نگاه «وقایع استان» به وعده های انتخاباتی کاندیداهای ریاست جمهوری/۱٫قالیباف/این وعده های نجومی

شنبه ۹ اردیبهشت ۹۶ شماره ۵۷۳
****
فرشته غلامی
وقایع استان
****
این روزها در هر محفلی جنجال برپاست آن هم بر سر وعده های کاندیداهای ریاست جمهوری. هر کسی وعده ای می دهد راستش را بخواهید وعده‌دادن، هزینه‌ای ندارد. راحت می‌توان مدعی چیزی شد که امکان تحققش یا اصولا وجود ندارد یا بهای آن سنگین است. اصلا هم به این فکر نمی کنند که چه بر سر مردم بدبخت می آید که چه زجر و فشار مادی را به سبب یک طرح نادرست متحمل می شوند. آنها بدون درنظرگرفتن آگاهی مردم و صرفا بر پایه جمع‌آوری رأی وعده هایی می دهند. یکی از این وعده ها طرح ایجاد شغل برای جوانان و واریز حقوقی ماهیانه تحت عنوان کارانه برای بیکاران است.
بهتر است گفته شود اقتصاد ایران در سال های اخیر بیش از آنچه در قدرت اقتصادی یک کشور در حال توسعه می گنجد توسط طرح های تبلیغاتی عجیب و غریب بمباران شده است.
اکنون نیز که در آستانه دوازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری هستیم شعارها و وعده هایی به گوش می رسد که اجرایی شدنش با توجه به توان و امکانات اقتصاد ایران زیر علامت سوال بزرگی قرار دارد و از سوی دیگر حتی اگر این برنامه ها جامعه اجرا را نیز بر تن کنند، مضراتشان بیش از مزایای آن خواهد بود. نمونه بارز آن هم در خصوص اجرای طرح هدفمندی یارانه هاست. طرحی که به موجب آن به هر ایرانی ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومان به صورت نقدی در هر ماه اعطا شد اما در عمل تزریق این نقدینگی چنان سبب افزایش سرسام آور قیمت ها شد که بسیاری از شهروندان در نظر سنجی ها اعلام می کردند یارانه ها را بردارید و قیمت ها را به روال سابق برگردانید. حالا تصور اینکه هر بیکار بخواهد ماهانه اعتباری در حدود ۲۵۰ هزار تومان از دولت دریافت کند، با این روند کمی دشوار می نماید.
به نظر می رسد این وعده انتخاباتی با هدف جذب آرای بیکاران در ایران سر داده است، اما نگاهی به آمار و ارقام اعلام شده از سوی مرکز آمار نشان می دهد اعطای ۲۵۰ هزار تومان در ماه به هر بیکار، بار مالی تا چه میزان را در بر دارد. با یک حساب سر انگشتی از تعداد بیکاران در ایران و محاسبه ماهی ۲۵۰ هزار تومان به هر بیکار به وضوح متوجه این مساله خواهیم شد. آمارهای رسمی نشان می دهد کمی بیش از ۲ و نیم میلیون بیکار مطلق در ایران وجود دارد.
در صورتی که قرار بر اجرایی شدن این طرح وجود داشته باشد، باید کشور ماهانه ۱۵۰۰ میلیارد تومان را به بیکاران پرداخت نماید. این در حالی است که اقتصاد ایران هنوز نتوانسته است فشارهای ناشی از پرداخت ماهانه ۳۴۰۰ میلیارد تومان نقدینگی در قالب یارانه نقدی را هضم نماید.
حالا سوال اینجاست که اگر کشور توان پرداخت هزار و پانصد میلیارد تومان را برای حمایت از بیکاران دارد، چرا این اعتبار برای ایجاد شغل در کشور مورد استفاده قرار نگیرد؟
به وضوح و با یک نگاه کارشناسانه به وضعیت اقتصادی این روزهای جامعه می توان دریافت که پرداخت حقوق ۲۵۰ هزار تومان در هر ماه به یک جوان نشانگر این مساله است که این طرح از ابتدا با بررسی دقیق کارشناسی همراه نبوده است.
حال آنکه قالیباف خود مدعی است که وقتی تعهد به ایجاد ۵ میلیون شغل می‌دهم می‌دانم که چه لوازم و مقدماتی نیاز است و تاکنون هم هیچ تعهدی ندادم که به آن عمل نکرده باشم. گروه های کارشناسی متعددی در این زمینه کار کردند و نهایتا در جلسات جمع ‌بندی با توجه به تجربه مدیریتی چند دهه طرح‌های مختلفی برای رفع بیکاری آماده شده است.
او در گفتگویی از طرح کارانه هم سخن به میان آورده که افراد جویای کار بالای ۱۸ سال که به کاری اشتغال نداشته و یا قبلا کار داشته و الان بیکار شده‌اند، مشمول طرح کارانه قرار می‌گیرند و بعد از ثبت‌نام در سامانه ملی کارانه و تایید اولویت بر اساس مهارت ها و شرایط آنها، مبلغ ۲۵۰ هزار تومان به‌عنوان کارانه به‌صورت ماهیانه دریافت می‌کنند تا زمانی که در جایی مشغول به کار شوند.
با توجه به گفته های قالیباف لازم به توضیح است که ساده سازی بیش از حد مسائل پیچیده در سال های اخیر یکی از ترفندهایی است که از سوی منتقدان جدی دولت کنونی و موافقان سرسخت دولت پیشین پیگیری شده است به طوری که مساله یارانه ها تنها به پرداخت یارانه مستقیم تقلیل داشته شد و حالا نیز به نظر می رسد مساله بیکاری تنها به پرداخت ۲۵۰ هزار تومان به هر بیکار در ماه تقلیل یافته است.
در حالی قالیباف خود را متعهد به پرداخت ۱۵۰۰ میلیارد تومان اعتبار در ماه به بیکاران می نماید که بانک ها برای اعطای تسهیلات خرد به شهروندان با مشکلات فراوانی روبرو هستند. از این منظر باید توجه داشت ۱۵۰۰ میلیارد تومان در ماه با ۱۰۰ هزار فقره تسهیلات ۱۵ میلیون تومانی خرید خودرو برابری می کند. از سوی دیگر با این اعتبار هر ماه می شود ۱۵ هزار فقره تسهیلات صد هزار تومانی برای خرید ماشین آلات یا بهبود وضعیت تولید در واحدهای متوسط و خرد داد که این اقدام بدون تردید رونق چرخ های صنعت و همچنین افزایش توان کشور برای ایجاد شغل را در پی خواهد داشت.
پرداخت هزار و پانصد میلیارد تومان در هر ماه، هزینه ای برابر با ۱۸ هزار میلیارد تومان را در یک سال روی دست دولت می گذارد. بررسی ها نشان می دهد ۲۵۰ بیمارستان نیمه تمام در ایران برای تکمیل نیاز به حدود ۳۰ هزار میلیارد تومان اعتبار دارند و کمبودها سبب شده است اعتبار مورد نیاز در این حوزه قادر به تامین نباشد. به این ترتیب با اعتباری که در یک سال پرداخت می شود می توان نیمی از بیمارستان های نیمه تمام کشور را سامان دهی کرد.
طرح کارانه و ایجاد اشتغال که توسط قالیباف مطرح شد منتقدان بسیاری داشته بطوریکه حتی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی گفته است نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری که مدعی پرداخت یارانه ۲۵۰ هزار تومانی هستند به نظر می‌رسد که معنای اعداد و رقم را نمی‌دانند و فراموش کرده‌اند که در این جامعه زمانی در پی گران شدن نرخ دلار و عبور آن از مرز هزار تومان چه بر سر کارگران آمد.
یکی از اساتید دانشگاه نیز در خصوص این طرح می گوید با اجرایی شدن این طرح لازم است که همه طرح های عمرانی کشور را تعطیل کنیم و فقط به توزیع پول در کشور برای پرداخت یارانه نقدی و اعتبار به بیکاران بپردازیم.
به گفته مهدی تقوی اقتصاددانان این گونه طرح ها را جدی نمی گیرند و آنها را صرفا شعارهای سیاسی می دانند. اما وی ادامه می دهد: خطر اینجاست که ممکن است عده ای این حرف ها را باور کنند همان طور که پیش از این نیز مردم این حرف ها را باور کردند و از این باورپذیری احمدی نژاد بیرون آمد که می خواست دنیا را تغییر دهد اما کشور را در خطری جدی قرار داد.
تقوی گفت: سوال اساسی من این است که مکانیزم پرداخت این مبلغ چیست؟ در کشورهای توسعه یافته این اتحادیه ها و سندیکاهای قوی کارگری هستند که بیمه بیکاری را در میان بیکاران توزیع می کنند، حالا شما در غیاب چنین نهادهای مدنی قدرتمند می خواهید چگونه این کار را سامان بدهید؟ به گفته بسیاری از منتقدان اگر این طرح اجرایی شود علاوه بر هدر رفت هزینه های دولت و رکود اقتصادی فراوانی که بر جامعه وارد می شود به سیل عظیمی از بیکاران در جامعه روبرو می شویم که با استناد به مکفی نبودن حقوقشان برای دریافت پول ثبت نام می کنند.
سوالی که در ذهن می ماند این است که چرا شعور مردم و علم و آگاهی آنان نسبت به بدیهی ترین موضوعات اقتصادی را نادیده می گیرند و این گونه فکر می کنند که با وعده و وعید و پرداخت صدقه پول های بی حسابی که متعلق به خود آنان است می توان رای و نظر مردم را به سمت و سوی خود جلب کرده و بر صندلی ریاست جمهوری تکیه زد؟!