چهارشنبه ۱۳ تیر ۱۳۹۷ شماره ۸۷۸
***
وقایع استان
فرشته غلامی
***
زنان نیمی از جمعیت جهان را تشکیل داده و دو سوم از کارهای مهم جهان توسط آنان انجام شده است. این در حالی است که تنها یک دهم از درآمد جهانی به این گروه اختصاص دارد. میزان دستمزد پایین زنان به نسبت مردان و موانعی که برای آموزش و اشتغال این گروه وجود دارد وضع را همچنان به ضرر و زیان زنان درآورده است. یکی از هنجارهای جامعه برای زنان، تشکیل خانواده و ایفای نقش همسری و مادری است و هرچه قدر جامعه سنتی تر باشد به این نقش ها اهمیت بیشتری داده و آزادی عمل را در موقعیت های اکتسابی از افراد سلب می کند.
ایران به عنوان یک کشور در حال توسعه خود گواهی است بر این سلب آزادی؛ به طوری که شواهد موجود نشان می دهد که تبعیض جنسیتی در اشتغال و دستمزد همچنان گسترده است. بر اساس معیارهای فرهنگی مردان نان آور خانه هستند و بسیاری از مشاغل در اختیار مردان است.
بهرغم همه دستاوردها و موفقیتهای زنان در عرصههای ملی و بینالمللی، هنوز هم زنان جزو آن دسته از منابع اقتصاد جهانی هستند که به فعالیت کافی نرسیدهاند، هنوز هم جای زنان در بسیاری از مشاغل و مناصب خالی است و بسیاری از زنان شاغل نیز در جایی مشغول بهکار هستند که از مهارتها و تواناییهای بالقوه آنها، به درستی استفاده نمیشود.
نگرش منفی مدیران مافوق در جهت پذیرش زنان در پستهای کلیدی و مدیریتی در عدم پذیرش زنان در این حوزه، نقش بهسزایی دارد. هنگامی که روسا به زنان از لحاظ کاری اطمینان ندارند و در مورد موفقیت زنان در سطوح سرپرستی و مدیریتی پیشداوری میکنند، مسلما ارتقای شغلی زنان نیز با مشکل مواجه خواهد شد.
یک سوم زنان شاغل در پست های منشی گری یک چهارم دیگر در حوزههای مراقبت های بهداشتی، آموزشی و تولیدات موادغذایی هستند. حتی در این شغل های به طور سنتی زنانه نیز زنان پست های کلیدی را در ارتباط با شغلشان ندارند. برای مثال، در مدارس زنان تدریس می کنند ولی مردان سازماندهی، طرحریزی، هدایت و کنترل را انجام می دهند. یک مانع عمده برای زنانی که مایلند به پست های مدیریتی برسند، وجود محدودیت هایی است که از سوی جامعه، خــانواده و خود زنــان بر آنها تحمیل می شود.
اغلب به زنان گفته می شود که وابسته، بی اراده، شکننده، غیرتهاجمی، غیررقابتی، درونگرا، تلقینی، حساس و تخیلی هستند. اگر چه برخی از ایــن نگرش ها شاید برای زنان خوشایند باشد، اما بسیاری از آنان به عنوان موانعی واقعی برای آنهاست.
این در حالی است که جامعه اسلامی بارها به حضور فعال زنان در جامعه اشاره کرده اما مسئله نابرابری بین زن و مرد آن هم در تصدی مشاغل مدیریتی دارای ریشه تاریخی است چنانکه ارسطو زنان را به عنوان موجوداتی که جایی در سیاست ندارند معرفی کرده و او عقیده داشت خداوند آنها را فقط برای جنبه های پست زندگی آفریده است.
این تفکرات باوجود فراگیر بودن در جامعه سنتی همچون ایران اما همواره با چالش هایی روبرو بوده و ایراداتی بر آن وارد آمده است که باید جایگاه مدیریتی زنان در جامعه ارتقا یابد. چنانکه چندی پیش هم معاون رئیس جمهوری در امور زنان و خانواده گفته بود دولت دوازدهم به طور جدی به الگوی واگذاری ۳۰ درصد از پست های مدیریتی به زنان پایبند است و در همین دولت این امر محقق میشود. ابتکار تصریح کرده بود که در همه سطوح و دستگاه های اجرایی باید نگاه متعادل جنسیتی داشته باشیـم، در همه حوزه ها این شرایط باید فراهم و این تعادل ایجاد شود.
به رغم آنچه که معصومه ابتکار گفته اما همچنان سقف شیشه ای بسیاری از زنان را از بالارفتن به سوی پست های مدیریت و رهبری بازمی دارد. سقف شیشه را می توان نگرش ها و تعصب های منفی دانست که مانع از آن می شود زنان و گروه های اقلیت ورای یک سطح خاص در سلسله مراتب سازمانی بروند.
اگرچه ارتقای شغل در میان بانوان همواره مورد چالش بوده است اما همین چند روز پیش در یک اظهار نظر جالب معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استاندار مرکزی گفت: بهکارگیری مدیران زن در استان مرکزی عملیاتی شد.
به گزارش وقایع استان به نقل از خبرگزاری تسنیم فتح الله حقیقی افزود: نهادینه کردن مدیریت بانوان، پیشنهاد بزرگی است و این کار سبب میشود تا جایگاه زنان تثبیت شود و این موضوع عملیاتی هم شده است.
حقیقی اظهار داشت: با وجود این که ۱۰۸ تشکل غیردولتی در استان داریم اما مدیران ما از نظرات آنها استفاده بهینه را ندارند، بنابراین یکی از اهداف ما این است که در حوزه سیاسی، امنیتی و اجتماعی و همین طور دفتر بانوان به مدیران القا کنیم تا از نظرات و پیشنهادات تشکلات غیردولتی ایجاد شده در تصمیمگیریهایشان بهره ببرند.
وی افزود: حضور مستمر تشکلها باعث ایجاد تلنگر شده و به دنبال آن مسائل و مشکلات برطرف میشوند، در بین ۵۰ دستگاهی که با آنها تفاهم شده تا از مدیران زن انتخاب کنند تاکنون بین ۷ تا ۱۰ مدیر زن انتصاب شده است.
معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استاندار مرکزی ادامه داد: اگر این جلسات نبود و این خواستهها فراموش میشد، نتایج ملموس نمیشود، پیشنهاداتی که ارائه شد ارزشمند است و برخی از پیشنهادات به دستور جلسات قانونی مثل شورای برنامهریزی، کارگروه بانوان و خانواده، کارگروه سلامت و امنیت قضایی اضافه شده و در آن جا مطرح میشود.
حقیقی بیان کرد: علاوه بر بحث نهادینهکردن مدیریت بانوان باید به توانمندی، نشاط و وام اشتغال بانوان هم توجه کرد، شاید بعضی موارد عملیاتی شود و بعضی دیگر عملیاتی نشود، استمرار در این جلسات و فعالیت در این جلسات نتایج دارد و ما هم به همان تناسب آمادگی داریم که فعال باشیم.
چند روز پیش از آن هم که حقیقی بر لزوم برجسته شدن جایگاه بانوان در مدیریت استان تاکید داشت؛ این در حالی است که بارها مسئولین استان از آمار ۱۳ درصدی مدیریت زنان استان خبر داده بودند که با وجود اینکه بانوان استان حدودا نیمی از جمعیت استان را تشکیل می دهند سهم ناچیزی است پس چطور می توان با این سهم اندک گفت که به کارگیری مدیران زن در استان عملیاتی شد در حالی که سپردن مسئولیت مدیریت به زنان و میزان اشتغال آنها در یک جامعه یکی از مهم ترین معیارهای توسعه یافتگی آن جامعه است چرا که زنان نهتنها نقش بسزایی در تحقق توسعه اجتماعی و سیاسی دارند، بلکه به عنوان یک نیروی فعال و سازنده میتوانند بر سرعت فرایند توسعه اقتصادی و تسریع عدالت اجتماعی بیفزایند. از همین رو است که مشارکت زنان در ساختارهای سیاسی و ایفای نقشی همتراز با مردان در تصدی مشاغل سیاسی به یک ضرورت زمان حاضر تبدیل شده و نیل به توسعه اجتماعی را به حل بهینه این موضوع موکول کرده است. یکی از شاخص های مهمی که به عنوان معیار توسعه جنسیتی و نیز توانمند سازی زنان مورد توجه قرار می گیرد، میزان مشارکت زنان در تصمیم گیری های کلان کشور، و هم چنین حضور آنان در پست های مدیریتی است. علی رغم برنامه ریزی هایی که در این حوزه انجام شده است حضور زنان در پست های مدیریتی هنوز چشم گیر نیست و به نظر می آید که زنان در مسیر پیشرفت شغلی خود در سطوح مدیریتی با مسائل و مشکلات زیادی روبه رو هستند که این موضوع نه تنها در جوامع در حال توسعه، که در کشورهای توسعه یافته نیز هنوز در حد یک مسئله باقی مانده است و صاحب نظران نتوانسته اند آن گونه که باید و شاید پاسخی برای آن بیابند.
مسئله مدیریت زنان از آن مسائلی است که مورد توجه بسیاری از جامعه شناسان، روانشناسان و صاحبان مدیریت بوده است و همواره این موضوع که مردان با زنان از نظر مدیریتی برابر هستند یا متفاوت مورد مناقشه فراوان بوده است. بنابراین بهتر است گفته شود که شیوه های مدیریتی بسیاری از ضعیف، متوسط تا قوی را هم می توان در میان زنان دید و هم در میان مردان و نمی توان به طور قاطعانه درخصوص این برتری داوری کرد.