روزنامه وقایع استان مرکزی پایگاه رسمی اطلاع رسانی نشریه
دوشنبه ۱۸ اردیبهشت ۹۶ شماره ۵۸۰
وقایع استان:
تبلیغات راه اصلی معرفی کاندیداها در دوران انتخابات است؛ اما برای همین پروسه ابزارها و روش های مختلفی وجود دارد. قطعا انتخاب بهترین و تاثیرگذارترین روش تبلیغات در پروسه رقابت بسیار مهم است. نگاهی اجمالی به تاریخچه تبلیغات نشان می دهد که این روش ها چطور در طول دهه های گذشته تغییر کرده اند و چطور تغییر سبک زندگی در آن موثر بوده است. به نوعی باید گفت تبلیغات هم مانند بیشتر جنبه های زندگی از فضای حقیقی وارد فضای مجازی شده اند. در دهه های گذشته تبلیغات کاندیداها به نصب پوسترهای تبلیغاتی، مصاحبه ها در روزنامه ها، برپایی مهمانی های رنگین در ستادهای انتخاباتی محدود می‌شد و فضای تبلیغات کاملا حقیقی بود. با جلوتر رفتن زمان و ایجاد برخی امکانات دیگر، ساخت فیلم تبلیغاتی نیز به این عرصه وارد شد بعد از آن ارسال پیامک های گروهی و انبوه نیز به امکانات تبلیغی اضافه شد. شاید ورود و گسترش فضای مجازی انقلابی جدید در تبلیغات ایجاد کرد و حال و هوای تبلیغات کاندیداها با ایجاد این امکان تغییر و بیشتر تمرکز ستادهای تبلیغاتی کاندیداها بر شبکه های اجتماعی و فضای مجازی گذاشته شد. قطعا تبلیغات در فضای مجازی علاوه بر مزیت هایی چون هزینه و نیروی کمتر، گستردگی بیشتری دارد و می توان جامعه آماری بالاتری را در مدت زمان کوتاه مخاطب قرار داد. البته بسیاری نیز معتقدند که استفاده از ظرفیت فضای مجازی یک فرصت عادلانه و برابر برای تمام کاندیداها ایجاد کرده است تا بتوانند از این طریق برنامه های مختلف خود را اعلام کنند.
شاید بتوان ادعا کرد که اولین حضور پررنگ رسانه ها و سایت های فضای مجازی در عرصه رقابت های سیاسی و انتخاباتی جمهوری اسلامی ایران به سال ۱۳۸۴ و انتخابات نهمین دوره ریاست جمهوری باشد که مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی این مسئله را در گزارشی با عنوان تاثیر پایگاه‌های اینترنتی در انتخابات ریاست جمهوری مورد توجه قرار داد، برمی گردد.
در این دوره از انتخابات برای اولین بار وبلاگ ها و سایت های مختلفی شروع به فعالیت کردند؛ نامزدهای انتخابات با فعال کردن سایت های خود توانستند بسیاری از برنامه های خود را به گوش مخاطبان برسانند. از طرف دیگر تعداد زیادی از دانشجویان با بهره گیری از این فضا و ساخت وبلاگ هایی به توضیح و تفسیر گفتمان های حاضر در انتخابات و اقناع افکار عمومی پرداختند. از آنجایی که هنوز ترفند های فضای مجازی فراگیر نشده بود، در آن زمان کاندیداها تنها به معرفی خود پرداخته و آسیب های کمتری در این فضا برای انتخابات به وجود آمد.
در سال های اخیر برنامه های پیام رسان و شبکه های اجتماعی چون تلگرام و اینستاگرام بیشترین کاربرد و کارکرد را در تبلیغات انتخاباتی دارند. در شرایط کنونی بیشتر افراد جامعه دیگر عضو یکی از شبکه های اجتماعی هستند بنابراین کاندیدا بدون دغدغه و کم هزینه می تواند خود را در چنین فضایی معرفی کند؛ در میان تمام نقاط قوت و ضعف تبلیغات مجازی شاید چیزی که کمتر مورد توجه بوده و هست مخاطبی است که در میان هجمه این تبلیغات دچار گیجی و سردرگمی می شود.
کافی است برای دقایق یا ساعاتی فضای مجازی را ترک کنید بعد از ورود دوباره به برنامه ناگاه می بینید که در یک گروه جدید و یا کانال حامیان یکی از کاندیداها عضوتان کرده اند، در نظر اول می تواند این گروه ها در معرفی کاندیداها موثر باشد؛ ولی در انتخاباتی چون شورای شهر که تعداد کاندیداها تقریبا چیزی نزدیک به ۴۰۰ نفر است اگر هر کاندیدا فقط یک گروه تشکیل دهد می شود ۴۰۰ گروه حال اگر در یک دهم گروه ها هم عضو باشیم چیزی نزدیک به ۴۰ گروه می شود که حتی فرصتی برای رصد نیمی از آن هم نخواهد بود.
حتی اگر فرصتی برای رصد باشد نیز این نکات در آن ها جالب توجه است محتوای گروه ها اغلب تکراری است برخی از گروه ها دستاویزی شده برای عده ای دیگر که گروه های خود را در آن معرفی کنند. برخی گروه یا کاندیدای دیگری را مورد هجمه قرار می دهند، برخی نیز از فرصت استفاده می کنند و تولیدات، داروها، فروشگاه ها و شرکت های خود را تبلیغ می کنند. کافی است در این میان یک حادثه روی داده باشد چیزی شبیه آنچه در معدن زغال سنگ آزاد استان گلستان رخ داد. حالا کاندیداها همه مدعی حقوق مظلومین می شوند و عکس و کلیپ در این گروه ها پر می شود،گروه ها اغلب قانون و مقررات دارند ولی با وجود این هیچ قانونی در آن رعایت نمی شود حتی ممکن است ناگهان یک فیلم کوتاه در مورد انقراض گونه ای از دایناسورها در شمال قاره امریکا در آن به اشتراک گذاشته شود. کمتر دیده می شود در گروهی بحث و گفتگویی سازنده صورت بگیرد و اغلب این بحث ها البته اگر بحثی باشد به دعواهای سیاسی ختم می شود زیرا هر فردی فکر می کند راه حل و جواب با اوست. حال اگر گرداننده گروه که اغلب یا کاندیدا یا نمایندگان آن هستند دیدگاه مشخصی نداشته باشد و نتواند بر شرایط مدیریت کند گروه به جنجال کشیده می شود، در بیشتر این گروه های منتسب به حامیان فلان کاندیدا هیچ برنامه خاصی از سوی کاندیداها اعلام نمی شود و اغلب این ذهنیت به وجود می آید که آن ها هیچ برنامه ای ندارند و فقط می خواستند تجربه ای داشته باشند. البته انتخابات شوراها در این دوره تحت تاثیر انتخابات ریاست جمهوری هم هست و گروه های تبلیغاتی شوراها در برخی موارد تریبونی برای حزب های مختلف نیز شده است. البته به غیر از گروه های و کانال های کاندیداهای ریز و درشت شوراها تعداد گروه هایی که برای شش کاندیدای ریاست جمهوری هر روز سبز می شوند نیز هست. حالا ببینید مخاطب در میان تمام این گروه ها و کانال هایی که در مواردی نمی تواند تعداد آن ها را حتی کم کند دچار چه آشفتگی خواهد شد؟ می توان گفت که تبلیغات محیط مجازی در این شلوغی و جانماندن از اظهار نظرها در مورد مسائل مختلف نه تنها راهگشا نیست بلکه نتیجه عکس هم می تواند داشته باشد، اصلا شاید مخاطب یادش برود فلان کاندیدا زن بود یا مرد فقط تصویری مبهم از او در ذهنش به جا مانده باشد. به نظر می رسد آن هایی که برنامه ای ندارند و شاید از روی بیکاری و یا کسب تجربه به انتخابات گام نهاده اند عرصه را خالی کنند تا حداقل مخاطب و مردم بعنوان رای دهنده با برنامه هایی که کاندیداهای متخصص در امور دارند آشنا شوند. بهرحال این روزها آنچه زیاد است شعارهای حقیقی و مجازی است.
