شنبه ۲ اسفند ۱۳۹۹  شماره ۱۳۸۸

وقایع استان در گفتگو با زهرا عسگری هنرمند وکارآفرین حوزه فرش و گلیم مشکلات کارگاه های گلیم بافی و فرش بافی استان مرکزی را بررسی می کند

تارو پود هنر در خطر

فاطمه چاپاری

فرش دست‌بافت استان مرکزی که از دیرباز شهرت فراوانی در سطح ملـــی و حتی بین المللی داشته است از زمینه‌های مهم اقتصادی وهنری این استان است، هنر و صنعت فرش بافی استان مرکزی همواره در ردیف یکی از بخش های مهم فرش بافی ایران بوده است.گستردگی و تنوع نقشه در این استان در حد خیلی بالایی است و این موضوع در کنار کیفیت بالا از عوامل افزایش متقاضیان این کالای هنری محسوب می شود. در کنار این، شهرستان خمین نیز به عنوان یکی از مهم تـرین قطب های تولید کننده گلیم در کشور همواره مطرح بوده است، هنر گلیم بافی، با وجود اینکه نسبت به بافت سایر زیراندازها و قالی قدمت کمتری دارد اما در دهه گذشته توانسته بازار خوبی داشته باشد و به عنوان رکنی اشتغالزا در خمین همواره مطرح بوده است. این هنرهای اصیل استان مرکزی علاوه بر مزیت های اقتصادی که برای استان به همراه داشته اند هویت این استان محسوب می شوند که با وجود مشکلات فراوان برای بقا نیازمند رسیدگی و توجه بیشتری از طرف نهادهای ذی ربط می باشند. وقایع استان در گفتگویی با زهرا عسگری هنرمند و کارآفرین بخش فرش و گلیم به بررسی این مشکلات پرداخته است.
عسگری هنرمند وکارآفرین خمینی در حوزه تولید فرش و گلیم که در سال ۸۵ موفق به دریافت نشان کارآفرین برتر شده، سه نشان تعاونی برتر را نیز در کارنامه خود دارد. وی ابتدا کار تولید و آموزش در حوزه گلیم بافی و فرش را از سال ۱۳۸۰ با ۳۵۰ هزار تومان سرمایه اولیه در یک مکان دوازده متری شروع کرده و پس از به ثبت رساندن تعاونی خود با استقبال علاقمندان به این حوزه مواجه شد، وی کار خود را با آموزش گلیم بافی شروع کرده و به تدریج با ورود به کار تولید کارگاه خود را گسترش داده است، به گفته وی در حال حاضر حدود ۱۲ نفر نیروی متمرکز داخل کارگاه و به طور میانگین حدود۴۰ نفر هم به طور غیر متمرکز در منازل خود در سطح شهر و روستاهای استان، زیرمجموعه این کارگاه بوده ومشغول به فعالیت هستند.
این کارآفرین درگفتگو با وقایع اظهار کرد: با شیوع کرونا کارگاه تولیدی ما یک ماه تعطیل شد و کار به تاخیر افتاد و پس از آن نیز برای رعایت فاصله اجتماعی اقدام به افزایش دارها کردیم تا پشت هر دار قالی ۹ متری دو نفر بافنده مشغول به کار شوند، حضور در نمایشگاه ها در فروش تولیدات ما به خصوص در بخش گلیم بافی خیلی موثر بود چرا که تاجران بازار اراک معمولا تولیدات فرش ما را خریداری می کنند اما گلیم چون کار فانتزی تری نسبت به فرش محسوب شده و بیشتر مصارف خانگی دارد بیشتر در نمایشگاه ها به فروش می رفت که امسال متاسفانه با شیوع کرونا و برگزار نشدن نمایشگاه ها در فروش تولیدات گلیم به مشکل خوردیم.
وی افزود: مواد مورد استفاده در بافت گلیم و فرش شامل نخ هایی از جنس پشم و کرک و گاهی نیز ابریشم می شود، در سال های اخیر قیمت مواد مصرفی اولیه به شدت افزایش پیدا کرده است در حالی که در بخش تولیدات فرش یا گلیم به این میزان شاهد افزایش قیمت نبوده ایم که این امر کاهش استقبال از خرید این تولیدات به خصوص در بخش گلیم بافی را به دنبال داشته است.
عسگری در ادامه گفت: با شیوع کرونا و ایجاد این مشکلات اقدام به فروش اینترنتی کردیم تا در فضای مجازی محصولات خود را به نمایش و عرضه بگذاریم اما با استقبال چندانی مواجه نشدیم.
وی بیان کرد: بیشتر کارهای ما به شکل سفارشی است و ما دربه فروش رساندن فرش های تولیدی خود چندان به مشکل نخوردیم ، به دلیل اینکه نخ ها و مواد مصرفی در این فرش ها طبیعی بوده و برای سلامتی مضر نیست و همچنین به این علت که خرید فرش دستبافت یک نوع ارزش افزوده محسوب می شود خدا را شکر متقضیان این کالا طی چند سال اخیر نسبت به گذشته افزایش چشمگیری پیدا کرده است.
این بانوی کارآفرین افزود: قالی های بافته شده در کارگاه ما در شهرستان خمین بیشتر با نقشه شاه عباسی تولید می شود، چرا که متقاضیان این نقشه بیشتر است. همچنین در کنار این طرح، قالی هایی با نقشه بند ریحان که مختص به روستای ریحان واقع در شهرستان خمین است نیز تولید می شود.
وی در خصوص نقشه بند ریحان گفت: بند به معنای آبگیر می باشد و نقشه بند ریحان نیز یک طرح ذهنی بوده که از گذشته در روستای ریحان خمین بافته می شده و برگرفته از تجربه زیستی بافندگان این طرح در طبیعت است و طرح های به کار رفته در این نقشه مثل آبگیر، بزکوهی و .. نشانگر این موضوع است. طرح بند ریحان همواره در نقشه های قالی بافته می شد، من این نقشه را با تغییراتی که روی آن شکل دادم روی گلیم برجسته پیاده سازی کردم که این کار در سال ۹۸ موفق به دریافت نشان ملی از طرف میراث فرهنگی شد.
عسگری در شرح فعالیت های آموزشی خود گفت: سال های قبل از طریق سازمان میراث فرهنگی آموزش های رایگان، برای علاقمندان به گلیم بافی برگزار شد که کار آموزش آن را من به عهده داشتم. این کار در خیلی از شهرها مثل محلات، خمین و روستاهای این شهرستان ها دنبال شد و حدود۵۰۰ نفر طی برگزاری این طرح آموزش دیدند و در حال حاضر نیز افراد برای آموزش بافت تابلو فرش در طول سال به کارگاه مراجعه می کنند.
وی افزود: نهادهای دولتی مثل سازمان میراث فرهنگی یا سازمان صنعت، معدن، تجارت حمایت کرده و تسهیلاتی را نیز به ما داده اند، اما لازم است تا حمایت ها فراتر از این باشد، طبق تجربه ی چند ساله ای که در تولید فرش دارم، بافندگان فرش معمولا قشر ضعیف بوده اند باید تولیدکنندگان ما به قدری توان مالی داشته اشند که وقتی یک بافنده شروع به بافت فرش می کند از وی حمایت کنند، چرا که اگر من حمایت های لازم از بافندگان خود نداشته باشم این بافندگان کار خود را رها می کنند. بیشتر افرادی که در بخش بافت فرش فعال هستند خانم های با سن بالای ۵۰ سال هستند، قشر جوان به علل مختلف چون عدم حمایت مالی مناسب یا در نظر نگرفتن بیمه، استقبالی از این کار ندارند کسانی هم که فعال هستند بیشتر به بافت تابلو فرش می پردازند.
عسگری در پایان بیان کرد: همه تولیدکنندگان فرش اذعان دارند اگر ما این بانوان بافنده فرش را مورد حمایت قرار ندهیم دیگر تولید کننده فرشی نخواهیم داشت، از این بابت نگران هستیم، در نظر گرفتن بیمه قالی بافی برای بافندگان اقدام خوبی محسوب می شد که آن هم سه سالی می شود که متوقف شده است.