درباره «پدیده وندالیسم» به بهانه تخریب شیشه های اتوبوس شهری اراک توسط افراد ناشناس/نابودگران شهر

دوشنبه ۱۰ دی ۱۳۹۷   شماره ۱۰۰۸

***

وقایع استان

علی امیدی

***

روز گذشته کانال اطلاع رسانی سازمان مدیریت حمل و نقل بار و مسافر شهرداری اراک خبر داد که برای چندمین بار در سال جاری به شیشه های اتوبوس شهری آسیب وارد شده است. آخرین مورد آن شکستن شیشه های اتوبوس مسیر خط الهیه توسط فرد یا افرادی ناشناس بوده است که بدون در نظر گرفتن اینکه آسیب به اموال عمومی در نهایت به ضرر خودشان هم خواهد بود، دست به چنین عملی زده اند. تخریب اموال عمومی در جامعه شناسی به وندالیسم تعبیر شده است، وندالیسم پدیده ای ضداجتماعی و چندبعدی است که از زیبایی چهره شهرها کاسته و نشان از وجود نوعی ناهنجاری در برخی از جوامع دارد. شکستن شاخه درخت ها، ریختن بخشی از فاضلاب در کوچه و خیابان و جوی، ریختن زباله در جوی و حاشیه خیابان، خراب کردن چمن های وسط بلوارها توسط پیاده روی، پرداخت نکردن کرایه اتوبوس شهری، آسیب رساندن به صندلی اتوبوس ها، شکستن شیشه اتوبوس و… از جمله این ناهنجاری هاست که در سطح جامعه دیده می شود و باید برای این پدیده بصورت اساسی چاره اندیشید. بر اساس ماده ۶۷۷ قانون مجازات اسلامی، هر کس عمدا اشیای منقول یا غیرمنقول متعلق به دیگری را تخریب یا به هر نحو کلا یا بعضا تلف کند یا از کار بیندازد، به حبس از ۶ ماه تا سه سال محکوم می شود. همچنین برای برخی انواع وندالیسم تا ۱۰ سال مجـازات حبس نیز در قانون پیش بینی شده است. برای آشنایی بیشتر با این پدیده در ادامه خلاصه ای از یک پژوهش علمی با عنوان «بررسی علل و انگیزه های گرایش به وندالیسم» را خواهید خواند که توسط «سمانه لیان» گردآوری شده است.
پیدایش وندالیسم: در همه دوره‌های تاریخی بنا به ماهیت و طبیعت ساختارها، سازمان‌ها، نهادها و روابط اجتماعی، صور، اشکال و انواع خاصی از کجروی‌ها و ناهنجاری‌های اجتماعی در جوامع بروز و نمود یافته است. از این رو در برخی از دوره‌های تاریخی بعضی از رفتارها، رفتارهای کجرو تعریف شده اند. به عبارت دیگر با تغییر ساختارها و مناسبات اجتماعی، نه تنها اشکال و انواع جدیدی از نا هنجاری ها پدید آمده‌اند بلکه میزان شیوع و رواج و نیز معنی و مفهوم آنها تغییر یافته اند. ناهنجاری ها در قالب های مختلفی مانند سرقت، اعتیاد، فرار از خانه، فحشا و… در جامعه ظهور می یابند. یکی از این ناهنجاری ها گرایش جوانان به تخریب است که در نوع خود می تواند شامل تخریب اموال عمومی، فضای سبز، جاده ها، دیوارها و… باشد. به چنین افرادی در اصطـلاح جامعه شنـاســان وندال می گویند و کسی که گرایش به این گونه تخریب ها دارد وندالیست نامیده می شود. اگر تخریب ارادی اموال عمومی را به عنوان یک مساله اجتماعی و یک کجروی تعریف کنیم ،شاخص ما برای این دسته بندی، عدم تطبیق این عمل با الگوهای رفتاری مرسوم و معروف جامعه و نیز ارزش های حاکم بر جامعه است. در واقع وندالیسم در زمره آن دسته از انحرافات و بزهکاری هایی است که در جامعه جدید نمود و ظهور یافته است. دکتر فرامرز رفیع پور تخریب را یکی از عناصر نظام فرهنگی ایران می داند. اودلایل این امررا نظام نابرابر اجتماعی، تحقیرهای مفرط و روش های استبدادی تربیت وآموزش می داند که به خودی خود میزان پرخاشگری را آن قدربالا می برند که افراد و به خصوص جوانان فقط درهنگام برآورده نشدن نیازهایشان عکس العمل های پرخاشگرانه وخشن ازخود بروزنمی دهند بلکه درشرایط عادی نیزتمایل وعلاقه قابل توجهی به تخریب پیدا می کنند.
به عنوان نمونه تشک های پاره شده دراتوبوس ها، بیرون انداختن وپاره کردن کتاب های درسی بعد ازامتحانات، شکستن شیشه های منازل یا چراغ های کوچه ها یاد می کند. به اعتقاد وی، اگر تخـریب و روش های مخرب دیگر در بین افراد جامعه به صورت یک ارزش مثبت درآید یعنی «زرنگی» محسوب شود؛ چون درونی و نهادینه شده است امکــان تغییر یا از بین بردن آن بسیار مشکل است. امروزه پدیده ی تخریب اموال عمومی یا وندالیسم، از جنبه های مختلف مورد بررسی قرار می گیرد؛ روانشناسان به علل روانی و تربیتی آن پرداخته اند، جامعه شناسان این پدیده را نوعی ناهنجاری اجتماعی تعریف می کنند که می تواند ناشی از شکاف طبقاتی باشد. کارشناسان علوم اقتصادی درصدد برآورد هزینه هایی هستند که بر جامعه وارد می کند و بالاخره مدیران و برنامه ریزان شهری در فکر طراحی و جایگزین کردن وسایلی هستند تا هم انگیزه های رفتارهای وندالیستی را کاهش داده و هم در برابر این قبیل رفتارها از مقاومت و استحکام بیشتری برخوردار باشند. این مورد بتواند قدمی هرچند کوتاه در راه برداشتن معضل وندالیسم در جامعه بردارد.

تاریخچه و وجه تسمیه وندالیسم
وندالیسم مشتق از واژه وندال است. وندال نام قومی از اقوام ژرمن ـ اسلاو به شمار می رفت که در قرن پنجم میلادی در سرزمین های واقع در میان دو رودخانه اودر و ویستول زندگی می کردند. آنان مردمانی جنگجو، خونخوار و مهاجم بودند که به کرات به نواحـی و سرزمین های اطراف قلمرو خود تخطی و تجاوز کرده، به تخریب و تاراج مناطق و آبادی های متصرفه می پرداختند. روحیه ویرانگرانه قوم وندال سبب گردیده است که در مباحث آسیب شناسی، کلیه رفتارهای بزهکارانه ای که به منظور تخریب آگاهانه اموال، اشیاء و متعلقات عمومی صورت می گیرد به گونه ای به وندالیسم منتسب گردد. «وندال های کهن»، در هجوم های وحشیانه خود، چیزی را ویران می کردند که خود نساخته بودند، اما «وندان های مدرن» چیزی را نابود می سازند که از آن جامعه خودشان است.
حوزه های وندالیسم
رفتارهای وندالیستی را در سه حوزه می توان مد نظر قرار داد و بر این مبنا می توان درباره سه گونه وندالیسم بحث کرد. در ادامه سعی می شود ویژگی های هرکدام به صورت جداگانه بیان شود.
الف- وندالیسم سازمانی
به اعمال و رفتارهایی گفته می شود که هدف آنها معطوف به تخریب و آسیب زدن به منابع ، امکانات ، محیط و کالاهایی است که فرد آنها را متعلق به سازمان متبوعش می داند.
ویژگی های مهم این گونه خرابکاری ها آن است که :
-۱ با انگیزه کسب سود فردی یا جمعی نباشد.
-۲ هدف اصلی آن ضربه زدن به اموال سازمان باشد.
-۳ عمدتا به شکل نامحسوس و در خفا انجام می شود و شکل شورش، اعتصاب و گونه های اعتراض جمعی را ندارد.
-۴ به صورت مکرر توسط افراد انجام می شود.
-۵ انفرادی انجام می شود و افراد کمتر از همدیگر مطلع هستند، گرچه اقدامشان شباهت هایی به هم دارد.
-۶ عمل انجام شده ، از نظر اجتماعی تقبیح شده و غیرقانونی یا برخلاف اخلاق و هنجارهای جامعه تلقی می شود.
-۷ عمدتا در سه بخش خرابکاری در اموال، دستگاه ها و یا محیط بروز می یابد.
-۸ محدود به اموال و امکانات درون سازمان است.
مصادیق این گونه خرابکاری را می توان در تخریب عمدی دستگاه های اداری و شغلی و خرابکاری در اموال یا محیط و تاسیسات فیزیکی مانند سیستم برق، سیستم سرمایش و گرمایش، تاسیسات خدماتی و تجهیزات ایمنی مشاهده نمود.
ب- وندالیسم خصوصی
در این جا منظور اعمال تخریبی است که معطوف به اموال، منابع و امکانات فردی دیگران است . وندالیسم خصوصی دارای ویژگی های زیر است :
-۱ هیچ گونه انگیزه و نفع شخصی و جمعی ندارد.
-۲ ناشی از برخورد و درگیری های بین فردی نیست.
-۳عمدتا بدون شناخت از صاحب و مالک اصلی است.
-۴تشکیلاتی و سازمان یافته نیست.
-۵ بیشتر به دلیل لذت درونی یا بی مسئولیتی انجام می شود.
-۶ عمدتا در خفا صورت می گیرد.
-۷ عامدانه و آگاهانه است.
ج- وندالیسم عمومی
در اینجا منظور رفتار خرابکارانه علیه اموال ، منابع و امکانات عمومی است. منابع و امکاناتی که افراد آنها را متعلق به حکومت یا کل جامعه می دانند.ویژگی این نوع اعمال خرابکارانه را می توان به شرح ذیل بیان کرد :
-۱ انگیزه نفع شخصی و یا جمعی برای آن متصور نیست.
-۲ به صورت آگاهانه و عمدی انجام می شود.
-۳ ممکن است علنی یا در خفا باشد.
-۴ عمل تشکیلاتی و سازمان یافته نیست.
-۵ بیشتر به شکل فردی صورت می گیرد و کمتر حالت جمعی دارد ، اگرچه بعضا نیز ممکن است، جمعی باشد.
-۶ شکل جمعی آن نباید جنبه شورش یا اعتراض داشته باشد که عمدتا در برخی هیجان های اجتماعی ظهور و بروز می کند.
-۷ هدف آن اموال شخصی افراد نیست.
-۸ هدف و انگیزه سیاسی به معنای تشکیلاتی آن را نداشته باشد.
از مصادیق این نوع وندالیسم می توان به خرابکاری در سیستم حمل و نقل و وسایل نقلیه به گونه ای که موجب از کار افتادن یا اختلال در خدمات رسانی آنها شود،اشاره کرد.
علل ظهور پدیده وندالیسم
متغیر های موثر بر پدیده وندالیسم را می توان در دو سطح خرد وکلان مورد تجزیه و تحلیل قرار داد. در
سطـح اول، عوامل درون فردی نقش ایفا می کنند. فرد بر اثر متغیرهایی که بخشی از آنها از پــایگاه اجتماعی و اقتصادی اش نشات می گیرد، احساس اجحاف و بی هنجاری می کند. این موضوع به تشدید ناکامی و احساس عدم رضایت فرد دامن می زند، امری که در نهایت به تشدید تمایل فرد به رفتارهای پرخاشگرانه، تمایل به رفتارهای بزهکارانه و تقویت حس انتقام جویی منجر می شود. همه این عوامل باعث می شوند تا فرد در موقعیتی قرار گیرد که احتمال و پتانسیل رفتار وندالیستی را تشدید می کند.از سوی دیگر، محیط خارجی نیز جاذبه های این رفتار را تشدید می کند و احتمال وقوع یک رفتار تخریب گرانه را افزایش می دهد. تراکم جمعیت، وجود نشانه هایی از تخریب محیطی در گذشته ، ضعف کنترل محیطی ، متروکه بودن محل و میزان ریسک انجام یک عمل وندالیستی از جمله عواملی است که در این سطح باعث می شوند تا فرد به انجام رفتار تخریب گرانه سوق داده شود .
در واقع، در تحلیل پدیده وندالیسم رویکردهای مختلفی وجود دارد و عموما تئوری هایی که برای تحلیل انحرافات و آسیب های اجتماعی به کار رفته اند، برای تحلیل این پدیده نیز استفاده شده اند. در ادامه به بررسی علل و عوامل بروز رفتارهای وندالیستی اشاره خواهد شد.
سن وجنس
ناکامی عموما از طریق تشدید تمایلات پرخاشگرانه
تمایل به پرخاشگری
احساس انتقام جویی و خصومت به جامعه
سطح تحصیلات پایین
ناسازگاری
بیگانگی
پایگاه اقتصادی- اجتماعی
عوامل خانوادگی
آنومی یا احساس بی هنجاری
نارضایتی اجتماعی
نقش خرده فرهنگ ها
یادگیری و تقلید
تفریح و سرگرمی
نارسایی محیطی
کنترل بیرونی
تراکم جمعیت
عوامل مربوط به خود دستگاه ها و وسایل
پدیده گلوله برفی
هیجانات روحی
خود نمایی
تضاد طبقات
‌تربیت اجتماعی
مالیات و خدمات
کناره گیری اجتماعی مردم
ضعف در اعمال قانون
مدل نظری کلارک در سبب شناسی وندالیسم
نتایج وآسیب های وندالیسم
وندالیسم مانند دیگر انواع انحرافات اجتماعی ، دارای نتایج و آثار مشهود و پنهان زیادی است. وندالیسم نوعی از بزهکاری های جوانان می باشد که می تواند در نظم عمومی اختلال ایجاد کند. وندالیسم بر کاهش کیفیت زندگی شهری مؤثر بوده و با افزایش پرخاشگری و خشونت در شهرها نه تنها در افت کاری و استفاده عمومی از مکان ها ی تفریحی عمومی تأثیر داشته، بلکه به افزایش احساس ترس و نا آرامی و نابهنجاری نیز تأثیرگذار بوده است.
یکی ازمهم ترین آسیب های وندالیسم، زیان های اقتصادی ناشی از تعمیر و بازسازی وسایل تخریب شده توسط وندال ها می باشد که هر ساله بخش عظیمی از بودجه کشورها را به خود اختصاص می دهد. علاوه بر این، با از دست رفتن زمانی که صرف تعمیر و بازسازی آثار تخریب شده می گردد عملاً برکاهش رفاه و آسایش شهروندان تأثیرگذار می باشد که خود این موضوع نیز می تواند منجر به بروز نارضایتی ها و اعتراضاتی گردد که در نتیجه بر اعتماد عمومی مردم تأثیرات منفی بسیاری دارد.
یکی دیگر از نتایج وندالیسم، از بعد روان شنــاختی می باشد. زشت شدن مناظر شهری، تاثیر منفی زیادی بر روحیه ی شهروندان خواهد گذاشت. دیوارهایی که مملو از جمـــلات مختلف و گـــاه نــاپسند و خلاف عفت عمومی باشد، کیوسک های تلفن تخریب شده، شیشه های شکسته اتوبوس ها، صندلی های منقش به تصاویر زشت و تخریب شده ی مترو و … هر رهگذری را مکدر می سازد و بدتر از آن این که مشاهده ی این قبیل تصاویر، انگیزه های تخریب گری بیشتر را نه تنها در بین وندال ها، که ممکن است حتی در بین شهروندان دیگر نیز تشدید نماید یا لااقل از حساسیت آنان نسبت به این رفتارها بکاهد.
نتیجه گیری
روان شناسان و جامعه شناسان و دیگر صاحب نظران هرکدام به تنهایی کفایت لازم را در تبیین علل رفتار آدمی نداشته و غالبا اسیر تنگ نظری ها، تک سبب بینی ها، تقلیدات و تعصبات حوزه های نظری خود هستند و در رشته های مرتبط با بحث وندالیسم، هر کدام از زاویه دید تخصصی خود به موضوع وندالیسم پرداخته و به بررسی عوامل موثر بر آن و ارائه ی راهکارهای مقابله ای پرداخته اند. در نظریه های جامعه شناسی، سازمان ها، ساختارها و نهادهای اجتماعی و فرهنگی به مثـابه واقعیت های اجتماعی علت رفتار آدمی به حساب آمده اند و رفتارهای بزهکارانه را معلول ساختارهای اجتماعی و فرهنگی دانسته اند. در مقابل روانشناسان و به ویژه روانکاوان، آن را معلول کارکرد نیروهای سرکش درونی پنداشته اند و پدیده انحراف را ناشی از عدم رشد کامل شخصیت فرد می دانند. به بیان دیگر، به زعم بعضی از روان شناسان، برخی از تیپ های شخصیتی تمایل بیشتری به انجام رفتارهای ضد اجتماعی از خود نشان می دهند. بنابراین می توان آن را نوعی اختلال رفتاری دانست که ناشی از خصوصیات و ویژگی های فــردی می باشد. گروهی از صاحب نظران نیز در مقابل، به تعامل میان فرد و جامعه در فراگرد رفتار اشاره کرده اند. رویکرد آنان بیشتر به روانشناسی اجتماعی نزدیک است و تاثیر فرد و جامعه را در کُنش های متقـــابل دخیل می دانند.
همانطور که در قسمت ادبیات نظری (خصوصا براساس نظریه ها و نتایج تجربی) مشخص شد، آسیب های اجتماعی (وندالیسم) از جمله مهم ترین مسائل اجتماعی در هر جامعه است که به عوامل و متغیرهای متفاوتی بستگی دارد. به عبارت دیگر، به وجود آمدن یک فرد وندال تابع علل و عوامل مختلفی می‌باشد. مهمترین عاملی که به نظر می‌رسد تاثیر بسزایی در گرایش جوانان به انحراف دارد، خانواده و عوامل خانوادگی می‌باشد. خانواده کوچکترین و در عین حال مقدس ترین سلول اجتماعی به شمار می‌رود که بر اساس یک اتحاد معنوی، خونی و اجتماعی استوار گردیده است. جامعه شناسان معتقدند که خانواده بیش از محیط های دیگر وظیفه تربیت اخلاقی و معنوی طفل و به تعبیر دیگر نقش اجتماعی کردن کودکان و نوجوانان را بر عهده دارد. هر گونه روابطی که بین والدین بر قرار باشد به مثابه الگویی است که کودک خودش را با آن هماهنگ می‌کند. پس می‌توان نتیجه گرفت که وندالیسم مانند همه رفتارهای نابهنجار دیگر از عوامل رفتاری آسیب ‌زای خانواده سرچشمه می‌گیرد، مخصوصا اگر کودک در محیط خانوادگی همراه با خشونت زندگی کند یاد می‌گیرد که ستیزه‌جویی کند، پس می‌توان گفت که خشونت ابتدا در محیط خانواده آموخته می‌شود . از سوی دیگر برخی متغیرها و ویژگی های محیط بیرونی مانند ضعف در کنترل های محیطی، تراکم جمعیت، وجود علائم تخریب شده و نارسایی محیطی به گسترش این پدیده دامن می زند و باعث می شود گستره بیشتری از این اعمال را شاهد باشیم.همچنین در این تحقیق رابطه عوامل فردی، اجتماعی و اقتصادی با گرایش به وندالیسم مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج به دست آمده نشان می دهد هیجانات روحی، سن وجنس ، خودنمایی، ناکامی، احساس اجحاف، پرخاشگری، احساس انتقام جویی، سطح تحصیلات، بیگانگی، پایگاه اقتصادی- اجتماعی، آنومی یا بی هنجاری، مالیات و خدمات، نارضایتی اجتماعی، یادگیری و تقلید، تضاد طبقات وتربیت اجتماعی متغیرهای هستند که با بروز رفتارهای وندالیستی رابطه معنادار دارند. در واقع همه این متغیرها را می توان به عنوان علل و انگیزه های گرایش به وندالیسم نام برد.
پیشگیری و درمان وندالیسم چون هر معظل دیگر نیازمند یک استراتژی و خط مشی دقیق، همه جانبه و جمعی است. از آن جایی که وندالیسم امری اجتماعی است و ریشه در محیط و جامعه دارد، کوشش جمعی مورد نیاز است تا از بروز آن جلوگیری به عمل آید. در واقع با برنامه ریزی کارآمد و جامع در نهادهای متفاوتی مثل خانواده، مدرسه، دانشگاه و سطح جامعه می توان به تدریج بر هدف مورد نظر که همانا کاهش درصدهای آماری خرابکاری و وندالیسم است، نائل آمد. زیرا بــا سالم سازی فضای اخلاق عمومی جامعه و خانواده می توان از میزان آسیب های اجتماعی در بین نوجوانان و جوانان کاست. از این رو لازم است که در هر برنامه ریزی جهت کاهش نرخ وندالیسم اولا به علل، اسباب و عوامل موجده آن توجه نمود و ثانیا از کلیه امکانات و منابع لازمه و ممکنه در سطح جامعه جهت مبارزه با این معضل استفاده کرد. در ادامه بحث راهکارهایی برای کاهش این پدیده ارائه خواهد شد.
راهکارها و پیشنهادات
با توجه به تقسیم بندی که از عوامل موثر بر وندالیسم صورت گرفته است، می توان استنتاج کرد که راه حل ها می باید با توجه به نوع وندالیسم در هر جامعه و میزان فراوانی آن برحسب خرده فرهنگ های موجود در نظر گرفته شوند. به طور کلی راه حل های مناسب جهت تخفیف و کاهش میزان آماری وندالیسم و تقویت عوامل بازدارنده و حفاظت کننده، برحسب شرایط و جوامع متفاوت است. این امر ناشی از متفاوت بودن انواع وندالیسم است که راه حل های متفاوت می طلبد. در ذیل به مهم ترین این راه حل ها اشاره می شود:
خانواده نقش اساسی در بروز رفتارهای وندالیستی ایفا می کند، زیرا یکی از ارکان اصلی هر جامعه است. بنابراین خانواده ها باید تا حد امکان جهت نهادینه کردن ارزش های جامعه در بین اعضای خود تلاش نمایند. زمانی که فرد ارزش های جامعه را در خود نهادینه کند دیگر به آنها به چشم اجبار نگاه نمی کند و آنها را جزئی از وجود خود می پندارد. در واقع خانواده هــا باید آموزش های رفتاری و مهارت های اجتماعی لازم را به فرزندان بیاموزند و از آن جایی که نظارت بر فرزندان باعث کاهش گرایش آنها به سمت انواع انحرافات اجتماعی از جمله وندالیسم می گردد، بنابراین خانواده ها باید در زمینه دوست یابی و معاشرت فرزندان با دوستان، نظارت بیشتری داشته باشند.
همچنین بهتر است خانواده ها با در نظر گرفتن سلایق و علایق فرزندان و اعضای خود از روحیه استبدادی حاکم بر خانواده بکاهند و تنوع و تکثر آرا و عقاید را همانند اصلی ضروری، همواره مورد نظر قرار دهند. در این صورت روحیه بی تفاوتی جای خود را به احساس مسئولیت بیشتر خواهد داد.
همچنین میزان ارضای نیازهای عاطفی در خانواده نیز تاثیر فوق العاده ای بر روی کاهش آسیب های اجتماعی دارد.والدین گرامی باید به این امر توجه داشته باشند که فقط نباید به فکر نیازهای فیزیولوژیک فرزندان خود (مثل غذا، پوشاک ، مسکن و…) باشند بلکه باید روزانه ساعاتی را برای صحبت و مشورت با فرزندان اختصاص دهند، زیرا همین امر باعث بالا رفتن میزان احساس تعلق به خانواده در فرزندان می شود و بالا رفتن احساس تعلق به خانواده در کاهش آسیب های اجتماعی نقش برجسته و قابل تامل دارد.
استفاده از مواد و مصالح محکم : افزایش مقاومت و استحکام وسایل مورد استفاده عموم(مثل صندلی ها و شیشه های اتوبوس) یکی از راه حل های مقابله با وندالیسم می باشد. استفاده از مواد و مصالحی که کمتر مورد نظر این گونه افراد است، مثلا موادی که به آسانی قابل شکستن نمی باشند و گران به نظر می آیند ، مانند شیشه نشکن را می توان به عنوان نمونه ذکر کرد.
آموزش و تبلیغ : توجه به امرآموزش وتبلیغ، پیرامون موضوع وندالیسم ازجمله راه حل هایی می باشد که جهت حل این مساله اجتماعی باید مورد توجه قرارگیرد. اطلاع‌رسانی و آشنا ساختن شهروندان با ابعاد پدیده وندالیسم و بالابردن آگاهی های افراد ازنتایج تخریب، پیش گیری وراه های تعمیروآبادانی از طریق رسانه ها ، نصب تابلوهای تبلیغاتی وپوسترهایی با مضامین طرد این گونه اعمال و مرتکب شوندگان آنها درمحل عبورومرورافراد ، برگزاری سخنرانی ها وهمایش ها، تدوین وارائه برنامه‌های آموزشی برای مدارس و دانش‌آموزان مقاطع راهنمایی ودبیرستان، ســاخت فیلم های کارتونی با مضامین خرابکاری ونهی آن و همچنین آموزش حفاظت ازاموال عمومی ازطریق رسانه های گروهی می‌تواند نقش بازدارنده ‌ای در کنترل رفتارهای وندالیستی داشته باشد. اگر در جامعه بتوان افراد را به گونه‌ای تربیت کرد که در بروز هیجانات خردمندانه تصمیم و از هر ناکامی درس بگیرند این گونه معضلات بروز پیدا نمی‌کنند، اما زمانی که افراد در برخورد با ناملایمات به دوران کودکی باز می‌گردند و دعوا و پرخاشگری را به رفتار خردمندانه ترجیح می‌دهند، شاهد وندالیسم خواهیم بود.
ایجاد مشارکت و مسئولیت‌ پذیری اجتماعی : ایجاد زمینه هایی برای مشارکت مردم در مسائل جامعه وتصمیم گیری ها از طریق فراهم آوردن همبستگی میان مسئولان و مردم ، مشارکت اجتماعی شهروندان در زمینه زیباسازی شهری و ایجاد حس شهروندی جهت تقویت احساس مسئولیت شهروندان در مقابل شهر ، قطعا درحل مشکل وندالیسم تاثیرگذارخواهد بود. به عنوان مثال درسوئد، دانش آموزان مدارس را طی برنامه ای به نظافت وسایل واماکن عمومی دعوت کردند وبرای این خدمت به آنها دستمزد نیز دادند . لذا با مشارکت ، روح جمعی جوانان تقویت شده و احساس مسئولیت پذیریشان بالا می رود و این سبب می گردد که جامعه را از خود و خود را از جامعه بدانند. درانجام این فعالیت ها رسانه های گروهی نیزمشارکت های فعالی را می توانند از خود نشان دهند. از سوی دیگر در آموزش و پرورش باید فرهنگی را در ذهن کودکان و نوجوانان ایجاد کنیم که نسبت به تمامی امکانات ملی و عمومی خود احساس مسئولیت کنند .این امر تا آن جا باید پیش رود که کودک به پدر خود نیز برای تنظیم اتومبیل و کم‌تر آلوده کردن هوا تذکر بدهد و در این فرهنگ همه باید از همدیگر انتظار داشته باشیم تا با حفظ اموال و سرمایه‌های ملی و عمومی امکان زندگی بهتری را برای خود ایجاد کنیم. به طور مثال من، به فردی که دارد به یک کیوسک تلفن خسارت وارد می‌کند، تذکر دهم که چرا تلفنی را که متعلق به من نیز هست، خراب می‌کند؟ و در حالتی بالاتر چرا تلفنی که متعلق به خودش است را خراب می‌کند. مردم باید احساس کنند که منافع آنها درگرومنافع دولت بوده وکمک به دولت درحقیقت کمک به خود آن هاست وازسویی دیگردولت نیزباید آسایش ومنافع ملت را بخشی ازوظیفه خود بداند ودرارائه هرچه بیشتر خدمات بکوشد.
نظارت (کنترل) اجتماعی : ازجمله راه حل های دیگرمقابله با وندالیسم استفاده ازنیروی نظارت اجتماعی (کنترل های اجتماعی رسمی مانند ابزارهای قانونی وپلیس وکنترل های غیررسمی مانند ابزارهای اخلاقی، ارزشی وفرهنگی) می باشد. کنترل اجتماعی ، اعمال فشاری است که افراد و گروه ها را وا می دارد تا خود را با الگوهای مصوب و با ارزش های متغیر در فرهنگ جامعه سازگار کنند.آنچه که در این جا بیشتر مد نظر است نظارت اجتماعی غیر رسمی است که از طریق طرد کردن و تمسخر ، خنده و یا فوت وفن های دیگر اعمال می گردد و فرد منحرف را به دلیل از دست دادن تایید گروه به انطباق و سازگاری با گروه وا می دارد.
پایبندی دینی : افزایش اعتقادات اسلامی وتقویت بنیه مذهبی جهت تقویت روحیه مبارزه با اسراف، فرهنگ مصرف وتخریب از جمله عوامل موثر در کـــاهش آسیب های اجتماعی است. بنابراین سازمان های مسئول مثل سازمان تبلیغات اسلامی ، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، صدا و سیما ، مدارس و دانشگاه ها باید در نشر درست اندیشه های اسلامی به صورت کارشناسی و دقیق نهایت سعی و تلاش خود را به کار گیرند.
شناخت علل و انگیزه های وندالیسم جهت درمان آنها : تا زمانی که علل و عوامل جرم زای اجتماعی شناخته نشود و فقط به محاکمه عمل مجرمانه که اجرای دستورهایی از پیش ساخته است اکتفا شود، نه فرد بزهکار درمان می شود و نه ریشه های فساد از جامعه کنده خواهد شد ، زیرا محکوم کردن فرد بزهکار بدون شناخت شخصیت وعوامل جرم زای اجتماعی که او را به این سمت سوق داده است، دور از عدالت است. خلاصه آن که تا پدیده‌ای شناخته نشود ، مقابله با آن بی‌معنا خواهد بود و کاهش معضلی همچون وندالیسم در صورت شناسایی کامل نیز به عزم جدی مسئولان و تصمیم‌گیران کلان جامعه و فعالیت و دخالت مطلوب کارکردهای فرهنگی، فنی و تکنولوژیکی، آموزشی، تربیتی و رفاهی نیاز دارد. بنابراین، ریشه یابی مساله وندالیسم و نشان دادن ضرورت برخورد علمی با مساله فوق می تواند سبب گردد تا فرد وندالی به جامعه برگردد. پیچیدگی‌ وندالیسم، حوزه عمل آن و گستردگی دلایل به وجود آورنده این پدیده که در زمینه‌های علوم اجتماعی، روان‌شناسی، تربیتی، اقتصادی و … مطرح است همواره مانعی پیش‌روی کارشناسان، مدیران شهری و متولیان دولتی و اجتماعی برای مبارزه با نتایج شوم آن محسوب می‌شود.
بهبود و اصلاح محیط زیست : همان طور که قبلا اشاره کردیم، برخی کارشناسان وندالیسم را نتیجه مستقیم کیفیت پایین برنامه‌ها، خدمات و سازه‌های شهری معرفی می‌کنند و بر اهمیت مضاعف آن بر وقوع خرابکاری تاکید دارند. طراحی شهری نباید در خدمت وندالیسم باشد و تحریک و تهییج کاربران را موجب شود. تلفنی که پول می‌خورد، باجه خودپردازی که خدمات مطلوب ارائه نمی‌دهد؛ ایستگاهی که اتوبوس دیر به آن می‌رسد و حتی خود اتوبوس‌ها که شلوغ و پرازمعضلات هستند، بیشتر در معرض تخریب قرار دارند. توجه به امور زیباشناسی درساخت اموال واحداث اماکن عمومی (ازجهات گوناگون) وبهبود واصلاح محیط زیست وزیباسازی، وندال ها را ازدست زدن به خرابکاری منصرف می کند ومی تواند به عنوان راه حلی مناسب برای مقابله با وندالیسم به کارآید. کنترل متغیرهای محیطی مانند از بین بردن و امحای علائم تخریب‌های قبلی وهمچنین تعمیر و ترمیم خرابی‌های انجام شده در اسرع وقت ممکن نیز به‌شدت از احتمال تکرار این رفتارها می ‌کاهد.
تدوین، تکمیل و تصحیح قوانین موجود در زمینه رفتارهای تخریب گرانه می تواند نقش قابل توجهی در کنترل پدیده وندالیسم داشته باشد. در حال حاضر خلاهای قانونی بسیاری در این زمینه وجود دارد و در مجموع قوانین موجود در این خصــوص چنـــدان سخت گیرانه نبوده و امکان سوء استفاده افراد از این خلاها وجود دارد.
تخلیه هیجانات: یکی از دلایل بروز رفتارهای وندالیستی که پیش تر به آن پرداختیم هیجانات روحی است. از این رو لازم است زمان‌ها، مکان‌ها و فرصت‌هایی فراهم آید تا افراد بتوانند به نحو درست و صحیحی هیجانات طبیعی و مثبت خود را تخلیه کنند. در غیر این صورت انرژی انباشته شده در بسترهای نامناسب یا به شکل دلخواه و با هدایت بعضی از دوستان وهمسالان تخلیه می شود و در اکثر مواقع به ونــدالیسم منجـــر می شود. در خانواده والدین می‌توانند زمینه‌هایی را فراهم آورند تا کودکان فعالیت‌ها و رفتارهایی را که می‌خواهند، انجام دهند. همان گونه که والدین برای بازی کودکان خود اسباب بازی تهیه می‌کنند، باید فرصت‌هایی را هم فراهم آورند تا هیجانات تخلیه شود. این موضوع در حالت کلی‌تر به جامعه نیز باز می گردد. مسئولان دولتی و نهادهای اجتماعی و فرهنگی می توانند با برنامه ریزی صحیح، بــه ساخت فرهنگسراها، مراکز تفریحی، مجموعه های ورزشی و هنری، موسسات علمی و آموزشی و… جهت پرکردن اوقات فراغت جوانان و تخلیه هیجانات آنها مبادرت کنند و از بطالت زمان و انجام رفتارهای هنجارشکن در آنها جلوگیری به عمل آورند.