نگاه «وقایع استان» به قانون معافیتی در سربازی که در انتظار تایید است/این راهش نیست

دوشنبه ۲۹ خرداد ۹۶ شماره ۶۱۳
***
وقایع استان
فرشته غلامی
***
اصلا کاری به خوب یا بد بودن سربازی نداریم، اینکه بیشتر از نود سال هست تمامی پسرهای ایران زمین مجبورند تا دو سال از عمرشان را صرف سربازی کنند هم کاری نداریم. در واقع داستان خدمت یک پسر دقیقا از آنجایی شروع می شود که وقتی به دنیا می آید و پزشک محترم به خانوادش می گوید «تبریک میگم پسره»، یعنی همان لحظه است که به قول معروف نافش را با دو سال سربازی می برند. دقیقا از هنگامی که همان پسر به اصلاح پشت لبش سبز می شود خودش و خانوادش در فکر این هستند که چطور می شود معافیتش را گرفت. کافی است سن به هجده سال برسد و از هزار و یک راه نتوانی معافیت بگیری و آن وقت است که اولین کلمه ای که از اطرافیان شنیده می شود این هست که «پذیرش کردی؟» و آن هنگام است که تمامی غم های عالم روی سرت خراب می شود.
داستان معافیت سربازی و قوانینی که برای آن وضع می شود هر روز رنگ عوض می کند یک روز بیماری ای را دلیل معافیت پزشکی می دانند و فردا آن را رد می کنند. یک روز معافیت سه برادری را اجرا و چند سال بعد آن را متوقف می کنند. راستش را بخواهید به قوانین معافیت که یک روز هستند و روز دیگر نیستند عادت کرده ایم.
در این بین قانونی که چند سالی است برای تصویبش صحبت هایی شده اما هر بار سازمان نظام وظیفه آن را رد کرده است؛ همان قانون جامعه حمایت از حقوق معلولان مصوب سال ۸۳ است که به موجب این قانون و به تشخیص کمیسیون پزشکی سازمان بهزیستی کسی که بر اثر ضایعه جسمی، ذهنی، روانی یا توام اختلال مستمر و قابل توجهی در سلامت و کارایی آنان ایجاد گردد به طوری که موجب کاهش استقلال در زمینه اقتصادی و اجتماعی و اقتصادی شود و در یکی از گروه های شش گانه اصلی قرار داشته باشد معلول شناخته می شود که شامل معلولیت جسمی حرکتی، معلولیت ذهنی. معلولیت بینایی. معلولیت شنوایی. معلولیت گفتاری. معلولیت بیماران روانی مزمن.
در این قانون همچنین به معلولیت همسر اشاره کرده که باید مورد تایید کمیسیون پزشکی قرار گیرد و پس از ازدواج این معلولیت اتفاق افتاده باشد و مهم تر از آن اینکه کسانی واجد شرایط این قانون هستند که تا پیش از ۲۲ فروردین ۸۵ با خانم معلولی ازدواج کرده باشند.
پس از تصویب این قانون بارها صحبت هایی در خصوص آن شده و اما در سال ۸۸ بود که قرار شد قانونی تصویب شود که اگر پسر جوانی با یک دختر معلول ازدواج کند از سربازی معاف شود هشت سال از بیان این قانون می گذرد اما همچنان به آن جامعه عمل پوشانده نشده و از همان ابتدا مورد نقد مخالفان و موافقان فراوانی قرار گرفت و البته مهم تر از همه سازمان نظام وظیفه هم در قبول این قانون امتناع کرده است. اکنون پس از گذشت هشت سال که از بیان این قانون عجیب می گذرد چند روز پیش یکی از اعضای اصلی هیات مدیره سازمان جهانی معلولین از ارائه طرح معافیت همسران معلولین از خدمت سربازی به مجلس شورای اسلامی خبر داد.
علی همت محمود نژاد گفته که قانون حمایت از معلولین را به مجلس فرستادیم و امیدواریم تا دو ماه آینده تصویب شود، در صورت تصویب این طرح، هر جوانی که با دختر معلول ازدواج کند از خدمت سربازی معاف می شود.
وی مدتی پیش هم با استقبال از این طرح و در خصوص امتناع سازمان نظام وظیفه نسبت به این قانون گفته بود که سازمان نظام وظیفه زیر بار این موضوع نمی‌رود و آن را موجب ایجاد مسائلی در جامعه می‌داند اما ما برای جلوگیری از هرگونه سوءاستفاده‌ای راه حل‌هایی هم ارائه داده‌ایم. برای مثال یکی از راه حل‌هایی که به سازمان نظام وظیفه ارائه شده این است که تا زمانی که یک پسر سالم با دختر معلول ازدواج و عقد آنها به طور رسمی در شناسنامه ثبت شده است آن پسر از سربازی معاف باشد و چنانچه مهر طلاق در شناسنامه آنها زده شد این معافیت سربازی نیز لغو شود.
در کنار استقبالی که اعضای جامعه معلولین نسبت به این قانون که همچنان هم در بلاتکلیفی به سر می برد بسیاری بر آن انتقاد کرده اند و به شدت با این قانون مخالفند و ادعای آنان این است با به اجرا در آوردن این قانون مساله سواستفاده از زنان معلول برای فرار از خدمت سربازی رونق می گیرد. در حالی که ازدواج امری است که باید برپایه شناخت و علاقه صورت گیرد و نه حتی بر اساس ترحم. حال آنکه با اجرای این قانون مردان فقط برای فرار از خدمت سربازی به ازدواج با یک دختر معلول تن می دهند. از سوی دیگرطبق این قانون؛ ۶۰درصد یارانه مراکز نگهداری معلولان به خانواده هایی که معلول خود را نگهداری می کنند، پرداخته می شود. یعنی اگر مردانی که با زن معلول ازدواج می کنند هم تحت پوشش این قانون قرار بگیرند، ماهیانه مبلغی به عنوان مستمری دریافت می کنند. در این صورت مردان نه تنها با ازدواج با دختران معلول راه فرار از سربازی پیدا می کنند بلکه با این ازدواج، منبع درآمدی هم پیدا می کنند و باز هم بحث سوءاستفاده از زنان معلول مطرح می شود.
همان زمان هایی که صحبت بر سر اجرای این قانون شده بود رییس سازمان بهزیستی کشور گفته بود برابر ماده ۶ قانون جامع حمایت از حقوق معلولان ازدواج با دختران معلول باعث معافیت خدمت برای زوج می شود، اما در جامعه ما به علت امکان سوءاستفاده از این موضوع این ماده صورت اجرایی نگرفته و نمی گیرد.
وی مدعی بود که اجرایی شدن این قانون موجب سو استفاده ابزاری از این دختران معلول بوده و گفته بود اجرایی کردن این قوانین توسط دستگاه های مرتبط با مشکل مواجه است زیرا امکان بروز مشکلاتی به طور جدی وجود دارد.
به گزارش وقایع استان به نقل از آفتاب یزد رییس انجمن مددکاران اجتماعی هم در مورد عواقب این نوع ازدواج می گوید: این مسئله نه تنها باعث افزایش ازدواج نمی شود بلکه باعث افزایش طلاق می گردد. این نوع ازدواج به ویژه برای معلولان بسیار بد است زیرا انسان سالم زمانی که بیوه می‌شود کمتر کسی حاضر است که با او ازدواج کند چه برسد به معلولان بنابراین طراحی این طرح بدون آنکه فکر انسانی در موردش صورت گرفته باشد از پایه غلط است.
مصطفی اقلیما در مورد راهکار مبنی بر اینکه تا زمانی که یک پسر سالم با دختر معلول ازدواج و عقد آنها به طور رسمی در شناسنامه ثبت شده است آن پسر از سربازی معاف باشد و چنانچه مهر طلاق در شناسنامه آنها زده شد این معافیت سربازی نیز لغو می شود هم گفت: چنین پیشنهادی کاملا نادرست است زیرا وقتی که مجبورم ازدواج کنم تا معافیت بگیرم و بعد طلاق بگیرم حالا بیایند معافیت من را لغو کنند مگر می شود بعد از ۳۵ سال معافیت من را لغو کنند.
با تمام مخالفت ها و استقبال ها نسبت به اجرایی شدن این طرح باید به این نکته توجه داشت که اگر بگوییم ازدواج با یک معلول به مراتب شرایط سخت تری نسبت به دیگران دارد گزافه نگفته ایم. در روزگاری که آمار ازدواج پایین و طلاق بالاست این طرح نه تنها نمی تواند به بالا رفتن ازدواج کمک کند بلکه ناهنجاری های بیشماری را هم در جامعه ایجاد می کند و راه درستی نیست ناهنجاری هایی که صدمات جبران ناپذیری را بر جامعه وارد خواهند ساخت. حال باید دید که به گفته علی همت محمود نژاد این طرح تا دو ماه دیگر توسط مجلس تصویب و سپس اجرایی می شود یا خیر و اگر اجرایی شود، با اجرایی شدنش سوال هایی بی جوابی در ذهن نقش می بندد که در راس آن عواقب ناشی از این ازدواج و هزینه های سنگینی است که قرار است بر جامعه تحمیل شود.