خانه » پیشنهاد سردبیر » «وقایع استان» به مناسبت روز مهندس وضعیت فارغ التحصیلان رشته مهندسی را بررسی می کند/چی فکر می کردیم، چی شد

«وقایع استان» به مناسبت روز مهندس وضعیت فارغ التحصیلان رشته مهندسی را بررسی می کند/چی فکر می کردیم، چی شد

پنجشنبه ۵ اسفند ۹۵ شماره ۵۳۸

وقایع استان
فرشته غلامی

یک زمانی رشته مهندسی یکه تاز رشته های دانشگاهی بود و قبولی در این رشته یعنی عاقبت بخیری و موفقیت در تمام زمینه ها. نوجوانان و جوانان در آن زمان هم به همین دلیل با هزار شوق و به این امید که خانم یا آقای مهندس خوانده شوند به سمت این رشته می رفتند. اما سال هاست که اوضاع تغییر کرده و فارغ التحصیلان دهه شصتی که پس از تلاش های بسیار و سال ها تست زدن توانستند در رشته مهندسی دانشگاه ها قبول شوند و پس از چهار سال و یا شاید هم بیشتر با ممارست در پاس کردن درس های مشقت بار ریاضی و مهندسی مدرکشان را گرفتند نهایت نه تنها به شغلی بالاتر از دیگر فارغ التحصیلان دست نیافتند بلکه پس از روزها و حتی سالها ورق زدن آگهی های استخدامی و با همراه داشتن مدرک لیسانس یا فوق لیسانس شان و رفتن از این اداره به آن اداره برای استخدام در نهایت ناچار به بیکاری در رشته ای هستند که سال ها در آرزویش بوده اند.
این مساله زمانی دردناک تر می شود که این جوانان بیکار با نگاهی به گذشته شان به این نتیجه می رسند که اگر این مدت که صرف تحصیل و انواع کلاس های تست و کنکور و پاس کردن واحدهای نفس گیر فنی و مهندسی کرده بودند به هرکار دیگری می پرداختند تاکنون می توانستند به جایگاه خوبی در کار و آینده دست پیدا کنند.
در سال های اخیر به دلیل جذابیت و وجهه خوبی که رشته مهندسی داشت بسیاری را به سمت خود کشاند و بدین ترتیب تعداد فارغ التحصیلان این رشته افزایش یافت و بازار کار نیز نتوانست جوابگوی این تعداد فارغ التحصیلان باشد. همین امر سبب شد که امروزه رشته مهندسی در صدر رشته های بیکار قرار بگیرد، هر چند که مهندسی شاخه های مختلفی دارد و آمار بیکاری در همه شاخه ها به یک اندازه نیست. براساس نموداری که از آمار بیکاری رشته های مختلف به دست آمده رشته مهندسی ساخت و ساز و کامپیوتر بیشترین آمار بیکاری را برای خود رقم زده است.
مجله اقتصادی فوربس آماری از تعداد مهندسین در کشورهای مختلف به ثبت رسانده که براساس آن بیشترین تعداد فارغ التحصیلان رشته های مهندسی در دنیا در دهه های اخیر متعلق به آمریکا، ژاپن و دیگر کشورهای توسعه یافته بوده است. در حالی‌که هم اکنون این روند تغییر کرده و تعداد زیادی از این فارغ‌التحصیلان در رشته های مهندسی، تولید و ساخت و ساز درکشورهای در حال توسعه آموزش دیده اند. براساس تحقیقات انجام گرفته در مجمع جهانی اقتصاد کشور روسیه با آموزش دادن سالانه ۴۵۴ هزار دانشجو در رشته های مهندسی، تولید و ساخت و ساز در رتبه اول، آمریکا با ۲۳۷ هزار و ۸۲۶ دانشجو در هر سال در رتبه دوم و ایران با ۲۳۳ هزار و ۶۹۵ دانشجو در رتبه سوم قرار دارند. کشورهای در حال توسعه مانند اندونزی و ویتنام هم به ترتیب با ۱۴۰ هزار و ۱۰۰ هزار دانشجو در سال جزو ۱۰ کشور اول در جهان در این زمینه قرار دارند. با توجه به اینکه این آمار سالانه ای از تعداد فارغ التحصیلان است و نه کل تحصیل کرده ها، این مسئله را به کابوسی برای دانشجویان درمورد آینده شغلی شان تبدیل کرده است.
در کنار این مسئله علاوه بر اینکه دانشگاه هایی چون صنعتی شریف و امیرکبیر جز صد دانشگاه برتر دنیا محسوب نمی شوند و بیشتر فارغ التحصیلان دانشگاهی در رشته مهندسی نیز از دانشگاه آزاد، پیام نور و غیر انتفاعی مدرک خود را گرفته اند مزید بر علت می شود تا تعداد فارغ التحصیلان مهندسی بیش از میزان بازار کار باشد.
به دلیل وضعیت نه چندان مناسب اشتغال فارغ التحصیلان مهندسی دست افراد سودجو را برای استفاده از هر فرصتی بازگذاشته است و همین امر سبب می شود که این روزها بارها شاهد خبرهایی از این دست باشیم: استخدام مهاجران ایرانی در کشورهای اروپایی، آزمون‌های استخدامی بدون قبولی آن هم با صرف هزینه های گزاف و مشاغل خانگی که هرگز به درآمدزایی ختم نمی‌شوند. اینها پدیده‌های ناهنجار بازار کار ایران هستند که به وفور به چشم می آیند.
طبق آمار البته بدبینانه ای که به دست آمده هر سال بیش از ۱۵۰ هزار تحصیل کرده از ایران خارج می شوند. برخی برای ادامه تحصیل و بعضی هم به دنبال شغل و آنهایی هم که برای ادامه تحصیل می‌روند، بر نمی‌گردند.
کاهش سطح رفاه مردم در شرایطی صورت گرفته است که حجم عظیمی از جوانان دهه ۶۰ جویای کار در اواخر دهه ۸۰ وارد بازار کار شدند و در عین حال اقتصاد کشور نتوانست به این حجم تقاضای متقاضیان پاسخ بدهد. آمارهای ارایه‌شده از سوی مشاور اقتصادی رییس‌جمهوری نشان می‌دهد که یک‌ میلیون و۴۲۲‌هزار نفر در یک ‌سال منتهی به تابستان ۹۳، ۸۷۲‌هزار نفر منتهی به بهار ۹۴، یک ‌میلیون و۳۸۲‌هزار نفر در ۱۲ماه منتهی به تابستان ۹۴، ۸۶۱‌هزار نفر در یک سال منتهی به پاییز ۹۴، ۵۱۵‌هزار نفر در ۱۲ماه منتهی به زمستان ‌سال ۹۴، یک ‌میلیون و۲۴۵‌هزار نفر در یک ‌سال منتهی به بهار ‌سال‌جاری و یک‌ میلیون و۲۳۰‌هزار نفر در یک ‌سال منتهی به تابستان ‌سال‌جاری وارد بازار کار شدند. این درحالی است که طی یک‌ دهه گذشته سالانه تقریبا ۸۰‌هزار جویای شغل وارد بازار کار می‌شدند.
اما مرکز آمار درحالی در جدیدترین گزارش خود از افزایش نرخ بیکاری به ١٢,۶‌درصد خبر داده که مسعود نیلی عملکرد دولت در ایجاد شغل را مناسب دانسته و می‌گوید که در ‌سال ۹۵ از یک‌میلیون و۲۴۰‌هزار نفری که وارد بازار کار شده‌اند، ۷۴۳‌هزار نفر شغل پیدا کرده‌اند که رکورد قابل توجهی است.
او البته از آمار تلخ دیگری پرده برداشته و می‌افزاید: دراین مدت ۵۵۰‌هزار نفر هم بیکار شده‌اند که این هم رقم بزرگی است. درواقع ۸۲‌درصد افرادی که در ‌سال ۹۳ شغل پیدا کرده‌اند، به ۴۰‌درصد در ‌سال ۹۵ رسیده و رقم ۱۸‌درصدی بیکاران در ‌سال ۹۳ به ۶۰‌درصد در ‌سال ۹۵ افزایش یافته است. به گفته مشاور اقتصادی رییس‌جمهوری همچنین در تابستان ۹۵ تعداد کسانی که شغل پیدا کرده‌اند، به ۴۹‌درصد و تعداد بیکارشدگان به ۵۱‌درصد رسیده که نشان می‌دهد افرادی که بیکار شده و افرادی که شغل پیدا کرده‌اند نصف نصف شده‌اند و این آمارها هشدار می‌دهد که ما با افزایش تدریجی بیکاری درکشور مواجه خواهیم شد و باید مراقب باشیم مسائل بزرگتری به وقوع نپیوندد.
در کنار بیکاری رشته های مهندسی این روزها به وضوح شاهد مهندسانی هستیم که به شغل های غیر مرتبط می پردازند، فارغ التحصیلانی که زمانی به عنوان نخبگان دانشگاه های معتبر مطرح بودند و این خط بطلانی است بر سال‌ ها تحصیل و کسب تخصص توسط این افراد. این مجموعه نمونه‌ای از وضعیت موجود اشتغال بسیاری از فارغ التحصیلان مراکز آموزش عالی در ایران است. آنها اگر خوش شانس باشند پولی دست و پا می کنند و با انواع وام و قرض مغازه ای برای خود اجاره می کنند و به کسب و کار می پردازند و بی خیال آرزوهایی می شوند که سال ها برایش تلاش کردند و اگر نه که گاهی به مشاغل سطح پایینی که بدون تحصیلات آکادمیک هم می توان در آن موفق شد می پردازند.
بسیاری از مسئولین علت این بیکاری جوانان را عدم مهارت آنها عنوان می کنند و معتقدند که اگر این فارغ التحصیلان مهندسی مهارت کافی را داشتند می توانستند در موقعیت شغلی بهتری قرار بگیرند. براساس آمار بیشترین تعداد بیکاران را فارغ التحصیلان کامپیوتر تشکیل می دهد.
چنان که خسرو سلجوقی عضو هیأت عامل سازمان فناوری اطلاعات درخصوص بیکاری فارغ التحصیلی آی تی گفته بود آموزش‌ها با بازار کار منطق نیست و این نبود تطابق را نه تنها در رشته IT، بلکه در تمام رشته‌های دانشگاهی شاهد هستیم.
اگر با کسانی که رزومه استخدام شرکت ها را بررسی می کنند مصاحبه ای هرچند کوتاه داشته باشید، متوجه خواهید شد که ظاهرا مشکل جدی تر از حد تصور است ، بسیاری می گویند برای استخدام یک مهندس عمران ، تعداد رزومه های ارسالی در حدود چند تا یا چند صد تا نیست بلکه حدود چند هزارتا است !
دبیر هیات‌ رییسه سازمان نظام مهندسی استان‌ مرکزی هم وضعیت بیکاری مهندسان را اسفبار می داند و دلیل آن را نبود زیر ساخت های مناسب مطرح می کند و بزرگ‌ترین مشکل مهندسان را نبود آینده شغلی می داند که این موضوع نیازمند برنامه‌ریزی منسجم و دقیق است.
در حالی که خانواده های امروزی عاقبت فارغ التحصیلان دانشگاهی را در جامعه می بینند اما باز هم فرزندان خود را به رفتن به دانشگاه ،بیشتر تشویق می کنند و بازار کنکور هم داغی خود را از دست نداده است. مسئولان و مدیران هم همچنان پرده از حقیقت بر نداشته و به خانواده ها نمی گویند که تن دادن به مدرک دانشگاهی پایان راه نیست و آنها می توانند با آموختن حرفه و شغلی که بدان علاقه مند هستند در محیطی غیر آکادمیک به موفقیت دست پیدا کنند که هیچگاه پس از فارغ التحصیل شدن از دانشگاه ممکن است بدان دست نیابند.
راستش را بخواهید اگر پای درد و دل فارغ التحصیلان مهندسی بنشنیم همگی آنان اذعان داشتند که متاسفانه در جامعه کنونی بیشتر افراد در زمینه تخصصی خود فعالیت نمی‌کنند که از جمله دلایل آن ‌ خروجی زیاد دانشگاه‌ها بدون در نظر گرفتن بازار کار است.، حالا که خودمان هستیم ، باید بگوییم تحلیل ها به مراتب بدتر از مسائل بحران اقتصادی وجود دارد ، این تحلیل ها بسیار تلخ هستند و برای دانشجویان دارای تحصیلات عالی که در ایران هستند ناراحت کننده می باشد.
شاید اگر ۱۰ سال دیگر هم آمار جهانی بیشترین پزشک و پرستار تحصیل‌کرده‌های حوزه علوم پزشکی را منتشر کنند، ایران باز هم یکی از کشورهای اول دنیا باشد. هرچند که اکنون نیز آمار مهاجرت کادر درمانی به ویژه پرستاران بالاست. ضمن اینکه وزارت بهداشت ساز کمبود پرستار را مدت ‌هاست زده است و همین بهانه ای است برای افزایش ظرفیت در رشته های مرتبط با پزشکی.

دیدگاهتان را ثبت کنید

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شدعلامتدارها لازمند *

*

bigtheme
Designed & Developed by: Sepanta Group Team.