- روزنامه وقایع استان مرکزی - http://vaghayeostan.ir -

«وقایع استان» از عواقب مجردی بعد از پنجاه سالگی گزارش می دهد؛/تنهایی تا بی نهایت

سه شنبه ۳ مرداد ۹۶   شماره ۶۳۷

*** تحقیقات نشان می دهد افراد متاهل سلامت بهتر و طول عمر بیشتری دارند

***

وقایع استان

روشنک مشتاق

***

«انشالله عروسیت» دعای خیری است که از قدیم برای جوانان آرزو می کردند. قدیمی ها و بسیاری از امروزی ها هم ازدواج را تنها عامل خوشبختی و سر و سامان گرفتن جوانان می دانند اما این روزها مجرد ماندن برای یک عمر، پدیده ای نادر نیست و افرادی هستند که به دلایل مختلف ازدواج را به تعویق می اندازند، یا برای همیشه مجرد می مانند. افزایش تعداد مجردان ، در چند دهه اخیر در کل جهان نشان می دهد میل به مجرد ماندن، گوی رقابت را از میل به ازدواج ربوده است.
سن تجرد قطعی در جوامع مختلف متفاوت است، اما در بیشتر جوامع از سن ۴۵ سالگی به بعد برای زنان و از سن ۵۰ سالگی به بعد برای مردان، درصد ازدواج نکرده ها تقریبا ثابت می ماند پس سنین نزدیک به ۵۰ سالگی سن تجرد قطعی در نظر گرفته می شود. در این گزارش، مجردان قطعی از مشکلات و معضلات مجردی در سنین میانسالی و سالمندی می گویند.
سن متعارف ازدواج در ایران برای مردان ۲۰ تا ۳۴ سال و برای زنان ۱۵ تا ۲۹ سال است. این سن ثابت نیست اما به طور میانگین، بیشتر جوانان در این سن زندگی مشترک تشکیل می دهند. در سال ۹۴ سازمان ثبت احوال اعلام کرد، از بین افرادی که در سن ازدواج قرار داشتند ۱۱ میلیون و ۲۴۰ نفر هرگز ازدواج نکرده اند که از این تعداد ۵ میلیون و ۵۷۰ هزار نفر مرد و ۵ میلیون و ۶۷۰ هزار نفر نیز زن بودند. از بین این افراد، برخی تا ۴۹ سالگی ازدواج می کنند اما بعد از ۴۹ سالگی میزان ازدواج تقریبا به صفر نزدیک می شود.
در ایران برای شناخت افراد هرگز ازدواج نکرده از گروه سنی ۴۰ تا ۴۴ ساله و ۴۵ تا ۴۹ ساله استفاده می کنند و باتوجه به درصد افراد هرگز ازدواج نکرده در این سنین تجرد قطعی را به دست می آورند. متاسفانه تاکنون نتیجه تفصیلی سرشماری سال ۹۵ اعلام نشده و نمی توان درصد مجردان قطعی در این سال را فهمید اما نتیجه بررسی سال ۹۰ نشان می دهد ۲٫۸۷ درصد مردان و ۲٫۴۳ درصد از زنان هرگز ازدواج نکرده بودند و درصد تجرد قطعی در بین مردان بیشتر از زنان است. در سال ۹۴ نیز، سازمان ثبت احوال، تعداد افراد مجرد قطعی بالای ۵۰ سال را ۱۵۲ هزار نفر اعلام کرد.

مهم ترین دلایل عقب انداختن ازدواج تا ۵۰ سالگی
مطالعات گسترده ای در زمینه علل تعویق ازدواج در کشورهای مختلف صورت گرفته است. متاسفانه در ایران تحقیقات در این زمینه به صورت پراکنده و در بعد کوچک انجام شده است. علل تعویق و مجرد ماندن افراد در کشورها و جوامع مختلف متفاوت است اما این علل تا حدودی قابل تعمیم به سایر جوامع است. در مطالعه ای که کریستین هارتمن در سال ۲۰۱۳ در ایالت متحده انجام داد، به برخی از این علل اشاره شده است. از مهم ترین عللی که موجب می شود افراد برای همیشه مجرد باقی بمانند، می توان از شغل و حرفه نام برد. بعضی از مردم تصمیم می گیرند تا به شدت بر شغل و حرفه شان تمرکز کنند. تلاش برای مدیریت رابطه بین شغل و تشکیل خانواده در دوران مدرن همیشه آسان نیست اما ممکن و دست یافتنی است. گاهی اوقات ساده تر کردن موضوع ازدواج و خانواده می تواند از تجرد همیشگی جلوگیری کند، چراکه ممکن است به تعویق انداختن ازدواج تا پایان تحصیلات و رسیدن به مرتبه شغلی بالا می تواند انجام آن را دشوارتر کند. ترس از تعهد و نداشتن مهارت های اجتماعی و مشکلات اقتصادی نیز از دیگر موضوعات مهم در تعویق ازدواج و بهانه تراشی برای به عقب انداختن آن است.

موانع ازدواج بعد از پنجاه سالگی
آمار و ارقام نشان می دهد، بعد از ۵۰ سالگی درصد ازدواج به صفر نزدیک می شود. پرستو میرزایی متخصص در مسائل سالمندی می گوید:«عدم تمایل به ازدواج ، بین افرادی که تا ۵۰ سالگی، هرگز ازدواج نکرده اند به دلایل مختلفی از جمله نگاه منفی جامعه به ازدواج سالمندان به ویژه زنان نسبت داده می شود. این دید منفی، سبب افزایش میل به مجرد ماندن افراد سالمند می شود. غافل از اینکه مجرد ماندن این افراد، افزایش احساس تنهایی و مشکلات سلامتی به ویژه سلامت روانی در بین آن ها را به دنبال دارد. اما راه حل این است که با فرهنگ سازی، رواج ازدواج بین سالمندان را بیشتر کنیم و نگاه بدبینانه به آن را از میان برداریم».

دغدغه های مجردان در پنجاه سال دوم زندگی
رضا ۵۲ ساله، مدیرعامل یک شرکت خصوصی است و تاکنون ازدواج نکرده، او می گوید:« شاید دوره مجردی در زمان جوانی خوب باشد اما برای پیری نیاز به همدم و همراه، بیش از قبل حس می شود. افراد متاهل سعی می کنند، ارتباطشان را با افراد مجرد محدود کنند. انگار فرد مجرد می شود وصله ناجور و تهدیدی در جمع خانوادگی و دوستان. اغلب افراد نسبت به شیوه زندگی مجردان پیش داوری دارند و آن ها را فاقد هرگونه نظم و برنامه می دانند و از آن ها دوری کنند، در نتیجه مجردان در سنین بالا روز به روز تنهاتر می شوند.»
سیمین ۵۶ ساله و مجرد است، دو سالی است که بازنشسته شده، او می گوید: «همیشه دوست داشتم ازدواج کنم، اما مادرم معلول بود و ترجیح دادم مجرد بمانم و از او مراقبت کنم. همه خواهر و برادرهایم ازدواج کرده اند. ازدواج دردسرهای خود را دارد اما مجرد بودن خیلی سخت است. تا زمانی که جوان بودم و خواستگار داشتم شوهر نکردم و الان اگر پشیمان شده باشم و بخواهم ازدواج کنم، خواستگار ندارم.» سیمین معتقد است:« مشکلات اقتصادی زنان مجرد بیش از زنان متاهل است، شاید این مشکلات در سنین جوانی هم وجود داشته باشد اما در سنین میانسالی و سالمندی بیشتر ملموس می شود، درآمد زنان مجرد از درآمد زنان متاهل کمتر است. زنان مجرد همه هزینه معیشت زندگی بر عهده خودشان است اما بیشتر زنان متاهل درآمدشان یا پس انداز می شود، یا کمک خرجی در کنار درآمد شوهر است اما من یا زنان مجردی مثل من نصف، درآمدشان صرف اجاره خانه می شود و باقی برای خرج زندگی. در حقیقت، کمتر پیش می آید که زنان مجرد، بتوانند پس اندازی برای سالمندی خود داشته باشند.»
لیلا یکی دیگر از دخترانی است که تاکنون ازدواج نکرده، او می گوید: «در ۲۶ سالگی نامزد کردم، اما پنج ماه از نامزدی نگذشته بود که متوجه شدم، سرطان سینه گرفته ام. وقتی خانواده نامزدم، متوجه بیماری ام شدند، او را وادار کردند که نامزدی را به هم بزند. الان ۵۰ ساله و مجردم. از عواقب تجرد در سنین بالا، تنهایی و شاید عاقبت خانه سالمندان است. نه همسری که همراه باشد ، نه بچه ای که همدم.»
نوشین ۵۰ ساله می گوید:« دوستان متاهلم می گفتند: ازدواج باعث محدودیت در ارتباطات دوستی می شود، همه وقت و زندگی صرف زندگی متاهلی می شود. بعد ازدواج باید یک نقطه پایان برای همه شادی ها گذاشت، چون با ازدواج فقط و فقط بار مسئولیت اضافه می شود و فرد از خودش غافل می شود. شاید این مهم ترین دلیلی بود که باعث شد ازدواج نکنم اما الان پشیمان هستم و اگر به سن جوانی بر می گشتم حتما ازدواج می کردم. همه اطرافیانم که ازدواج کردند بیشتر از من احساس خوشبختی می کنند.»
علیرضا ۵۱ ساله، تاکنون ازدواج نکرده است، او می گوید:« ازدواج سن و سال نمی شناسد، هر موقع بخواهم می توانم ازدواج کنم و تا به امروز نگفته ام که قصد ازدواج ندارم. در حقیقت موقعیتش پیش نیامده اما حتما یک روز ازدواج می کنم. پیری به اندازه کافی سخت است، اگر همراه و مونس نداشته باشی سختی اش چند برابر می شود.»
امین ۵۸ ساله و مجرد است، او می گوید:«افراد مجرد نسبت به متاهل آزادی بیشتری دارند، ازدواج قید و بند ایجاد می کند. هیچ وقت از مجرد ماندن پشیمان نشدم. یکی از مهم ترین مشکلات افراد مجرد، تنهایی در دوره پیری است، هرچند این روزها طلاق به قدری زیاد شده که ممکن است، افراد متاهل نیز در دوره پیری تنها بمانند. در کنار مشکل تنهایی، نگاه بدبینانه به افراد مجرد و تسهیلات کمتر دولت برای افراد مجرد نیز بر مشکلات آن ها می افزاید».

هرگز ازدواج نکرده ها در جهان
مطابق با سرشماری ملی که در کشورهای مختلف انجام می شود، درصد مجردان بعد از سن ۵۰ سالگی محاسبه می شود که نشان می دهد، این درصد در بسیاری از نقاط جهان در حال رشد است. ژاپن، سالخورده ترین کشور جهان از سردمداران افزایش تجرد قطعی در جهان است و سرشماری ملی سال ۲۰۱۵ نشان می دهد یک مرد از میان ۴ مرد و یک زن از میان ۷ زن، تا سن ۵۰ سالگی هرگز ازدواج نکرده اند، و این میزان نسبت به سال ۲۰۱۰ حدود ۳٫۲۳ درصد افزایش داشته است که نشان می دهد ژاپنی ها سال به سال از وابستگی و قید و بند ازدواج دورتر می شوند و زندگی مجردی طرفداران بیشتری را در ژاپن به سمت خود می کشاند.

چرا ازدواج در همه سنین به افراد پیشنهاد می شود؟
در بیشتر فرهنگ ها و ادیان، افراد به ازدواج، تشکیل خانواده و فرزند دار شدن تشویق می شوند. اما فارغ از تشویق ازدواج توسط فرهنگ و ادیان مختلف، این روزها بسیاری از پزشکان، متخصصان و اقتصاددانان، ازدواج را پلی برای رسیدن به زندگی سالم تر می دانند و افراد را در هر سنی، به ازدواج تشویق می کنند. این افراد معتقدند، ازدواج سالم و موفق می تواند فرد را در کاهش بیماری های جسمانی و روانی، مشکلات اقتصادی و رفتارهای پرخطر جنسی یاری کند.

ازدواج و سلامت
چندی پیش محققان اعلام کردند که ابتلا به آلزایمر مجردها را بیشتر از متاهل ها تهدید می کند. تحقیقات نشان می دهد افراد متاهل نه تنها در طول زندگی از سلامت بیشتری برخوردارند بلکه امید به زندگی بالاتری نسبت به افراد مجرد دارند.. سمیرا میرحسینی، جامعه شناس و استاد دانشگاه آزاد در گفت و گو با شهروند می گوید: «تحقیقات زیادی روی تفاوت سلامت در بین افراد مجرد و متاهل صورت گرفته است که نتایج آن ها نشان می دهد، افراد متاهل توجه بیشتری به رژیم غذایی و سبک زندگی خود دارند و در اکثر موارد، زوجین سعی می کنند یکدیگر را به داشتن تغذیه سالم ترغیب کنند و مصرف فست فودها در بین آن ها کمتر از افراد مجرد است در نتیجه بیماری چاقی در بین افراد مجرد بیش از افراد متاهل دیده می شود. توجه بیشتر به سلامت در بین متاهل ها موجب کاهش ریسک بیماری جسمانی در بین افراد متاهل می شود. همچنین زندگی مشترک همراه با عشق و احترام دو طرفه موجب می شود، افراد متاهل بیشتر از افراد مجرد احساس خوشبختی، امنیت و آرامش کنند که این حس مثبت افزایش سلامت روانی را نیز به همراه می آورد. همچنین بر طبق تحقیقات مرکز پژوهشی پیو «Pew»، در همه گروه های سنی و جنسی افراد متاهل شادتر از افراد مجرد هستند. در کل، ازدواج می تواند مقدمه ای برای بهبود سلامت جسمانی و روانی باشد اما همه این امور به میزان موفقیت و سلامت ازدواج بستگی دارد، چراکه یک ازدواج ناموفق، احتمال ابتلا به دیابت، بروز حمله قلبی و بیماری های روانی را بیشتر می کند».

ازدواج و پایگاه اقتصادی
از قدیم می گفتند که عشق قیمت ندارد اما محققان و اقتصاددانان دست از تلاش برنداشتند. جی زاگرسکی استاد دانشگاه اوهایو، معتقد است: «ازدواج از نظر اقتصادی برای فرد سودآور و فواید مادی آن بیشتر از هزینه هایش است. افراد متاهل تقریبا دو برابر و حتی چهار برابر(اگر درآمد خانواده را در نظر بگیریم) ثروتمند تر از افرادی هستند که هرگز تن به ازدواج نمی دهند. بخشی از این محاسبه سود آور به دلیل کار کردن دو نفره زوجین در مقابل کار یک نفره فرد مجرد است و بخشی دیگر به موقعیت شغلی بهتر برای متاهل ها، اعتماد بیشتر کارفرما به افراد متاهل و تصور کارفرمایان از ثبات بیشتر افراد متاهل نسبت به افراد مجرد بر می گردد. در نهایت می توان گفت ازدواج درست و موفق می تواند فرد را از آنچه در دوران مجردی داشته داراتر کند».