چرا زنان بیشتر از مردان در معرض ابتلا به ایدز هستند/همدستی بیولوژی و جایگاه

چهارشنبه ۱۰ خرداد ۹۶ شماره ۶۰۰
***
وقایع استان
سحر یاری
***
درباره ایدز بسیار شنیده ایم بیماری که همیشه نام آن ترس را به وجودمان می آورد؛ اما آیا تاکنون می دانستید که زنان بیشتر از مردان در خطر ابتلا به این بیماری هستند؛ اهمیت مبتلا شدن زنان و آگاهی شان از این بیماری از این جهت که به طور بالقوه با مادر شدن امکان آلوده کردن مستقیم جنین را نیز دارند قابل توجه است. اما چرا زنان بیشتر از مردان از ابتلا به این بیماری می ترسند.
بیماران مبتلا به ایدز از همان ابتدا به دلیل ایجاد ترس در اجتماع بخاطر این بیماری و نا آگاهی از دلایل ابتلا از جامعه طرد شده اند و این نگاه همچنان ادامه دارد؛ ولی در این میان زنان مبتلا بیشتر از مردان منزوی شده اند.
علت این است که از ابتدای پیدایش ایدز، زنان برچسبهای زیادی را خورده و تبعیض های قابل توجه ای را تجربه کرده اند. یکی از علل اصلی این انـگ ها راه های مبتلا شدن به این بیماری است. از آنجاییکه افزایش ابتلا به این بیماری از طریق رابطه جنسی در حال افزایش است و در زنان از بیشترین دلایل ابتلا به این بیماری می باشد و آمار بیشتری را در میان زنان به خود اختصاص داده است، باعث شده که یک انگ و برچسب در جامعه را برای زنان بهمراه داشته باشد. هرچند که بسیاری از این زنان در رابطه زناشویی با همسر خود و در چارچوب قانونی به این ویروس آلوده شده اند.
تجربه این زنان در زندگی نشان می دهد که به دلیل داغ ننگ و برچسبی که از سوی جامعه خورده اند، دچار نوعی طرد اجتماعی شده اند؛ تجربه ای که باعث مخفی نگهداشتن بیماریشان شده است. عضو هیات مدیره انجمن جامعه شناسی ایران در این خصوص می گوید: زنان نیز مانند مردان در معرض مشکل استیگما یا برچسب و انگ منفی به دلیل ابتلای شان به این بیماری قرار دارند، مشاهدات نشان می دهد که حتی در این زمینه نیز، زنان به نسبت های بالاتری در مقایسه با مردان، از انگ و برچسب منفی مرتبط با شیوه های ابتلا به این ویروس رنج می برند.
شیرین احمدنیا به ایسنا گفته است: جامعه همواره مدارای بیشتری نسبت به مردان مبتلا روا داشته، زیرا تصور بر این است که زنان مبتلا از دایره نجابت خارج شده یا زنانی بی مسئولیت و بی بند و بار بوده‌اند و بنابر این فشار و عذاب ناشی از باورهای غلط و برچسب زنی علیه مبتلایان به این ویروس، برای زنان به شکلی مضاعف تجربه می شود؛ این درحالیست که به واسطه موقعیت نابرابر زنان در سطح جامعه و مسائلی همچون فقر و هویت وابسته آنان شاهد رفتارهای تلافی جویانه و انتقام گیرانه هم بوده‌ایم.
وی در ادامه با تاکید برآنکه مبارزه با انگ و برچسب های ناخوشایند مرتبط با ایدز که ادامه حیات را برای مبتلایان بسیار دشوار می سازد، کمابیش به همان اندازه تامین و تدارک مراقبت های درمانی موثر برای مقابله با بیماری اهمیت و ضرورت دارد گفت: با توجه به این که مبارزه با نگرش‌های منفی و تغییر نگرش نسبت به مبتلایان به ایدز و ریشه کن کردن این گونه برچسب زنی‌ها در میان مردم کار آسانی نیست، لازم است که به دنبال اقداماتی برای بهبود شرایط و کیفیت زندگی مبتلایان به این ویروس باشیم.
شاید توجه به این نکته که همچنان افزایش آمار ایدز در زنان در حال افزایش است، باید مورد توجه باشد. رییس اداره کنترل ایدز وبیماری های آمیزشی وزارت بهداشت،درمان وآموزش پزشکی در آماری که در روز جهانی مبارزه با ایدزِ سال گذشته ارائه داد، گفته بود: بر اساس آخرین آمار مبتلایان به ایدز در ایران (تا آخر خرداد ۹۵) ۳۲ هزار و ۶۷۰ نفر شناسایی، ثبت و گزارش شده اند که ۸۴ درصد مردان و ۱۶ درصد را زنان تشکیل می دهند.
دکتر پروین افسر کازرونی توضیح داده بود: درصد زنان مبتلا به ایدز نسبت به قبل افزایش پیدا کرده، همچنین الگوی انتقال نیز از تزریق مواد مخدر به انتقال جنسی تغییر وافزایش پیدا کرده است.
این در حالی است که برخی مصاحبه ها و گفتگوهای مسئولین بیماری های واگیردار استان در سال های اخیر نیز نشان می دهد که این بیماری در میان زنان استان در حال افزایش است. اما چرا زنان بیشتر از مردان در معرض این بیماری هستند؟ زنان به علت وضعیت فیزیولوژیکی و اجتماعی نسبت به ایدز آسیب پذیرتر از مردانند.
عضو هیات مدیره انجمن جامعه شناسی ایران در خصوص چرایی این مسئله نیز گفته است: از لحاظ شرایط بیولوژیک تفاوت های دستگاه تناسلی زنان و مردان، زنان را در وضعیت ابتلاپذیری و آسیب پذیریِ بالاتری قرار داده است به طوریکه سطوح مخاطی بیشتری در معرض آلودگی به ویروس قرار دارد. وی افزود: این درحالیست که پایگاه اقتصادی اجتماعی نازل‌تر زنان در مقایسه با مردان، و وابستگی هایی که به مردان زندگی‌شان پیدا می کنند نیز، منجر به فرودستی بیشتر آنان و فرصت های محدودترشان برای کنترل شرایطی می شود که آنها را معرض خطر ابتلا قرار می دهد. این عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی در ادامه افزود: همچنین وابستگی اقتصادی زنان به شرکای زندگی شان، باعث آسیب پذیری بیشتر آنها می‌شود زیرا از قدرت تصمیم گیری برای محافظت از خود در مقابل مخاطره ابتلا به ویروس اچ آی وی برخوردار نیستند.
احمدنیا ادامه داد: این نابرابری در روابط جنسیتی منجر به برقراری هنجارهای رفتاری متفاوتی در میان مردان و زنان می شود، به این ترتیب که در جایی که از زنان انتظار می رود پایبند به شرایط تک همسری باشند و وفادار به همسران خود باشند، شوهران شان از سوی جامعه با چندان ممانعتی ( در خصوص وارد شدن شان به روابطی خارج از چارچوب زناشویی که حتی در مواقعی در چارچوب کاملاً شرعی نیز صورت می گیرد، مثلا در قالب ازدواج موقت) روبرو نیستند.
وی افزود: این درحالیست که در بسیاری از فرهنگ ها و خرده فرهنگ ها، اقشار اجتماعی، مقاومت و عدم تمایل برای استفاده از کاندوم وجود دارد و زنان از قدرت لازم برای وادار یا تشویق کردن همسران شان به کاربرد آن در جهت مقابله با ویروس اچ آی وی به منظور محافظت از خودشان، برخوردار نیستند..
وی افزود: ملاحظات و محدودیتهای فرهنگی باعث می شود که زنان و مردان اطلاعات و آگاهی های لازم را در زمینه ارتباط زناشویی سالم دریافت نکنند و در بسیاری از موارد پورنوگرافی تبدیل به منبع کسب اطلاعات غلطی که حیات جنسی سالم در کانون خانواده را نیز خدشه دار می کند، می‌شود و به این ترتیب الگوهای ناسالم زمینه را برای اعمال خشونت و بی تدبیری برای پیشگیری از ایدز و سایر بیماری های مقاربتی گسترش می دهد.
احمدنیا گفت: در حال حاضرخشونت و پرخاشگری در خانواده، بروز رفتارهای پرخطر، عدم رعایت حقوق بهداشت باروری، انتظارات و حریم خصوصی متقابل همسران، و … از جمله مسائل و مشکلات رایج در زمینه ارتباطات سالم و سلامت اجتماعی همسران است که زنان را آسیب پذیرتر می کند؛ به ویژه زنانی که از پایگاه اقتصادی اجتماعی پایینی برخوردار باشند و نتوانند در یک چانه زنی معقول و منطقی در مقابل تحمیل شرایط نامطلوب ایستادگی کنند.
زنان به دلیل نگاه های مردسالاری حاکم در جامعه همچنان در معرض آسیب های روحی و جسمی از این دست هستند که از خانواده و اجتماع به آن ها تحمیل می شوند.