«وقایع استان» طرح مغفول مانده بیمه ازدواج را بررسی می کند/ازدواج به شرط ضمانت

دوشنبه ۲۵ اردیبهشت ۹۶ شماره ۵۸۶
***
فرشته غلامی
وقایع استان
***
بیش از یازده میلیون جوان در سن ازدواج در ایران مجرد هستند و اگرچه عده ای از آنها دیگر تمایلی به ازدواج ندارند اما قریب به اتفاق آنها از شرایط سخت این روزهای ازدواج و تشکیل خانواده گله دارند، تجمل، توقعات بیش از حد خانواده ها، هزینه های بالا و… همه دست در دست هم داده اند تا آمار ازدواج را پایین بیاورند. در کنار آمار پایین ازدواج، نرخ طلاق نیز روز به روز افزایش می یابد و حتی تا جایی پیش رفته که بسیاری از زوجین کمتر از یک سال پس از شروع زندگی مشترک از هم جدا می شوند.
این مسائلی است که بارها و بارها شنیده ایم و خوانده ایم. این در حالی است که هر از چند گاهی هم مسئولان در پی راه چاره هستند تا به بهبود اوضاع کمک کنند.
تا پایان سال ٩۶ یک ‌میلیون جوان تحت پوشش بیمه ازدواج قرار می‌گیرند. این را مدیر کل دفتر ازدواج و تعالی خانواده وزارت ورزش و جوانان گفت.
حالا پس از وام ازدواج که چند سالی است در کشور مطرح شده و به جای اینکه مسکنی برای جوانان در شرف ازدواج باشد بر دردهای آنها می افزاید اکنون نوبت به بیمه ازدواج رسیده تا بر این مشکلات بیافزاید.
بیمه ازدواج عمر طولانی ندارد و شاید قدمت آن به کمتر از یک سال و نیم برسد. آذر ماه سال ۹۴بود که مسئولان وزارت ورزش و جوانان اعلام کردند تفاهم‌نامه‌ای با بیمه ایران منعقد کرده اند که بر اساس آن افراد بتوانند خودشان را بیمه ازدواج کنند؛ بیمه‌ای که قرار بود کار را برای تسریع ازدواج جوانان آسان‌تر کند.
تامین هزینه‌های مشاوره پیش از ازدواج، جهیزیه و مراسم ازدواج و حمایت از پرداخت مهریه در صورت طلاق، خسارت ناشی از برهم خوردن مراسم، مواردی بود که به گفته مسئولان وزارت ورزش و جوانان، در این بیمه تحت پوشش قرار می‌گرفت تا بلکه کمی از دغدغه‌های جوانان برای ازدواج بکاهد.
سال ۹۴ همزمان با پیشنهاد وزارت ورزش و جوانان مبنی بر راه اندازی طرحی به عنوان بیمه ازدواج اعلام شد که هنوز بیمه مرکزی مجوز این کار را صادر نکرده، اما گویا اکنون به گفته مسئولان وزارت ورزش و جوانان این مانع برطرف شده و افراد می‌توانند با قراردادهای بیمه‌ای ۱۰ یا ۱۵ ساله اقدام به خرید بیمه ازدواج کنند و هزینه آن را به صورت یکجا یا ماهیانه پرداخت کنند؛ به گفته این مسئولان هم مبلغ پرداختی ماهیانه این بیمه ۵۰ هزار تومان است و افرادی هم که این بیمه را خریداری می‌کنند، نمی‌توانند به سرعت از این بیمه بهره‌برداری کنند بلکه باید حداقل چند سال بعد از فواید این بیمه بهره‌مند شوند.
حد‌اقل مبلغ پرد‌اختی ماهانه برای بیمه ازد‌واج ۵٠‌هزارتومان است که با این مبلغ، پس از ٢٠‌سال به افراد‌، ١٨‌میلیون تومان بابت مراسم عقد‌، ١٨‌میلیون تومان برای جهیزیه، ١٢‌میلیون تومان برای تولد‌ نخستین فرزند‌ و ٢‌میلیون و۶٠٠‌هزارتومان برای کنسل‌شد‌ن مراسم ازد‌واج و ١٠‌میلیون تومان برای کمک هزینه مهریه د‌رصورت فوت همسر پرد‌اخت می‌شود‌.
همان زمان ها بود که وزارت ورزش و جوانان از حلِ دغدغه خانواده‌ها و جوانان در استفاده از این بیمه سخن می گفت و بر لحاظ شدن مواردی چون جهیزیه، کمک‌هزینه تهیه مسکن، مشاوره قبل از ازدواج، تولد اولین فرزند، مهریه زنان پس از فوت همسر، کنسل‌شدن مراسم ازدواج و خسارت‌های طلاق تأکید می کردند اما تا ماه‌ها خبری از اجرایی شدن آن نبود و نمایندگی‌های بیمه ایران به طور کلی از ارائه این بیمه‌نامه اظهار بی‌اطلاعی می‌کردند.
بالاخره پس از کش و قوس های فراوان بالاخره در بهمن ۹۵ پس از گذشت یک سال و دو ماه محمدرضا رستمی معاون ساماندهی امور جوانان وزارت ورزش و جوانان اعلام کرد که تمام شعبات بیمه ایران در حال حاضر در سراسر کشور در حال عرضه بیمه ازدواج هستند و امیدواریم تا سقف یک میلیون نفر تا پایان سال ۹۶ از بیمه ازدواج برخوردار شوند.
اما این طرح هم همچون طرح های دیگر منتقدان و موافقان بسیاری داشت، گروهی این طرح را زمینه ساز و تسهیل کننده ازدواج می دانستند و عده ای معتقد بودند و می گفتند مگر نه اینکه در صدد طرحی برای کاهش طلاق در جامعه می باشیم در صورتی که این طرح با فراهم کردن هزینه مهریه و… زمینه های طلاق را تسهیل می کند.
کارشناسان بیمه و اقتصادی با پوزخند از رونمایی چنین طرحی، مبنای آن را همان طرح بیمه عمر تلقی می‌کردند که در شاکله تفاهمنامه‌ای جدید تکرار شده است و تنها با تغییر نام، ژست دغدغه‌مندی در زمینه تسهیل ازدواج جوانان را گرفته است.
جامعه‌شناسان هم عقیده داشتند که در جامعه‌ای که هنوز مهارت‌های زندگی تعریف نشده و در مطالب آموزشی مدنظر قرار نگرفته، مشکل بیکاری، گرانی مسکن، تورم و… جوانان را از ازدواج فراری داده به جای حل مشکلات و برخورد ریشه‌ای با علل طلاق و تلاش برای کاهش آنها یک حرکت رفاهی در قالب ژست اجتماعی صورت می‌گیرد.
با توجه به خامی طرح ارائه شده و شبهات موجود در این زمینه، دلخوش بودیم این طرح نیز همچون بسیاری از طرح‌های بر زمین مانده که تنها کاربرد رسانه‌ای دارد، به فراموشی سپرده شود چرا که مسئولان در وزارت ورزش و جوانان پس از انعقاد تفاهمنامه با بیمه ایران نه‌تنها هیچ اظهارنظری در خصوص بیمه ازدواج نداشتند بلکه پاسخی به انتقادات وارد شده هم نداشتند.
اما اکنون پس از یک سال و نیم بار دیگر ناصر صبحی مدیر کل دفتر ازدواج و خانواده وزارت جوانان نوید بیمه ازدواج را داده که تا پایان سال نزدیک به یک میلیون نفر را تحت پوشش قرار دهد که در این طرح علاوه بر بیمه ایران، تفاهم نامه ای نیز با بیمه تعاون منعقد شده است.
وی در حالی مهر تأیید دوباره به این طرح زده است که به اسم بیمه کردن ازدواج و تسهیل روند تشکیل خانواده برای جوانان، مشوق‌هایی برای طلاق در نظر گرفته شده است و از آنجا که اساساً بیمه تضمینی برای رفع نگرانی از حوادث احتمالی است، این طرح نیز با فراهم ساختن امنیت اقتصادی زنان مطلقه، به آنان جرات تصمیم‌گیری در طلاق می‌دهد.
بیمه ازدواج از آن طرح های عجیب و غریبی است که هر اقتصاددان و جامعه شناسی آن را از زوایای مختلف نقد می کند و این طرح که همچنان روندش در هاله ای از ابهام قرار دارد و با گذشت مدت زمان یک سال و اندی که از عمر آن می گذرد و به رغم برخورداری از حمایت های اقتصادی که در نوع خود جای سوال را باقی می گذارد، این طرح هم همچون دیگر طرح ها در زمینه تسهیل ازدواج جوانان بدون شک امیدواریم که مورد غفلت قرار می گیرد و به فراموشی سپرده می شود.