دوشنبه ۲۰ خرداد ۱۳۹۸  شماره ۱۰۹۴

روزنامه «وقایع استان» همواره کوشیده است با انتشار مطالبی آگاهی بخش سطح دانش مخاطبانش را بالاتر ببرد. یکی از مواردی که بسیاری با آن روزانه مواجه می شوند مباحث حقوقی و قضایی است. در ستون قانون ما بر آن شدیم تا شما را با نکات حقوقی و قضایی آشنا کنیم که ممکن است با آن روبرو شوید. هر هفته قانون را در ستون «قانون» دنبال کنید. این ستون به قلم «مهدی حقدوست» کارشناس ارشد رشته حقوق بین الملل و مدرس دانشگاه و مولف دو کتاب «حقوق شهروندی در مراجع انتظامی، امنیتی، قضایی و زندان ها» و «مجموعه نکات حقوقی کاربردی» است که از وی بابت همراهیش با ما و شما در این ستون سپاسگذاریم. امید است که ستون «قانون» در نهایت عاملی شود برای افزایش دانش و آگاهی حقوقی و بهره مندی از تمامی حقوق قانونی که باعث زندگی خوب و راحت تری برای شهرونـدان خواهد شد.

نکات حقوقی کاربردی

بخش چهارم

نکته یک: مرجع قضایی صالح برای رسیدگی به دعاوی کیفری
مطابق با مواد ۲۲ و ۳۱۰ قانون آیین دادرسی کیفری:
-۱ متهم در دادگاهی محاکمه می‌شود که جرم در حوزه قضایی آن واقع شده است.
-۲ اگر شخصی مرتکب چند جرم در حوزه‏ های قضایی مختلفی شود، رسیدگی در دادگاهی صورت می‌گیرد که مهمترین جرم در حوزه قضایی آن واقع شده باشد.
-۳ چنانچه جرائم ارتکابی از حیث مجازات مساوی باشد، دادگاهی که مرتکب در حوزه قضایی آن دستگیر شود، به همه آنها رسیدگی می‌کند.

۴- در صورتیکه متهم دستگیر نشده باشد، دادگاهی که ابتداء تعقیب در حوزه قضایی آن شروع شده است، صلاحیت رسیدگی به تمام جرائم را دارد.
۵- به منظور کشف جرم، تعقیب متهم، انجام تحقیقات، حفظ حقوق عمومی و اقامه دعوای لازم در این مورد، اجرای احکام کیفری، انجام امور حِسبی و سایر وظایف قانونی، در حوزه قضایی هر شهرستان و در معیت دادگاههای آن حوزه، دادسرای عمومی و انقلاب و همچنین در معیت دادگاههای نظامی استان، دادسرای نظامی تشکیل می‌شود.
نکته دو: شروع به تعقیب جرم
مطابق با ماده ۶۴ قانون آیین دادرسی کیفری: جهات قانونی شروع به تعقیب جرم که با وجود آنها دادسرا مکلف است مرتکب جرم را تحت تعقیب کیفری قرار دهد، به شرح زیر است: ۱- شکایت شاکی یا مدعی خصوصی، ۲- اعلام و اخبار ضابطان دادگستری، مقامات رسمی یا اشخاص مُوَثَّق و مطمئن، ۳– وقوع جرم مشهود، در برابر دادستان یا بازپرس، ۴- اظهار و اقرار متهم، ۵- اطلاع دادستان از وقوع جرم به طرق قانونی دیگر.
نکته سه: شرایط اعلام جرم و شروع به تعقیب آن
مطابق با ماده ۶۵ قانون آیین دادرسی کیفری:
۱- هرگاه کسی اعلام کند که خودش ناظر وقوع جرمی بوده و جرم مذکور از جرائم غیرقابل گذشت باشد، در صورتیکه قرائن و اَماراتی مبنی بر نادرستی اظهارات وی وجود نداشته باشد، این اظهار برای شروع به تعقیب جرم کافی است، هر چند قرائن و اَمارات دیگری برای تعقیب جرم وجود نداشته باشد.
۲- ولی اگر اعلام کننده شاهد قضیه نبوده، به صرف اعلام نمی‌توان شروع به تعقیب جرم کرد، مگر اینکه دلیلی بر صحت ادعای وی وجود داشته باشد، یا جرم از جرائم علیه امنیت داخلی یا خارجی کشور باشد.
منبع: کتاب «مجموعه نکات حقوقی کاربردی»- تألیف: مهدی حقدوست کارشناس ارشد رشته حقوق بین الملل و مدرس دانشگاه- ناشر: انتشارات جنگل.

حقوق شهروندی در دعاوی کیفری
نکته یک: قبول شکایت از شاکی در همه وقت، توسط ضابطان دادگستری و دادستان
مطابق با مواد ۳۷ و ۶۹ قانون آیین دادرسی کیفری:
۱- ضابطان دادگستری و دادستان مکلف هستند شکایت کتبی یا شفاهی را همه وقت قبول نمایند.
۲- شکایت شفاهی در صورت مجلس قید و به امضاء شاکی می رسد.
۳- اگر شاکی نتواند امضاء کند یا سواد نداشته باشد، مراتب در صورت مجلس قید و انطباق شکایت شفاهی با مندرجات صورت مجلس تصدیق می شود. (مجازات متخلف: مطابق با مواد ۷ و ۶۳ ق.آ.د.ک. و مواد ۵۷۰ و ۵۹۷ ق.م.ا.)
نکته دو: ثبت شکایت و تحویل رسید به شاکی
مطابق با ماده ۳۷ قانون آیین دادرسی کیفری: ضابطان دادگستری مکلف هستند پس از دریافت شکایت، به شاکی رسید تحویل دهند و به فوریت پرونده را نزد دادستان ارسال نمایند. (مجازات متخلف: مطابق با مواد ۷ و ۶۳ ق.آ.د.ک. و ماده ۵۷۰ ق.م.ا.)
نکته سه: آگاهی شاکی و بهرمندی از حقوق قانونی در دادرسی کیفری
مطابق با مواد ۶، ۳۸ و ۳۹ قانون آیین دادرسی کیفری:
۱- شاکی بایستی از حقوق خود در فرآیند دادرسی آگاه شود و سازوکارهای رعایت و تضمین این حقوق برای وی فراهم شود.
۲- ضابطان دادگستری مکلف هستند شاکی را از حق درخواست جبران خسارت و بهره مندی از خدمات مشاوره ای موجود و سایر معاضدتهای حقوقی، آگاه ساخته و اظهارات شاکی را در مورد ضرر و زیان وارد شده، در گزارش خود به مراجع قضایی ذکر نمایند. (مجازات متخلف: مطابق با مواد ۷ و ۶۳ ق.آ.د.ک. و ماده ۵۷۰ ق.م.ا.)
نکته چهار: ممنوعیت افشای اطلاعات مربوط به هویت و اقامتگاه شاکی، توسط ضابطان دادگستری
مطابق با ماده ۴۰ قانون آیین دادرسی کیفری: افشای اطلاعات مربوط به هویت و محل اقامت شاکی توسط ضابطان دادگستری، به جز در مواردی که قانون معیّن می کند، ممنوع می باشد. (مجازات متخلف: مطابق با مواد ۷ و ۶۳ ق.آ.د.ک. و مواد ۵۷۰ و ۶۴۸ ق.م.ا.)
ادامه دارد …