سه شنبه ۴ شهریور ۱۳۹۹   شماره ۱۳۱۲

وقایع استان به بررسی تبعات ناگوار استفاده از تبلت و بازی های رایانه ای برای کودکان می پردازد

ویترین جذاب

کوروش دیباج

برخی از خانواده های برای فرزندان خود تبلت می خرند به این امید که او را برای چند ساعتی بی صدا و سرگرم کرده اند، غافل از اینکه از معایب و مضرات آن برای فرزندان خود آگاه نیستند. اگرچه این تکنولوژی جدید در خیلی از مواقع به کمک افراد جامعه آمده و امروزه بسیاری از کارها را می توان به سادگی به کمک تبلت و موبایل انجام داد، ولی باید والدین سعی کنند کمتر این وسیله را دست کودکان خود دهند.در واقع یکی از علاقه‌مندی‌هایی که این روزها کودکان را درگیر خود کرده است بازی‌های رایانه‌ای و داشتن تبلت، ایکس باکس، پلی‌استیشن و سایر بازی‌های رایانه‌ای است. بازی با این گونه وسایل ساعت‌ها زمان می‌برد و باعث می شود که ارتباط کودک با دنیای اطراف قطع شود و کودک به گونه‌ای غرق این بازی ها می‌شود که گذر زمان را حس نمی‌کند. این روزها کمتر پیش می‌آید گوشی تلفن و یا تبلت دست کودکان نبینیم؛ بچه‌های ۳ و ۴ ساله حتی اگر خودشان صاحب گوشی همراه و تبلت نباشند، تمام فوت و فن‌های تلفن همراه پدر و مادرشان را از حفظ هستند.بعضی از والدین هم از این که فرزندانشان با این وسایل آشنا هستند و توانایی استفاده از لوازم مربوط به فناوری را دارند، بسیار خوشحالند و این مساله را در واقع شاخصی بر باهوشی فرزند خود در نظر می گیرند، در صورتی که استفاده زودهنگام کودکان از فناوری می‌تواند تبعاتی به همراه داشته باشد که جبران‌ناپذیر است در واقع والدین با گذاشتن تبلت و تلفن همراه در اختیار کودکان، سلامت آنها را به خطر می اندازند. استفاده کودک از موبایل‌های هوشمند علاوه بر تاثیرات جسمانی بر خلق و رفتار کودکان نیز می‌تواند تاثیرات چشمگیری بگذارد. از این رو وقایع استان در گفتگو با نسیم اباذری، کارشناس ارشد روانشناسی و عضو نظام روانشناسی اراک به بررسی تبعات ناگوار استفاده از تبلت و بازی های رایانه ای برای کودکان می پردازد.
استفاده از تبلت و بازی های رایانه های برای سرگرمی مجاز است یا خیر؟
استفاده زیاد از تبلت و بازی های رایانه ای از سرگرمی های کودکان و نوجوانان در عصر تکنولوژی شده است. مشکلات وآسیب های روانی، جسمانی و اجتماعی مانند درون گرایی و منزوی شـدن را درآینده ای نه چندان دور به همراه دارد؛ از این جهت که کودکان در رویای درونی خود می روند و از دنیای واقعیت به عالم تخیلات کشیده می شوند و همیشه با این تخیلات سرگرم هستند.
به آسیب های ناشی استفــاده از تبلت و بازی های رایانه ای اشاره کردید، این آسیب های روانی به چه شکل خود را بروز می دهد؟
بیشترین آسیب روانی که می توان به آن اشاره کرد وبسیاری از خانواده های مراجعه کننده آن را مطرح می کنند پرخاشگری کودکان است به خصوص در سنین پایین و دبستان.متاسفانه خانواده ها به علت چشم وهم چشمی بدون اینکه بتوانند مدیریت درستی بر تبلت و این بازی ها داشته باشند آن را در اختیار کودکشان می گذارند وپس از مدتی می بینند که کودکشان آن قدراعتیادوار به آن وابسته شده که گرفتن ومنع از آن برایشان سخت است.
این پرخاشگری از کجا نشات می گیرد؟ نوع بازی مهم است؟ یا فی نفسه استفاده از تبلت و این بازی ها باعث پرخاشگری می شود ؟
نوع بازی هم مهم است، ولی فقط آن نیست که باعث پرخاشگری کودک می شود؛ استفاده از تبلت و این بازی ها برای زمان طولانی باعث این پرخاشگری می شود، چون مغز کودک به گونه ای است که روزانه بیشتر از حد معینی را نمی تواند تحمل کند وغرق در فضای مجازی وتخیلات می شود؛ چرا که آنان از تجارب خاصی برخوردار نیستند ونمی توانند درک کنند که خسته شده اند، در حالی که ذهن خسته شده، ولی کودک قادر به مدیریت آن نیست، البته بزرگ تر ها هم از این قضیه مستثنی نیستند وممکن است به این بازی ها اعتیاد پیدا کنند یا بخواهند فضای مجازی را در دنیای واقعی پیاده کنند که این به دلیل تاثیر زیاد ومدت زمان زیاد استفاده از این بازی هاست؛ مثلا ماشین سواری وسرعت خشن نیست، ولی دیده شده کودکی که در فضای مجازی اهل سرعت است در بزرگسالی ودر دنیای واقعی نیز همان گونه عمل می کند.مغز کودک تحمل استفاده زیاد این بازی ها را ندارد وپس از بازی دچار خستگی زیاد بی اشتهایی و پرخاشگری می شود.
از آسیب های روانی دیگر چه مــواردی را می توان به آن اشاره کرد؟
بازی های رایانه ای همچنین می تواند باعث افت تحصیلی بشود، چون هرچه ذهن دانش آموز را درگیر کند و از آموزش منحرف کند بــاعث افت تحصیلی می شود از طرفی فضای مجازی می تواند باعث تنبل شدن ذهن شود.حتی این بازی ها ۲۰ برابر بیشترازبزرگسالان می تواند برروی کودکان تاثیرداشته باشد با استفاده ازاین وسایل خلاقیت از کودک گرفته می شود ومهارت هایی که نیاز کودک است، فرصتی برای اکتساب پیدا نمی کند. همچنین مشکلات وآسیب های جسمی مانند دوبینی،مشکلات شنوایی ومشکلات ستون فقرات رانیز می توان نام برد.
آسیب های اجتماعی همان طور که گفته شد منزوی شدن ودرون گرایی ودر نتیجه دور شدن از اجتماع است؛ همچنین باعث متزلزل شدن نهاد اصلی جـامعه؛ یعنی خانواده شده و فرزند را از والدین دور می کند به خصوص در خانواده های تک فرزندی این مورد بیشتر دیده می شود.
باتوجه به آسیب هایی که گفته شد باید تبلت و بازی های رایانه ای را حذف کرد و یا می توان راهکاری دراین زمینه ارائه کرد؟ چون در حال حاضر بیشتر خانواده ها و کودکانشان مصرف کننده این وسایل و بازی ها هستند؟
همان طور که می دانید دین ما با مقتضیات زمان حرکت می کند و برای هرموردی فرهنگ دینی ما راهکاری دارد. درباره این مورد نیز حذف، اشتباه است، چون نمی شود از تکنولوژی ودستاوردهای آن فرار کرد، ولی باید به جایگزین ها اهمیت داد و در کنار استفاده از تبلت و بازی های رایانه ای جایگزین ها را اعمال کرد.
چه جایگزینی پیشنهاد می شود؟
اولین مورد جایگزین ها ارتباط کلامی بین پدر ومادر است. پدر همیشه باید با یک بسته کلامی وارد خانه شود وکودک این ارتباط مثبت را ببیند واز در جمع والدین بودن احساس لذت ورضایت کند.
خیلی وقت ها کودکان مانع ارتباط کلامی والدین می شوند ومی خواهند خودشان صحبت کنند با این مورد باید چه کار کرد؟
شما به جایگزین بعدی اشاره کردید صحبت کودکان نه تنها اشکال ندارد، بلکه باید به آن اهمیت داده شود کودکان بهترین سرمایه برای والدین هستند و نیاز دارند شنیده شوند. نباید آنها را طرد کرد باید فضای صمیمیت، همدلی و دوستی ایجاد کرد که بهترین جایگزین است. یکی دیگر از جایگزین ها ایجاد فضای معنوی در خانواده است. مانند قرآن خواندن و اقامه نماز، نه اینکه هرکسی برای خودش نماز بخواند.نه! اقامه یعنی اینکه پدر همه را جمع کند و باهم نماز جماعت بخوانند. فطرت کودکان و فرزندان پاک است، اما بعضی اوقات به علت فضای مجازی غبار گرفته که با نماز وفضای معنوی در خانه شست و شو داده می شود و آرامش حاکم می شود. ما مامور به وظیفه ایم نه نتیجه. والدین باید تا جایی که امکان دارد در فراهم آوردن و بالا بردن سطح روابط عاطفی،اجتماعی وروانی کودکشان بکوشند و هیچ گاه مایوس نشوندتا به لطف خدا از آسیب های گفته شده درامـــان بمانند.