روزنامه وقایع استان مرکزی پایگاه رسمی اطلاع رسانی نشریه
یکشنبه ۲۴ دی ۱۳۹۶ شماره ۷۶۶
***
وقایع استان
سحر یاری
***
در میان هیاهو و شلوغی های روزمره در گوشه ای از این شهر چند جوان دور هم جمع شده اند تا در سکوت خاص خودشان به خلق یک اثر نمایشی متفاوت بپردازند. گروهی از ناشنوایان که با هدایت یکی از نویسندگان و کارگردانان تئاتر اراک نزدیک به چند سال است که در این عرصه حضور پیدا کرده اند و توانسته اند در جشنواره های مختلف حضور پیدا کنند در حال تمرین و آماده شدن برای حضور در پنجمین جشنواره منطقه ای تئاتر معلولان آفتاب در شهرکرد هستند.
به این بهانه گفتگویی داشته ایم با «حمیدرضا صالحی» کارگردان این گروه، او یک دهه است در حوزه تئاتر معلولین فعال است و در کنار تمرین و تولید تئاتر با نابینایان و معلولان جسمی و حرکتی دو سال است که با یک گروه از ناشنوایان نیز کار می کند.
وی دو سال پیش در جشنواره منطقه ای آفتاب در اصفهان با گروهی متشکل از نابینایان و معلولان جسمی حرکتی حضور داشت که گروهش در آن جشنواره رتبه های برتر بازیگری را از آن خود کردند. سال گذشته نیز گروه تئاتر او در جشنواره منطقه ای و بین المللی معلولان حضور موفقی داشتند. او همچنین دبیر چهارمین جشنواره منطقه ای تئاتر معلولین آفتاب در اراک بود و به اعتقاد خودش تئاتر معلولین بخش مهمی از زندگی تئاتری او است.
صالحی با اشاره به اینکه اهمیت تئاتر معلولین هم اینک در تمام دنیا مشخص است، می گوید: بدون شک تئاتر برای همه اقشار جامعه مفید است و در کنار ذات هنری خود جنبه های آموزشی و فرهنگی آن مدت هاست که مورد توجه است.
وی افزود: بنابراین معلولین نیز بعنوان بخشی از جامعه از این قاعده مستثنی نیستند و قطعا برای آنها از جنبه های روانی و اجتماعی اثرات مثبت تری دارد زیرا اغلب آن ها به دلیل ناتوانی یکی از اندام هایشان منزوی هستند و در جامعه نیز نادیده گرفته می شوند.
صالحی با بیان اینکه تئاتر معلولین فرصتی دو سویه هم برای معلولین و هم مخاطبین این تئاتر است، گفت: تئاتر معلولین از یک طرف فـرصت و عرصه ای برای بروز توانمندی های آن ها است از یک طرف در تغییر نگاه جامعه نسبت به آن ها نیز تاثیر دارد.
وی با اشاره به تجربه خود در عرصه تئاتر معلولین ادامه داد: متاسفانه این نگاه در جامعه ما وجود دارد که معلول را به دلیل یک کمبود در عضوی از بدن فردی ناتوان می بینند؛ ولی تجربه سال ها فعالیت من با آنها این مسئله را برایم روشن کرده که آن ها ظرافت ها و دقت هایی دارند که شاید هر گز یک فرد غیر معلول به آن ها نپرداخته باشد.
این کارگردان تئاتر بیان داشت: درواقع قرار نیست در نمایش معلولین به کمبودها و نـاتوانی های این قشر اشاره شود. بلکه آن ها نیز مانند افراد غیر معلول می توانند متن های متفاوت را اجرا کنند مثلا می توان یک نمایشنامه معروف و کلاسیک را با معلولین بازی کرد بدون اشاره به نوع معلولیت آنها.
صالحی ادامه داد: این مسئله در گرو شناخت روحیه و توانایی های معلولین از سوی کارگردان است تا بتواند شناخت، ارتباط با معلول در بازی گیری و انتقال و آموزش در بدن و بیان دیده شود نه اینکه تنها استفاده نمادین از آن ها شود.
وی گفت: معلولین اغلب در جامعه یا نادیده گرفته می شوند یا مورد ترحم واقع شدند به نظر من باید با آن ها مانند بقیه اعضای جامعه برخورد کرد من در آموزش ها و تمرین هایم در کنار توجه به توانایی ها این نکته را هم در نظر دارم که دلسوزی باعث ایجاد فاصله با آن ها می شود.
صالحی با بیان اینکه کار با هر گروه از معلولان متفاوت و خاص همان گروه است، افزود: مثلا معلولین جسمی حرکتی تنها در اندام های حرکتی خود مشکل دارند بنابراین در ارتباط گیری و ایجاد حس کمتر با آن ها به مشکل بر می خوریم.
وی اضافه کرد: در خصوص نابینایان باید به این نکته توجه کرد که به دلیل نداشتن قدرت بینایی توانایی بسیاری در قدرت شنوایی و بیان آن ها وجود دارد شاخصه ای که به خوبی می شود از آن بهره برد.
این کارگردان تئاتر توضیح داد: در مورد ناشنوایان نیز با توجه به اینکه قدرت تکلم و شنوایی ندارند هم قدرت بینایی و هم توانایی های جالبی در هماهنگی بدن آن ها دیده می شود که به طور خاص در تئاتر فیزیکال می توان از آن بهره جست.
صالحی بیان کرد: من یک بازیگر نابینا دارم که در تمام جشنواره هایی که تاکنون شرکت کرده رتبه اول بازیگری را کسب می کند او ابتدا در تمرینات توقع داشت که به دلیل شرایطش با اغماض با او برخورد کنم ولی این نگاه در او بتدریج تغییر کرد.
وی افزود: البته او توانایی بسیار در ارتباط گیری و بیان حس خود دارد و در اثر تمرینات این چند ساله طراحی ها بازی را به خوبی اجرا می کند و حتی ایده نیز می دهد و آنقدر از پس نقش و حس به خوبی برمی آید که در زمان اجرا اغلب مخـاطبان متوجه نمی شوند که او نابینا است.
این کارگردان افزود: در مورد گروه ناشنوایان که با آن ها در جشنواره بین المللی معلولین نیز حضور داشته ایم آن ها توانایی حرف زدن و شنیدن ندارند؛ ولی قطعا زبان بدن مهم ترین ویژگی آن ها است در دوره قبلی جشنواره از همین ویژگی استفاده کردیم و زبان بدن را در اولویت قرار دادیم و کاری که بر روی صحنه رفت بدون هیچ دیالوگی بود و نمایش با حرکات بدن و آواها جلو می رفت که مورد توجه واقع شد و جایزه دوم بازیگری جشنواره بین الملی را نیز برای بازیگران به همراه داشت.
صالحی در خصوص کار جدید که هم اکنون برای جشنواره پنجم آماده می شود، اضافه کرد: این نمایش نیز با بچه های ناشنوا انجام می شود البته این کار تفاوت های اساسی با کار قبلی دارد این بار ما یک نمایشنامه داریم که بر پایه مونولوگ است.
وی افزود: همانطور که گفتم تمام تلاش من این است که بازیگران معلول مانند یک بازیگر غیر معلول بر روی صحنه دیده شوند بنابراین این بار از زبان اشاره آن ها کارکرد کشیدیم یعنی آن ها متن را خواندند و با اجرای حس و میزانسن بندی مونولوگ ها را با زبان اشاره اجرا می کنند همانطور که در زندگی عادی با اطرافشان ارتباط می گیرند.
صالحی گفت: البته برای همراهی مخاطبانی که زبان اشاره نمی دانند به صورت هماهنگ با بازی آنها دیالوگ هاخوانده می شود که این کار ماه ها تمرین برد و امیدواریم این شیوه که کمتر در جشنواره ها دیدیم و یا اصلا ندیدیم مورد توجه باشد.
وی اظهار داشت: دوستانی که در حوزه تئاتر فعال هستند به این بخش ورود نمی کنند چون معتقدند که کار کردن با بچه های معلول سخت است.
صالحی ادامه داد: از آنجاییکه در سال های قبل تئاتر معلولین تنها به جشنواره خلاصه می شد و من و سایر کارشناسان تئاتر معلولین استان ها بر این باور بودیم که اجرای عموم در تداوم و معرفی این گونه تئاتر موثر است خوشبختانه از دوره قبل بنا بر این شد که گروه های منتخب برای جشنواره اجرای عموم داشته باشند و این تاکید و شرط قطعا می تواند اثربخشی این تئاتر را هم برای معلولین و هم تغییر نگرش جامعه نسبت به آن ها بالا ببرد.
وی گفت: سازمان بهزیستی متولی حوزه تئاتر معلولین است و انتظار می رود که حمایت و توجه به این حوزه از سوی این سازمان بیشتر ازقبل باشد زیرا در توانبخشی معلولین و افزایش امید به زندگی آن ها موثر است.
