پیامک های جنسیتی را بدون نشر پاک کنید

چهارشنبه ۷ مهر ۹۵ شماره ۴۲۷
اینجا ستون «پارک دوبل» است. ستونی که از این شماره وقایع استان می توانید آن را دنبال کنید. قرار است این ستون را به موضوعات مربوط به زنان در حوزه های مختلف اختصاص دهیم. در واقع کمی زنانه است، اما بر خلاف مکان های زنانه ای که روی درشان می نویسند ورود آقایان اکیدا ممنوع، ما خواندن این ستون را اکیدا به آقایان توصیه می کنیم. خودتان را در ستون جدید ما بیاندازید و آن را دنبال کنید. حرفی هم داشتید همه ما گوش است برای شنیدن. منتظرتان هستیم. ارادت…
در گوشه حیاط دانشگاه نشسته و در حال چک کردن گوشی موبایلش است. پیامک های مختلفی در گروه های مختلف آمده است، همه را بلند بلند برای دوستانش می خواند و صدای قهقه اشان بلند می شود. به پیامکی می رسد” یک روز یک دختر به مغازه…” صدای خنده دوستانش قطع می شود. هیچ یک از شنیدن چنین جوکی نمی خندند، خودش هم عصبانی می شود و پیامک را پاک می کند. گوشی را در جیبش می گذارد و با دوستانش شروع به حرف زدن می کند.
شاید برای شما هم اتفاق افتاده باشد که در بین پیامک های روزانه تان جوک هایی پیدا کنید که تمسخر زنان را پایه و بنیان طنزهایشان کرده باشند. جوک هایی که از سادگی دختران، طرز رانندگی و روابط عروس و مادر و شوهر داستان طنزآمیزی ساخته اند تا شما و دیگران را بخندانند. شاید لحظه ای لبخند بر لبتان بنشیند و شاید قهقه ای سر دهید اما این پیامک ها ارزش والای زنان را به سخره می گیرند، گاهی خانه داری زنان را بی ارزش می کنند و گاهی باعث می شوند زنان کم کم باور کنند، که زندگی همین گونه است تا بوده و خواهد بود رابطه عروس و مادرشوهر باید برپایه خشونت و کینه برقرار باشد و یا هیچ وقت دختران توانایی رانندگی کردن نخواهند داشت.
گاهی در این جوک ها نه تنها به کاستی های برخی زنان در موضوعات خاص بلکه توانایی های آن ها نیز به سخره گرفته می شود و از سخنوری و توانایی فن بیــان زنان به عنوان نقطه ضعفی بــرای تمسخر آنان استفاده می کنند. بهترین کار در برخورد با چنین پیامک هایی این است که بدون این که پیامک ها را نشر دهیم، آن ها را پاک کنیم و به دیگران توصیه کنیم که هیچ وقت نمی شود با تمسخر قشر، جنس یا گروه خاصی بساط شادی خود را فراهم کنیم.
تاثیرات اجتماعی فرهنگ عامه بر نگاه جمعی جامعه بسیار قابل توجه است. در بازه های مختلف زمانی ادبیات محاوره ای رایج در کوچه و بازار که تحلیل ها، طنزها و گفتگو های مردمی را شامل می شود بسیار اثرگذارتر از مطبوعات و رسانه های جمعی بوده است.
یکی از علت های محبوبیت شبکه های اجتماعی گفتگو محور مثل تلگرام نیز همین است. فضای گفتگو از خیابان، محیط کار و هسته های اجتماعی که مردم را در کنار هم جمع می کرد به یک فضای مجازی تغییر کرده است بدون آنکه محتوای آن گفتگو ها تغییر و یا بهبود پیدا کرده باشند. در واقع نوعی استحاله در فرم با همان محتوای سابق رخ داده است.
یکی از ویژگی های ادبیات لایه اول جامعه که متعلق به عموم مردم است، گره خوردن آن به کهن الگوهای فرهنگی شکل گرفته در سالهای گذشته است. الگوهای رفتاری ای که همیشه با ایرانیان همراه بوده است و از علت های متعددی نشات می گیرند.
یکی از این باورهای غلط نگـــــاه به زن به عنوان جنس ضعیف است. نگاهی که این تعریف را از زن ارائه می دهد: «موجـــودی که بقایش در گرو موجودیت مردان است.» اما چقدر این تعریف با معیارهای مـــدرن قرن ۲۱ قابل انطباق و هماهنگ سازی می باشد. به نظر می رسد رفتارهای اجتماعی در ایران که عمدتا هم بر پایه طنز شکل می گیرند نـــــاخودآگاه در انتقال و توسعــه همین مفهوم مربوط به انسانهای اولیه در حوزه زنان نقش مهمی را ایفا می کنند.
اگرچه بخش کوچکی از جامعه در قالب روشنفکران، سالهای بسیاری برای اصلاح نگاه به جنس زن تلاش کرده است اما تاثیرگذاری چندانی نداشته و بازیگر نقش اول این حوزه فرهنگ عام مردم است. فرهنگی که گویا هیچ قصدی برای تغییر دیدگاه و حرکت رو به جلو ندارد و با از دست دادن دیالکتیک خود دچار رخوت و حتی عقب گرد شده است. نمونه بارز و مشخص این مقوله شوخی با توانایی زنان در انجام کارها و پذیرفتن نقش های اجتماعی برابر با مردان است.
نگاه سطحی به این نوع طنز نوعی سرگرمی را حکایت می کند که شاید خیلی وقت ها خود دختران نیز آنها را بخوانند و حتی منتشر کنند اما به واقع چیزی که در پس این شوخی ها شکل می گیرد، مانعی بزرگ برای توسعه اجتماعی و مدنی بر پایه خودباوری در حوزه زنان است.