جمعیت در کوچه موج می زند، صف طولانی برای گرفتن غذای نذری. پسر بچه ای که صورتش از شدت گرمای خورشید قرمز شده می رسد به اول صف. صاحب نذری او را کنار می زند و زیر لب می گوید: بچه جون برو کنار، فقط بزرگ ها! اشک در چشم های پسرک جمع می شود و در ازدحام کوچه گم می شود. خانمی کنار ماشینی ایستاده و بسته های غذا را توی صندوق ماشین پنهان می کند. دوباره بر می گردد ته صف تا غذای دیگری را بگیرد. آن طرف تر سر یک غذا دعوا می شود و در حالیکه چندین دست برای گرفتن یک غذا بالا می روند ظرف یک بار مصرف پاره می شود و تکه های سیب زمینی و برنج توی هوا پخش می شوند. اطعام، سنتی است پسندیده که قدمتی به بلندای تاریخ اسلام و حتی قبل از آن دارد. در قرآن کریم آیه ۲۸ سوره حج بعد از اینکه از آماده سازی کعبه توسط حضرت ابراهیم (ع) سخن آمده است، سفارش شده که از گوشت قربانی به فقیران بی نوا و درمانده مستمند بدهید. این آیه نشان می دهد که قبل از اسلام نیز اطعام نیازمندان امری پسندیده بوده است. احمد بن محمدبن خالد برقی در صفحه ۲۹۲ جلد اول کتاب المحاسن آورده است که رسول گرامی اسلام (ص) نیز اطعام را از اجزای ایمان و از برترین اعمال دانسته اند. اطعام به نیازمندان در کشور ما به بهانه ایام عزاداری اباعبداله الحسین (ع) به اوج خود می رسد. این سنت بسیار پسندیده است اما نذر کنندگان باید مراقب باشند تا این اطعام به نیازمندان و محرومان واقعی جامعه برسد. در شرایط کنونی جامعه و وضعیت اقتصادی که بسیاری از خانواده ها در تنگناهای شدید مالی قرار دارند، گاهی اطعام و توزیع بی هدف غذا می تواند به مصداقی از اسراف و ریخت و پاش تبدیل گردد.

البته تاکید می کنم که هیچ مخالفتی با نذری دادن و توزیع غذا در منازل و تکایا و هیئات وجود ندارد بلکه باید برنامه ریزی صورت گیرد تا هم این غذا به نیازمندان واقعی برسد و هم در توزیع غذاها اسراف و بی نظمی و تضییع حقوق افراد صورت نگیرد. چنانچه در آیات ۲۶ و ۲۷ سوره اسرا آمده است: و حق نزدیکان را بپداز و مستمند و در راه مانده را و هرگز تبذیر نکن، چرا که تبذیر کنندگان (اسراف کاران) برادران شیطانند و شیطان کفران نعمتهای پروردگار کرد. آری ! تبذیر به معنای ریختن و پاشیدن بذر و به طور استعاره درباره کسی به کار می رود که مال خود را بیهوده تلف و پخش کند. البته این مطالب به معنای این نیست که اطعام دادن به خویشان و نزدیکان که توانائی مالی خوبی دارند خالی از ثواب و اجر است، اما باید بدانیم که اجر و ثواب اطعام به نیازمندان واقعی چندین برابر است. در این زمینه امام صادق (ع) فرموده اند: «ثواب اطعام به مومن توانگر معادل نجات دادن یک برده از قربانی شدن است، حال آنکه ثواب اطعام به مومن نیازمند معادل رهایی صد برده از قربانی شدن است.» یکی از موارد مهم در ادای نذورات، حفظ کرامت انسانی و شخصیت افراد است. خداوند متعال در آیه ۷۰ سوره اسرا می فرماید: « ما فرزندان آدم را گرامی داشتیم.» وقتی خالق انسان تاکید دارد بر حفظ کرامت انسان ، تکلیف خود انسانها مشخص می باشد. پس اینکه به بهانه ادای نذر و توزیع غذا در یک مکان نامناسب و بدون نظم و برنامه ریزی ، جمعیتی را به زحمت و سختی بیاندازیم چندان مناسب و درشان نیست. از سوی دیگر گاهی دیده می شود که در این ازدحام افراد سالخورده و کودکان دچار سختی شده و حتی به آنها بی احترامی می شود. در صفحه ۷۱ جلد چهارم المناقب آمده که پیامبر (ص) فرمودند: اگر به خدا و رسول او ایمان داشتید شما نیز به کودکان مهربانی می‌کردید. باید به خاطر داشته باشیم که کودکی که مدتی را در صف گرفتن غذا با ذوق و شوق ایستاده ، خود دارای شخصیت و کرامت انسانی است و برخورد با وی نیز باید در کمال احترام و بزرگ منشی باشد. در پایان ضمن تقدیر از همه کسانی که در امور خیر همواره پیش قدم هستند امیدواریم با درایت و تدبیر، هزینه ها و نذورات در مسیر درست و پسندیده و امور دارای اولویت به کار گرفته شوند.