نگرانی متخصصان بهداشت از شیوع چاقی در میان کودکان/کودکان فست فودی

پنجشنبه ۲۷ مهر ۱۳۹۶   شماره ۷۰۵

***

وقایع استان

سحر یاری

***

شاید زمانی بود که چاق بودن یک معیار برای سلامت بود یعنی اگر فرد یا جوانی اندامی فربه تر داشت به باور مردم از سلامت بیشتری برخوردار بود. اما کم کم این باور تغییر پیدا کرد و هم اکنون چاقی و اضافه وزن یک بحران در جامعه امروز محسوب می شود هر چند بخشی از تلاش ها برای رسیدن به تناسب اندام تنها و تنها به دلیل القائات رسانه بعنوان اندامی زیبا و یکی از ملاک های زیبایی است؛ اما دلیل اصلی تاکید رسیدن به وزن سلامت و دوری از اضافه وزن خطری است که ممکن است افراد مبتلا به آن را تهدید کند همانطور که لاغری بیشتر از حد نیز خطراتی بهمراه دارد. با وجود تمام تاکید بر مضرات چاقی و مشکلاتی که در پی آن ایجاد خواهد شد اما همچنان چاقی به واسطه سبک زندگی و نوع تغذیه در حال افزایش است.
در این میان آنچه بسیار مورد تاکید است و بعنوان یک نکته از سوی متخصصان سلامت و بهداشت به آن اشاره می شود اختلال چاقی در کودکان است مسئله ای که از سنین پایین می تواند کودک را با مشکلاتی رو به رو کند. البته در میان تمام تغییر باورها هنوز این باور که کودک چاق دوست داشتنی تر و شاید سالم تر است نیز وجود دارد.
کافی است نگاهی داشته باشیم به اطراف خود و به آنچه برنامه غذایی کودکانمان در سنین پایین است. بی شک خیلی از ما برنامه غذایی خاصی برای کودک نداریم و اتفاقا همین کودک بودن توجیهی است برای اینکه انواع تنقلات و غذاهای مضر را در اختیار آن ها قرار دهیم در حالیکه ناخودآگاه داریم کودک را به یک رژیم غذایی اشتباه عادت می دهیم، همچنین نوع زندگی های ما و صرف بیشترین زمان کودکانمان پای تلویزیون و کامپیوتر نیز یکی دیگر از این دلایل است.
شاید برای همین بی توجهی ها و آمار بالای چاقی کودکان است که عصر حاضر را عصر چاقی کودکان خوانده اند. طبق آماری که از سوی کالج سلطنتی لندن و سازمان بهداشت جهانی منتشر شده این روند رشد فزاینده ای داشته است و هم اکنون ده برابر شده است. ۶ میلیون کودک و نوجوان پسر چاق در چهار دهه قبل و ۷۴ میلیون در سال ۲۰۱۶؛ ۵ میلیون کودک و نوجوان دختر چاق ۴۰ سال قبل و ۵۰ میلیون نفر امروز. همگی این کودکان و نوجوانان در فاصله سنی ۵ تا ۱۹ سال هستند. آیا جهان به بیماری همه گیر چاقی مبتلا شده است؟
براساس همین گزارش این معضل در کشورهای با سطح درآمد کم و متوسط بیشتر است. در ادامه این گزارش آمده مهمترین واقعیت درباره چاقی کودکان در پس ریشه‌های ژنتیکی آنها قرار دارد. در سایر مسائل مربوط به چاقی کودکان می‌توان به کم توجهی دولت‌ها و صنعت تنقلات اشاره کرد که به ویژه نقش مهمی دربرنامه غذایی دوران کودکی بچه‌ها دارد.
این بحران سلامت اما یک تناسب ملی و بین‌المللی است که متاسفانه هنوز به طور دقیق آشکار نشده است. واقعیت این است که سالهاست هیچ نیرویی برای تقابل با این بحران و توقف این مسیر تعریف نشده است، هر چند امکان توقف آن وجود دارد. این نیرو می‌تواند در قالب قوانین از سوی دولت‌ها و جوامع تعریف و وضع شود. سیاست‌هایی همچون اعمال قوانین برای صنایع غذایی که تنقلات تولید می‌کنند، آموزش و پیشگیری در قالب برنامه‌های با محوریت راه حل‌ها که دستیابی به هدف را ممکن می‌سازد.
در مقیاس کوچک، این آگاهی باید بین خانواده‌ها ایجاد شود تا درباره تغذیه سالم و ورزش منظم جهت سلامت فرزندان خود هوشیار شوند، چنین آگاهی در چارچوب خانواده تفاوت‌های قابل توجهی در سطح کلان‌ را منجر می‌شود.
موضوع بسیار ساده است. باید همین حالا برای توقف این روند ناخوشایند اقدام شود،‌ در غیر اینصورت تبعات بدی انتظار دنیای کودکان را می‌کشد. در واقع اگر فکری به حال روند فعلی نشود، در سال ۲۰۲۲ جهان جمعیت ۱۹۲ میلیونی از کودکان چاق و با اضافه وزن را به خود می‌بیند که مشکلات و پیامدهای دیگری را هم به همراه دارد.
اما حالا باید دید این روند در کشور ما چگونه است و آیا بحران در کشور ما نیز حاد است؟
حدود یک ماه پیش بود که مدیر کل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به ایرنا گفت: طی دو دهه گذشته همزمان با کاهش بیش از ۵۰ درصدی سوء تغذیه ( کم وزنی و کوتاه قدی) کودکان در کشور، شیوع چاقی و اضافه وزن در کودکان ایرانی دو برابر شده است.
زهرا عبداللهی افزود: به روند افزایشی شدید چاقی و اضافه وزن در کودکان هشدار داد و گفت: حدود ۲۰ سال پیش مشکل اصلـــی تغذیه ای کودکان در ایران سوء تغذیه از جمله کوتاه قدی و کم وزنی بود اما این مشکل اکنون به میزان بسیار زیادی در کشور کم شده است و بر عکس مشکل اصلی کشور اکنون افزایش خطرناک چاقی و اضافه وزن نه تنها در کودکان زیر پنج سال بلکه حتی در کودکان زیر دو سال است.
وی افزود: در سال ۱۳۷۴ حدود ۲۰ درصد کودکان زیر پنج سال دچار کوتاه قدی تغذیه ای بودند ولی اکنون شیوع این عارضه به حدود ۶ و هشت دهم درصد کودکان زیر پنج سال رسیده است و بیش از ۶۰ درصد کاهش کوتاه قدی تغذیه ای را در کشور طی دو دهه شاهد هستیم.
مدیر کل دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت گفت: اما بر عکس آن، اضافه وزن و چاقی در بین کودکان خیلی بیشتر شده است، مطالعه ای که در سال ۹۱ با همکاری وزارت بهداشت و دانشگاه علوم پزشکی تهران انجام شد، نشان می دهد که حدود ۲۰ درصد کودکان زیر دو سال یعنی کودکان ۱۵ تا ۲۲ ماهه در ایران دچار اضافه وزن و چاقی هستند و این آمار نشان می دهد که شیوع چاقی و اضافه وزن در کودکان ایرانی طی دو دهه حدود دو برابر شده است.
وی افزود: شیوع ۲۰ درصدی اضافه وزن و چاقی یک عدد کشوری است و این میزان در استان ها و مناطق برخوردار مانند استان های شمالی بیشتر از این و حدود ۳۰ درصد است یعنی حدود ۳۰ درصد کودکان زیر دو سال استان های شمالی دچار اضافه وزن یا چاقی هستند.
عبداللهی اضافه کرد: مطالعه دیگری که وزارت بهداشت با همکاری دانشگاه های علوم پزشکی انجام داد، نشان داد که روند افزایشی چاقی و اضافه وزن در بین دانش آموزان ایرانی همچنان ادامه دارد و اکنون بین ۲۰ تا ۲۵ درصد دانش آموزان در مناطق مختلف کشور دچار چاقی یا اضافه وزن هستند.
وی گفت: این مطالعه نشان داد که حدود ۲۰ درصد دانش آموزان هفت تا ۱۸ ساله ایرانی دچار چاقی شکمی هستند و علت اصلی آن نیز مصرف بیش از حد شیرینی، شکلات، نوشابه، آبمیوه و نوشیدنی های قندی، فست فودها و مصرف غذاهای چرب و سرخ کردنی و مصرف کم سبزی و میوه و افزایش کم تحرکی در بین کودکان است. اما چگونه باید پی برد که کودکانمان دچار چاقی و اضافه وزن هستند؟
به گزارش وقایع استان به نقل از فارس، محمد هاشمی متخصص بهداشت عمومی و دبیر انجمن چاقی برای پی بردن به اضافه وزن کودکان و نوجوانان با اندازه‌گیری چربی بدن به روش‌های مختلفی از قبیل چگالی‌سنجی و روش‌هایی با اشعه X اشاره کرد و گفت: اینها بدون وسایل آزمایشگاهی و توسط افراد عادی قابل انجام نیست. برای سنین مختلف بر اساس نژادهای مختلف یکسری خطوط نرمالی در نظر گرفته شده که بر اساس هر سنی نشان می‌دهد چقدر باید وزن و قدش باشد. این مطالعه در کشور انجام شده، جداول آن وجود دارد و در اختیار متخصصان کودکان است و افراد با مراجعه به پزشک می‌توانند به آن دست پیدا کنند.