چهارشنبه ۱۶ مرداد ۱۳۹۸   روزنامه وقایع استان

بخارای سیاسیِ آشتیان

آرش زرنیخی؛ کارگردان تئاتر و مدرس دانشگاه

شاید نخستین نشریه ادبی در تاریخ مطبوعات ایران نشریه دانشکده بود که توسط ملک الشعرای بهار منتشر می شد. این نشریه از دل جریانی تحت عنوان جرگه دانشوری بیرون آمده بود که متشکل از دلسوزان فرهنگ و ادب فارسی بود. مجله سخن یادگار گرانسنگ دکتر خانلری نیز بعد از دانشکده از سرآغازان مطبوعات ادبی در ایران بود که از سال ۱۳۲۲تا ۱۳۵۷ در ۲۷ دوره در این مملکــت فرهنگ سازی کرد. مجله بخارا نیز برای اهل فن بدون تردید یکی از ستون های سترگ فرهنگ و ادبیات فارسی است. تلاش های مدیرمسئول آن یعنی علی دهباشی آنقدر چشمگیر و شگفتی آفرین است که سال پیش در همین روزنامه مطلبی تحت عنوان وزارتخانه بخارا درباره اش منتشر شد. او یک تنه کارهای مهمی را در معرفی بزرگان فرهنگ و ادب و هنر ایران صورت می دهد که به واقع کار یک وزارتخانه است نه مدیر مسئول یک مجله ! اما آنچه مرا واداشت تا یادداشتی درباره مراسم شب آشتیان بخارا بنویسم قدری رنگ و لعاب تنقید دارد. شنبه ۱۲ امرداد ۱۳۹۸ مراسمی تحت عنوان شب آشتیان در دانشگاه آزاد این شهر توسط مجله بخارا برگزار شد.  بعنوان یکی از مخاطبان بخارا چند نکته را در شب آشتیان مورد مداقه قرار می دهم که نتیجه اشتراک سخن با بخارا دوستان دیگر است و البته موجب کم فروغی این شب نیز محسوب می شود. در این یادداشت بر این شعر حافظ از آخر به اول جامه عمل دوخته شد: عیب می جمله بگفتی هنرش نیز بگوی. باری سخن از اهمیت های بخارا شد تا بر کسی پوشیده نماند که این یادداشت قرض ورزانه نیست. نکته نخست اینکه اهل فرهنگ ، بخارا را به دلیل استقلال رای و دولتی نبودنش دوست می دارند. اگر به طنــز می گوییم وزارتخانه بخـــارا بــه این دلیل است که می دانیم سیستم های دولتی جز یک اَبَر ماشین کاغذ بازی چیز دیگری نیستند و اگر چراغ فرهنگ و زبان و ادبیات فارسی روشن است از تصدق سـر امثال دهباشی هاست. متاسفانه پنجاه درصد شب آشتیان به سخنرانی مقامات دولتی و سیاسی گذشت. بطوری که ادبیات برخی از ایشان آنقدر شعارگونه، نخ نما و تاریخ مصرف گذشته بود که به تنهایی عیار چنین مراسمی را زیر سوال می برد. نکته دیگری که در شب آشتیان کم فروغ بود تبدیل شدن سخنرانی به روخوانی بود، همینطور استفاده نکردن از پتانسیل های فخرآور و آشتیان پژوهی که در قید حیات هستند اشکال مهم این مراسم بود. به طور مثال خالی بودن جای پژوهشگری همچون صادق حضرتی و برخی دیگر در میان سخنرانان، این پرسش را میان دوستداران بخارا مطرح کرد که چرا مجله ای با اهمیت بخارا در شناسایی و معرفی ایشان دقت لازم را به خرج نداده است.
شاید تنها سخنران حرفه ای این مراسم دکتر بهرام پروین گنابادی بود که حق مطلب را در خصوص عباس اقبال آشتیانی ادا کرد، کسی مجله یادگار او یکی از یادگاران ارزشمند تاریخ مطبوعات است که در فاصله سالهای ۱۳۲۳تا ۱۳۲۸ انتشار یافت.