روزنامه وقایع استان مرکزی پایگاه رسمی اطلاع رسانی نشریه
پنجشنبه ۸ مهر ۹۵ شماره ۴۲۸
وقایع استان- روشنک مشتاق
“پدری در اثر مصرف شیشه فرزند خود را کشت، زنی به علت اعتیاد همسرش از او طلاق گرفت، مادری به علت اعتیاد فرزندش را سقط کرد.” سال هاست که این تیترها بر روی صفحه اول روزنامه ها خودنمایی می کند و اعتیاد سال هاست که جامعه را درگیر خود کرده است. این روزها مواد مخدر جدید که چندین برابر از مواد سنتی خطرناک ترند در بین جوانان طنازی می کند و روزانه تعداد زیادی از افراد مبتلا می شوند و عده ای به علت ناخالصی و نامرغوب بودن این مواد جان خود را از دست می دهند.
با صنعتی شدن مواد مخدر، دیگر اعتیاد مربوط به قشر، طبقه و جنسیت خاصی نیست و مردم در قشرهای مختلف درگیر این آسیب اجتماعی می شوند. براساس بررسی‌های انجام شده در دو سال گذشته ۱۰ درصد معتادان کشور را زنان تشکیل می‌دهند و هم اکنون این آمار روبه افزایش است. در یکی از پژوهش‌های میدانی که اخیرا انجام شده نشان می دهد که ۶۸ درصد از زنانی که درگیر اعتیاد هستند قبل از شروع مصرف مواد مخدر تجربه مصرف سیگار و قلیان را داشته اند و این هشداری است برای خانواده هایی که به منظور تفریح، دخترانشان را از مصرف سیگار و قلیان منع نمی کنند. اعتیاد زنان به مواد مخدر بسیار پرخطرتر از اعتیاد مردان است چراکه اعتیاد زنان، کودکان و فرزندانشان را نیز درگیر می کند. بنابراین امید است که سیاستگذاری‌های مبارزه با اعتیاد مبتنی بر رویکرد پیشگیری از اعتیاد دختران دانش‌آموز و دانشجو باشد.
آمارهای منتشر شده در سطح کشور درباره گسترش اعتیاد به مواد مخدر صنعتی در میان قشر تحصیلکرده نشان می دهد که ۹ درصد پسران و ۱۱ درصد دختران دانشجوی دانشگاه‌های دولتی به مصرف داورهای حاوی مواد مخدر اعتیاد دارند. صنعتی شدن اعتیاد یکی از بزرگترین مشکلاتی است که جامعه جوان امروز با آن دست و پنجه نرم می کند. کمتر از ده سال پیش وقتی می گفتند فلانی معتاد است در ذهنمان فرد رنجوری تصور می کردیم که از چند فرسخی می توانیم او را از طرز راه رفتن، گردن افتاده و کمر خمیده اش تشخیص دهیم اما این روزها اوضاع تغییر کرده است مواد مخدر صنعتی و جدیدی که در بین نوجوانان و جوانان رایج شده است امکان تشخیص معتادان را تا حدی غیر ممکن کرده است. شاید یکی از دلایل افزایش معتادان، این است که دیگران به راحتی نمی توانند از اعتیاد آنان باخبر شوند و انگشت نما نمی شوند. این موضوع سبب شده که آمار دقیقی از وجود اعتیاد در سطح جامعه نباشد. آمارها در استان مرکزی نشان می دهد که سیر مصرف مواد مخدر در استان مرکزی به ویژه در بین زنان سیر صعودی داشته است. در سال ۹۰ در روش خانه به خانه ۱۵ هزار معتاد مورد مصاحبه قرار گرفتند که ۷۹۰۰نفر مرد و ۷۱۰۰ نفر خانم بودند که در رده سنی ۱۶ – ۶۴ سال یعنی همان رده سنی فعالان جامعه قرار داشتند. در مورد ترکیب کلیه جامعه معتادان طبق امار ۹۰٫۷ دهم درصد آقایان و ۹٫۳ درصد خانم ها درگیر اعتیاد هستند. رشد اعتیاد در زنان بسیار سریع‌تر از مردان صورت می‌پذیرد و اثرگذاری اعتیاد یک زن در جامعه و پیامدهای غیرمستقیم آن ده‌ها برابر آثار و تبعات اعتیاد یک مرد می‌تواند باشد، چراکه اعتیاد زنان بر فرزندانشان تاثیر بیشتری دارد.
در گوشه اتاق نشسته و به دیوار خیره شده است. شش ماهی است که از همسرش طلاق گرفته است. مادرش می گوید:” شیشه می کشید و شوهرش وقتی از جریان باخبر شد طلاقش داد.” ملیحه بیست و هشت ساله در روستایی اطراف اراک زندگی می کند. در ۱۸ سالگی ازدواج کرد و به اراک آمد. او می گوید:” وقتی ازدواج کردم، همیشه دوست داشتم دستم در جیب خودم باشد، در یکی از آرایشگاه ها پاره وقت کار می کردم و حقوق نسبتا خوبی می گرفتم. بعد از اینکه بچه دار شدم ۱۵ کیلو اضافه وزن پیدا کردم . هیچ جور نمی توانستم از اضافه وزن خلاص شوم.یک بار یکی از دوستانم که مشتری آرایشگاه بود مقداری شیشه به من داد و گفت بهترین روش برای لاغری شیشه است و اعتیاد نمی آورد. او می گفت وقتی به وزن دلخواهم رسیدم می توانم دیگر مصرف نکنم. بعد از ۸ ماه مصرف به عنوان تفریح به شیشه نگاه می کردم و می گفتم هر وقت بخواهم می توانم کنار بگذارم اما نه ماه پیش شوهرم کمی شیشه در کیفم پیدا کرد و وقتی قضیه را فهمید، درخواست طلاق کرد و پسرم را هم ازم گرفت. الان واقعا پشیمانم کار و زندگی ام را از دست داده ام و در این چند وقت هم نتوانستم شیشه را کنار بگذارم.”
بیشتر افرادی که معتاد می شوند با این تصور به سمت اعتیاد کشیده می شوند که هر لحظه که بخواهند می توانند مواد را کنار بگذارند و در ابتدا به عنوان یک تفریح به مواد نگاه می کنند اما با گذشت زمان به مواد وابسته می شوند و بخشی از وجودشان می شود و نمی توانند آن را کنار بگذارند.
توجه به موضوع اعتیاد از اهمیت بالایی برخوردار است چراکه اعتیاد مانعی برای رشد و توسعه جامعه است. برای پیشگیری از اعتیاد اولین کار این است که علل به وجود آورنده اعتیاد از جمله فقر فرهنگی، بیکاری، طلاق، کمبود محبت در خانواده، تبعیض بین فرزندان، آزادی بی حد، محدود کردن بی حد فرزندان، در دسترس بودن مواد مخدر،نابرابری های اقتصادی و اجتماعی، محله زندگی نامناسب و دوست ناباب را بشناسیم.
تاکنون سیاست‌های بسیاری از جمله دستگیری معتادان و جرم انگاری مصرف مواد مخدر، بیمار پنداشتن آنها، کاهش عرضه و تقاضا، پیشگیری، اعدام قاچاقچیان و… اجرا شده است اما هیچ یک از این اقدامات نتوانسته اند که اعتیاد را در کشور به طور کامل ریشه کن کنند و شاید ریشه کنی کامل اعتیاد آرزویی دست نیافتنی باشد.
