به بهانه طرح اصلاح لایحه قانونی تعیین تعطیلات رسمی کشور/دیوار کوتاهِ تعطیلات

دوشنبه ۲۵ بهمن ۹۵ شماره ۵۳۰

وقایع استان
عباس لعل بار
سالهاست بحث کاهش تعطیلات و یا تغییر زمان برخی از آنها در دولت و مجلس مطرح شده است و مردم هم نظرات خود را در این باره به اشکال مختلف مطرح می کنند. اما در کنار این موارد بارها بسیاری از کارشناسان مطرح کرده اند که پایین بودن سطح بهره وری در کشور به دلیل تعداد روزهای تعطیل نیست و دلیلش را باید در چیزهای دیگر جست و جو کرد. در گزارش پیش رو به این موضوع خواهیم پرداخت که آیا دلیل اصلی کارآمدی پایین ما ایرانیان تعطیلات است؟
نمایندگان مجلس در روزهای اخیر بیش از هر زمانی در صدد هستند که تعطیلات آخر هفته را دو روزه نمایند. روز گذشته یکی از نمایندگان مجلس تغییرات در تعطیلات رسمی کشور را بر اساس طرح اصلاح لایحه قانونی تعیین تعطیلات رسمی کشور تشریح کرد. شکور پورحسین، عضو کمیسیون اجتماعی مجلس بر ضرورت ساماندهی تعطیلات رسمی کشور تاکید کرد و افزود: در طرح اصلاح لایحه قانونی تعیین تعطیلات رسمی کشور تغییراتی لحاظ شده که البته نیاز به بحث و بررسی زیادی برای تاثیرگذاری این تعطیلات بر اقتصاد کشور دارد.
نماینده مردم پارس آباد در مجلس شورای اسلامی ادامه داد: در ماده ۲ طرح مذکور تعطیلی روز ۴ فروردین به ۵ فروردین تغییر پیدا کرده و روزهای ۱۲ فروردین که مصادف با روز جمهوری اسلامی ایران است و همچنین تعطیلی ۱۵ خرداد حذف می شود.
این نماینده مردم در مجلس دهم، تصریح کرد: همچنین در طرح اصلاح لایحه قانونی تعیین تعطیلات رسمی کشور یک ماده به ماده ۴ این قانون الحاق شده که بر اساس آن شنبه ها به جای پنج شنبه ها تعطیل خواهد شد.
وی با یادآوری قانون مدیریت خدمات کشوری تاکید کرد: در این قانون که مصوب سال ۸۶ است ساعات کاری کارمندان دولت ۴۴ ساعت در هفته اعلام شده است همچنین در قانون کار نیز روز جمعه به عنوان تعطیل هفتگی کارگران با استفاده از دستمزد است که تعداد ساعاتی که برای کارگران ذکر شده از قانون مدیریت خدمات کشوری تبعیت می کند.
پورحسین تاکید کرد: در اصل ۱۷ قانون اساسی نیز اشاره شده که مبنای کار ادارات دولتی بر هجری شمسی است و تعطیلی رسمی در کشور نیز روز جمعه قرار داده شده است.
همچنین تعطیلی رسمی مدارس کلیمیان در روز شنبه تعیین شده که این مهم مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی را نیز به همراه دارد؛ حال با توجه به همه این موارد در تعطیلات تغییرات بنیادی صورت نگرفته و مهمترین بحث آن تعطیلی روز شنبه خواهد بود.
این نماینده مردم در مجلس دهم، تصریح کرد: یکی از دلایل پیشنهاد تعطیلی روز شنبه ها همسان سازی با تعطیلات کشورهای دیگر است که نمایندگان در نظر دارند جهت تبادلات بهتر اقتصادی این روز تعطیل شود.
عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی در مقایسه روزهای تعطیل در ایران با دیگر کشورها، گفت: بر اساس این مقایسه، آمریکا ۱۱۷ روز و چین ۱۱۵ روز در سال تعطیل هستند درحالی که ایران ۷۸ روز تعطیلی دارد که در رتبه یازدهم قرار گرفته است این درحالی است که سرانه کار مفید در ایران ۱۵ است اما آمریکا با این تعداد از تعطیلات، سرانه کار مفیدش ۴۲ است و این نشان می دهد کشورهایی که تعطیلات بیشتری دارند سرانه کار مفیدشان بیشتر است.
بحث حذف تعطیلات غیر ضروری برای افزایش سرانه کار مفید در کشور همواره موافقان و مخالفان خاص خود را داشته است. بی شک با دو روزه شدن تعطیلات رسمی آخر هفته، نیازمند کاهش تعطیلات غیرضروری در برخی مناسبت‌ها هستیم. البته قابل پیش بینی است که حذف برخی تعطیلات مناسبتی می‌تواند زمینه‌ساز برخی مخالفت‌ها باشد که لازم است مجلس در این باره با قاطعیت اقدام نماید.
یکی از نمایندگان مجلس درباره ساماندهی تعطیلات معتقد است: لازم است بررسی شود که اگر بتوانیم تعطیلات کشور را به‌صورت منسجم به دو روز در هفته در سراسر کشور افزایش دهیم شاهد بهره‌وری بیشتر خواهیم بود یا خیر؟ در این طرح به تغییر تعطیلات آخر هفته به دو روز جمعه و شنبه اشاره شده و این در حالی است که هم‌اکنون در کشور تعطیلی قطعی پنج‌شنبه را در سراسر کشور شاهد نیستیم که بخواهیم تعطیلی پنج‌شنبه را به شنبه انتقال دهیم. حسینی درباره انتخاب روز دوم تعطیلات هفته یعنی پنج‌شنبه یا شنبه، این موضوع را به مطالعات تطبیقی دقیق درباره میزان بهره‌وری، وضعیت برخی شاخص‌های اقتصادی، عملکرد نیروی انسانی و عوامل تولید و شاخص‌های دیگر منوط کرد و توضیح داد: بحث ساعت کار یکی از اصلی‌ترین موضوعاتی است که باید در طرح‌های اینچنین که به دنبال تعطیلی دو روز در هفته برای کشور است مورد توجه قرار گیرد.
او همچنین با اشاره به موضوع حساسیت‌های مذهبی درباره تعطیلی روز شنبه که در این طرح به آن اشاره شده، با بیان اینکه تعطیلی روز جمعه در کشور برای برگزاری بسیاری از مناسک اسلامی است، افزود: در بسیاری از کشورهای اسلامی و عربی و حتی بسیاری از کشورهای مسیحی روز شنبه تعطیل است و به باور من این موضوع دلیلی قانع‌کننده برای حذف گزینه شنبه برای تعطیلات ایران نیست. این نماینده مجلس همچنین تاکید کرد که به لحاظ تجارت و تبادلات بین‌المللی هرچه بیشتر به سمت کاهش اختلاف روزهای کاری با حفظ هویت اسلامی- ایرانی خود برویم بهتر است. به باور حسینی مهم‌ترین موضوع در بررسی تعطیلات آخر هفته، توجیه اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی این طرح است.
تعطیلات در دنیا چند روز است؟
نگاهی به سایت مرکز اطلاعات فنی ایران تعطیلات عمومی در یکایک کشورهای جهان را مشخص می کند. بر اساس اطلاعات این سامانه کشور سریلانکا دارای بیشترین تعطیلات در جهان بوده و ایران هر چند از لحاظ مناسبتی دارای تعطیلات ۲۵ روزه در تقویم است اما به دلیل همزمان شدن برخی از این مناسبتها با جمعه ها و اینکه ایران برخلاف قریب به اتفاق کشورهای جهان دارای یک روز تعطیلی رسمی هفتگی به جای دور روز (عموماً شنبه و یکشنبه) است عملاً کشورمان از لحاظ حجم تعطیلات دارای کمترین حجم تعطیلات رسمی می باشد. از سویی دیگر براساس گزارشی که دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی از تعطیلات در ایران منتشر کرده است، انواع تعطیلات در کشور را به ۳ دسته تقسیم نموده است؛ مذهبی، انقلابی و ملی، که جمعا ۲۵ روز تعطیلات رسمی شامل این سه دسته می شوند. بررسی تعداد تعطیلات ملی در ایران، یعنی ۶ روز، نشان می دهد که تعداد آن با متوسط جهانی یعنی ۵/۱۷ روز نزدیک است ولی تعطیلات مذهبی، ۱۵ روز، با متوسط جهانی، ۳/۲۶ روز فاصله زیادی دارد. تعطیلات انقلابی هم در ایران ۴ روز است که با متوسط جهانی ۳/۶۹ فاصله نزدیکی دارد.
این گزارش به زمان تعطیلات آخر هفته اشاره می کند، در میان کشورهای اسلامی ایران تنها کشوری است که تعطیلات آخر هفته اش جمعه است و برخی دیگر یا پنج شنبه و جمعه یا جمعه و شنبه می باشد، البته برخی هم شنبه و یکشنبه را تعطیل آخر هفته اعلام نموده اند.
مقایسه تعطیلات کل ایران با کشورهای جهان نیز نشانگر این است که یمن با ۶۷ روز، ایران ۷۷ روز تعطیلات رسمی و آخر هفته دارای کمترین تعطیلات کلی، بوسنی و هرزگوین و آذربایجان با ۱۲۹ و ۱۲۷ روز تعطیلات کلی بیشترین تعداد تعطیلات را در میان کشورها دارا هستند. همچنین روسیه دارای ۱۲۳ رز تعطیل کلی، ژاپن ۱۱۹ روز، آمریکا ۱۱۵ و آلمان ۱۱۳ روز تعطیل کلی دارند.
در نتیجه ایران از نظر تعداد کل تعطیلات در رده کمترین هاست و از نظر تعطیلات رسمی هم با توجه به همزمانی برخی تعطیلات مذهبی با تعطیلات آخر هفته بیشترین تعطیلات را ندارد.
حال با این بررسی مشخص می شود که بهره وری پایین ما ایرانیان به دلیل تعداد تعطیلات نمی باشد چرا که کشورهای با تعطیلات بیشتر بسیار کارآمد تر عمل می کنند مانند آمریکا و چین.
کارشناسان معتقدند افزایش ۱۰ دقیقه ای ساعت کار مفید با افزایش ۶ روز کاری معادل است، این افزایش ده دقیقه ای اگر با برنامه ریزی و مدیریت همراه باشد بی شک منجر به افزایش چشمگیر بهره وری خواهد شد.