی استادان و دوستان باسابقه گفتند پتانسیل شهرستان برای عکاسی مستند بیشتر است.
دغدغه اصلی از انتخاب عکاسی مستند اجتماعی چه بود؟
دغدغه اصلی من این است که بتوانم با تصویر بر روی جامعه تاثیر بگذارم در واقع اگر جامعه با بحران رو به رو بود با تصویر آن را نشان داده و جامعه را نسبت به آن آگاه کنم. عکس این پتانسیل را دارد که خیلی بیشتر از کلمه با مردم ارتباط برقرار کند و عکاس اگر بداند چطور سوژه را بازنمایی کند حتما تاثیر خود را بر مخاطب خواهد گذاشت. عکاسی همیشه هزینه مالی و عکاسی برای عکاس دارد بنابراین من سعی کردم روی موضوعاتی که خودم علاقمند هستم کار کنم و در این مسیر پروژه های خوب و قوی خارجی و داخلی را از عکاسان حرفه ای و مطرح ببینم و با نگاه و دغدغه آن ها آشنا شوم.
نحوه ارتباط مردم با عکاسی خصوصا نوع مستند با توجه به درگیری مستقیم با جامعه چه فراز و فرودهایی تاکنون برایتان داشته است؟
دو سال پیش وقتی که کار در اراک را تازه آغاز کرده بودم، احساس می کردم کار سختی را در ارتباط گیری با سوژه و مردم دارم ولی در طول دو سال عکاسی متوجه شده ام که مردم دیگر خیلی سخت نمی گیرند و کم کم و با تلاش دیگر همکاران مردم با دوربین و عکاس آشنا شده اند و واکنش تدافعی در برابر دوربین ندارند البته یک ویژگی دیگر برای من بعنوان عکاس زن وجود دارد و آن اعتماد و نگاه مثبت مردم به یک عکاس بانو است.
با توجه به اینکه شما علاقمند حوزه زنان هستید در خصوص چالش های کنونی زنان در جامعه چه بدست آوردید؟
شاید پاشنه آشیل و آسیب کنونی بانوان در جامعه روزمرگی ای باشد که زنان چه خانه دار و چه شاغل دچار آن شده اند زنان هم باید مانند مردان به دنبال تغییر باشند و برای خواست و علاقمندی هایشان را با جسارت بیشتری دنبال کنند. این مسئله و منفعل بودن زنان در شهرستان ها بیشتر است مثلا در حوزه عکاسی در تهران عکاسان فعال زن زیاد داریم که حتی در سطح بین المللی نیز مطرح هستند همچون خانم فاطمه بهبودی که دوشادوش و گاه جلوتر از عکاسان مرد بوده اند؛ ولی در استان مرکزی خیلی این بخش جدی گرفته نشده و ما زنی که به طور جدی و حرفه ی عکاسی کند را نداریم.
چقدر زن بودن بر نوع عکاسی شما تاثیر گذاشته است؟
من اعتقاد دارم که اندیشه و نگاه پشت دوربین مهم است نه جنسیت زن بودن ممکن است ایده های بزرگ از ذهن یک زن خلاق بیرون بیاید در واقع در هنر آن اندیشه و جهان بینی است که تاثیر دارد.
**
خانم خسروی مادر دوقلوهایی که اجازه داده است از دوران بارداری اش عکاسی شود نیز در روزهای برگزاری نمایشگاه در آن مکان حضور دارد. وی در خصوص انگیزه قبول این کار گفت: من از همان ابتدا پس از طرح مسئله از سوی دوستم قبول کردم زیرا هم خودم به عکاسی علاقمند بودم و هم این ایده برایم جالب بود. وی ادامه داد: البته گاهی به دلیل شرایطم همراهی با عکاس برایم سخت بود ولی به دلیل قولی که داده بودم و اهمیت آن زیر قولم نزدم. البته همسرم نیز در این مدت مرا حمایت کرد ولی برخی از اطرافیان گاه می گفتند چه حوصله ای داری اما بعد از دیدن نتیجه کار و نمایشگاه همگی اعتراف کردند که چقدر عالی شده بود.
دوران مادری فرصتی کوتاه از دورانی مهم زندگی یک زن است که از دریچه نگاه فاطمه عابدی نشان داده شده است.
