روزنامه وقایع استان مرکزی پایگاه رسمی اطلاع رسانی نشریه
یکشنبه ۱۴ بهمن ۱۳۹۷ شماره ۱۰۳۶
***
وقایع استان
سایه رادنیک
***
محصولات تراریخته، مواد غذایی و محصولات کشاورزی هستند که از لحاظ ژنتیکی دستکاری شده و ژن جدید و مطلوبی را از سایر ارگانیسم ها دریافت کرده اند. طیف وسیعی از مواد غذایی مانند انواع میوه ها و سبزیحات، گوشت ها، حبوبات، غلات، لبنیات و … را شامل می شوند.
مزایای محصولات تراریخته
به اعتقاد طرفداران، این محصولات دارای مزایایی هستند که کشت آنها را با صرفه کرده است:
* تولید محصولات قوی تر: محصولات تراریخته در برابر بیماری ها مقاوم هستند.
*محافظت محیط در برابر سموم: به دلیل اینکه محصولات تراریخته نیاز کمتری به سم پاشی از طریق مواد شیمیایی دارند باعث محافظت محیط در برابر سمپاشی و آفت کش ها می شوند.
*ماندگاری بیشتر محصولات: با تغییر در ساختار ژنی این محصولات، بدون نیاز به ماده اضافه ای محصولات مدت زمان بیشتری با کیفیت باقی می مانند.
* جنگل زدایی کمتر: با افزایش جمعیت دنیا، نیاز به تخـــریب جنگل ها بیشتر می شود اما اگر غذای کافی برای این جمعیت فراهم شود نیازی به جنگل زدایی نیست.
*کاهش گرم شدن زمین: در صورت دستکاری ژنتیکی گیاهان، آنها می توانند دی اکسید کربن بیشتری مصرف کرده و اکسیژن بیشتری را به اتمسفر برسانند در نتیجه این کار پدیده گلخانه ای را کاهش می دهد و باعث کاهش گرم شدن زمین می شود.
*کاهش قیمت غذا: اگر تولید محصولات زیاد شود، قیمت آنها کاهش می یابد.
* تولید محصولات جدید: با دستکاری ژنتیکی محصولاتی به دست می آید که می توانند در هر محیطی رشد کنند برای تولید گوجه فرنگی در زمین های نمکی و شوره زار.
*مقاومت در برابر حشرات: این محصولات به دلیل مقاومت در برابر حشرات نیاز کمتری به حشره کش ها دارند.
مضرات محصولات تراریخته
در مقابل مخالفان تولید محصولات تراریخته بر این باورند که در محصولات غیر تراریخته سطح بالاتر آنتی اکسیدان ها، مواد مغذی بالاتر، انرژی بیشتر و پروتئین سالم تر، عملیات کشاورزی بهتر همگی منجر به محصولات بهتری به نسبت محصولات تراریخته می شود.
به اعتقاد آنها این محصولات دارای مضراتی هستند که می توان به موارد زیر اشاره کرد؛
*واکنش آلرژیک: دستکاری ژنتیکی باعث ایجاد پروتئین هایی در گیاه یا جانور جدید می شود که ممکن است برای بدن انسان به عنوان عامل بیگانه شناسایی شده و منجر به ایجاد واکنش آلرژیک شود.
*نامناسب برای محیط زیست: بقایای این جانداران برای محیط زیست نامناسب است و تا مدت ها به صورت مخفی در طبیعت بــاقی می ماند.
*کاهش تنوع زیستی: تغییرات ژنتیکی باعث آسیب به برخی ارگانیسم ها (مانند آفات و حشرات) در اکوسیستم می شود و از تنوع زیستی آن ها می کاهد.
*کاهش کارایی آنتی بیوتیک ها: به دلیل تغییرات ژنتیکی، این محصولات به ویروس ها و بـاکتری ها مقاوم می شوند؛ خــــاصیت آنتی بیوتیکی خود را در بدن اعمال می کنند و از کارایی آنتی بیوتیک های دارویی می کاهند.
*طعم غیر متداول: به دلیل تغییر در ساختار این محصولات، طعم متفاوتی خواهند داشت.
* نامناسب از جهت تغذیه ای برای انسان ها: این محصولات باعث ایجاد بیماری های جدید در انسان می شوند و در بسیاری از گونه های حیوانات مانند موش ها و پروانه ها باعث مرگ شده اند.
*سلاح بیولوژیک: بسیاری از کشورها از این محصولات به عنوان سلاح بیولوژیک برعلیه دشمنان خود استفاده می کنند.
*بر اساس پژوهش های صورت گرفته دلایل محکمی وجود دارد که محتوای مواد مغذی در مواد غذایی تراریخته به مراتب کمتر از مواد غذایی غیر تراریخته است. در محصولات غیر تراریخته سطح بالاتر آنتی اکسیدان ها، مواد مغذی بالاتر، انرژی بیشتر و پروتئین سالم تر، عملیات کشاورزی بهتر همگی منجر به محصولات بهتری به نسبت محصولات تراریخته می شود.
الزامات جدید سازمان غذا و دارو درباره غذاهای تراریخته
مدیرکل امور فرآورده‌های غذایی و آشامیدنی سازمان غذا و دارو الزامات این سازمان برای برچسب‌گذاری محصولات و فرآورده‌های غذایی تراریخته را تشریح کرد.
دکتر وحید مفید با اشاره به ابلاغیه به معاونت‌های غذا و داروی دانشگاه‌های علوم پزشکی سراسر کشور، درباره مصوبات جلسه شورای ملی ایمنی زیستی (آبان ماه امسال) در زمینه برچسب گذاری محصولات غذایی تراریخته تاکید کرد: منظور از برچسب‌گذاری این محصولات، درج عبارت «اصلاح شده ژنتیکی» پس از نام جزء تراریخته در بخش ترکیبات ماده غذایی است.
وی تاکید کرد: بنابراین از این به بعد در خصوص فرآورده‌های مشمول برچسب‌گذاری مانند سویا، ذرت، کلزا و پنبه دانه در صورتی که ماده غذایی شامل یا حاوی ماده اولیه تراریخته باشد، باید عبارت «اصلاح شده ژنتیکی» در مقابل جزء تراریخته درج شود.
مفید افزود: بر اساس مصوبه شورای ایمنی زیستی کشور، درج هرگونه عبارت یا علامت دیگر به عنوان برچسب‌گذاری مستلزم کسب مجوز از شورای مذکور است و از آنجا که درج لوگو به تصویب این شورا نرسیده، لذا دیگر نیاز به درج لوگو نیست.
وی تأکید کرد: در صورتیکه کارخانجات یا واحدهای تولیدی اقدام به چاپ برچسب یا طرح لوگو کرده‌اند، در حال حاضر نیازی به درج عبارت «اصلاح شده ژنتیکی» روی برچسب نخواهد بود.
مدیرکل امور فرآورده‌های غذایی و آشامیدنی وزارت بهداشت افزود: همچنین در صورتی که متقاضی بنا بر مستندات معتبر ادعای عدم تراریختگی محصول را داشته باشد، باید فرم تعهدنامه عدم تراریختگی (دستورالعمل اجرایی وزارت بهداشت در خصوص موجودات زنده تغییر ژنتیک یافته و فرآورده‌های آن مرتبط با مواد غذایی) را تکمیل کرده و با سایر مستندات در محلی مناسب که دسترسی ناظران در دانشگاه‌ها به آن به سهولت میسر باشد، نگهداری کنند. طبق این دستورالعمل از محموله‌های غیر تراریخته جهت راستی‌آزمایی تعهد عدم تراریختگی به طور تصادفی نمونه‌برداری انجام خواهد شد.
یک کارشناس کشاورزی در این زمینه با بیان اینکه عمده بذرهای کشاورزی که از خارج وارد کشور می‌شوند دستکاری ژنتیکی شده‌اند عنوان کرد: بذر بیشتر سبزی‌ها و صیفی‌هایی که وارد کشور می‌شوند ساماندهی نشده‌اند؛ دستکاری ژنتیکی فقط به معنای این نیست که همه این دستکاری‌ها برای سلامت مضراست و برخی از دستکاری‌های ژنتیکی خطری برای سلامت افراد محسوب نمی‌شود.
حامد قیاسی با تاکید بر اینکه امنیت غذایی کشور باید تامین شود یاد آوری کرد: عمده کشت در کرمانشاه شامل گندم، ذرت، و برنج و مرکبات است که بذر این محصولات هیچ مشکلی ندارند، ولی سبزی و صیفی که تولید می‌شود از بذرهای خارجی استفاده می‌شود که ممکن است دچار دستکاری ژنتیکی شده باشند.
وی افزود: نظارت بر بذرهای واردشده وظیفه مسئولان کشوری و برعهده وزارت جهاد کشاورزی است، لذا نمی‌توان در شهرستان‌ها از نوع بذر دستکاری شده مطلع شد و یا نظارتی بر آنها داشت. این کارشناس در پایان اضافه می‌کند: علاوه بر بذرهای خارجی برخی بذرها نیز به صورت قاچاق وارد کشور می‌شوند که عمده آنها دستکاری شده هستند که در این زمینه نظارت بیشتر روی آنها الزامی است، چرا که موجب تهدید سلامت مردم می‌شود.
محصولات تراریخته هیچ خطری برای انسان ندارد
یکی از کارشناسان تغذیه در گفتگو با وقایع استان با اشاره اینکه تراریخته هیچ خطری برای سلامت افراد ندارد تاکید کرد: در دنیا بیش از ۹۰۰ مقاله از سال ۱۹۹۶ تا ۲۰۱۶ بررسی کرده که محصولات تراریخته هیچ خطری را برای انسان ندارند؛ میزان تراریختگی در دنیا متفاوت است، در اروپا سختگیرانه به این مساله نگاه می‌کنند، در آمریکا و کانادا و کشورهای آمریکای این نگاه آسان‌تر است.
زهرا ماستری افزود: ما وظیفه داریم مردم را آگاه کنیم. در این مورد تحقیقاتی در کشور صورت گرفته و هنوز مستنداتی که دال بر این باشد که تراریخته موجب تهدید سلامت افراد می‌شود یافت نشده است؛ هر چند همواره این احساس خطر در اذهان عمومی وجود دارد. وظیفه مسئولان است که این مسائل را حل و فصل کنند. بر اساس قانون ایمنی زیستی در برنامه ششم توسعه برچسب‌گذاری باید حتما انجام شود و دولت در کشت محصولات تراریخته باید قدم‌هایی بردارد، چرا که در حال حاضر محصولات تراریخته‌ای داریم که وارد کشور می‌شوند.
