نگاه «وقایع استان» به جشن گلریزان در ماه رمضان/افطاری با طعم آزادی

چهارشنبه ۱۷ خرداد ۹۶ شماره ۶۰۳
***
فرشته غلامی
وقایع استان
****
رمضان که شروع می شود انگار حال و هوای دلمان هم یک جور دیگر می شود. می گویند ماه رمضان، ماه غفران و رحمت الهی است و ماهی است که فلسفه وجودی آن تزکیه نفس به وسیله دوری از محرمات و اثبات بندگی به خداوند متعال است. در این گفته هم شکی نیست که این ماه فرصتی است در جهت خودسازی و آمادگی برای بندگی و عبودیت خداست.
جدای از آنکه رمضان برای همگان رنگ و بوی دیگری دارد اما حال و هوای این ماه، در زندان ها یک جور دیگری است. همان جایی که بسیاری از روی سهل انگاری و نه از سر عمد در آن گرفتار شدند. آن هم در بندی به نام جرایم غیر عمد. آنها بدهکارانی هستند که به سبب مهریه، نفقه، دیه و یا محکومیت مالی برای آزادی خود هر لحظه دست به دامان خدا می شوند.
اما ماه رمضان که شروع می‌شود در کنار تمام ویژگی‌های ریز و درشت این ماه بزرگ بیش از هر زمان دیگری واژه‌ای به نام «جشن گلریزان» را می‌شنویم. جشنی که سنتی قدیمی است و در آن برای افراد نیازمند کمک، پول و سایر مایحتاج جمع می‌شود.
اگر خود ما از کسانی نباشیم که تا به حال در یکی از این جشن‌ها که در حال حاضر بیشتر در سازمان زندان‌ها برگزار می‌شود شرکت کرده‌ایم، حتما شنیده‌ایم یا در رسانه دیده‌ایم یا در مطبوعات خوانده‌ایم که در این ماه چگونه بسیاری از مردم از قشرهای مختلف در آزادکردن زندانیان نیازمند شریک هستند. نمونه بارز این روزهای رسانه هم همان برنامه قبول باشه است که پیش از اذان مغرب از شبکه استانی آفتاب پخش می شود.
ستاد دیه هم به عنوان یک تشکل مردم نهاد که مشارکت مردمی در آن حرف اول را می‌زند همه ساله در ماه مبارک رمضان و البته در دیگر ماه‌های سال با بهره‌گیری از ظرفیت‌های مردمی به این مقوله مهم یعنی آزادی زندانیان می‌پردازد. قریب به ۲۷ سال است که امید زندانیان جرائم غیر عمد به جشن گلریزان است. جشن گلریزانی که میراثی از پوریای ولی است و نشان از مردی و مردانگی، مردمان ایران زمین است. جشنی که در چند سال اخیر شدت بیشتری به خود گرفته است حال یا به سبب تبلیغات بیشتر رسانه ها و یا افزایش تعداد همین بدهکارانی که بالاجبار در این بندها گرفتار آمده اند.
گلریزان چیست؟
مطمئنا نسل امروز نسبت به نسل گذشته از این موضوع اطلاع چندانی ندارد. در گذشته این مراسم به عنوان یک رسم شناخته شده و فراگیر در محله های پهلوانی بوده است، به این صورت که هرگاه کسی از نظر مالی به مشکل بر می خورد، همراه با آداب و رسوم ویژه ای که در مکانی به اسم زورخانه انجام می شد، همه افراد حاضر در آن مکان در حد توان خود مبلغی را در ظرف های مخصوصی که ویژه این کار بوده، می ریخته اند. به این صورت ضمن حفظ آبروی آن فرد نیازمند، مشکل مالی اش برطرف می شد.
سال گذشته ۱۷۰ جشن گلریزان در ایران برگزار شد که حاصل مالی‌اش شد ۳۵ میلیارد تومان که کفاف آزادی ۵۱۲ زندانی غیرعمد واجد شرایط را داد.
واجدان شرایط آزادی را ستادهای دیه سراسر کشور انتخاب می‌کنند که زنان بویژه سرپرستان خانوار در اولویت قرار دارند، جوان‌ها نیز در اولویت آزادی هستند چون منطق این است که صلاح نیست عمرشان در زندان تلف شود و لازم است زودتر به بازسازی زندگی‌شان بپردازند.
افراد مسن هم واجد شرایطند چرا که عمر آنها نباید در حبس به سرآید، بیماران صعب‌العلاج نیز اگر مرتکب جرایم غیرعمد شده باشند در فهرست واجدان شرایط آزادی جای می‌گیرند چون قرار نیست هیچ مجرم غیرکلاهبرداری در حبس جان به جان‌آفرین تسلیم کند.
امسال اما تعداد جشن‌های گلریزان، جهشی قابل ملاحظه یافته و امید است به همین میزان کمک‌های مردمی نیز جهش کند و زمینه آزادی افراد بیشتری فراهم شود. از ۳۱ خرداد تا پایان ماه رمضان ۲۴۵ جشن در شهرهای مختلف کشور برگزار می‌شود.
اما سهم استان مرکزی در سال گذشته ۲۱۷ نفر بود تا از بند جرایم غیر عمد رهایی یابند که ۲۱۳ نفر از این افرا را مردان تشکیل می دادند و تنها چهار نفر آنها زن بودند.
مدیر نمایندگی ستاد دیه استان مرکزی گفته که میزان کل بدهی این افراد را ۱۴۱ میلیارد ریال تشکیل می داده که با تلاش و پیگیری خوب مددکاران و کمیته های صلح و سازش مستقر در ستاد دیه و زندان های تابعه و با دعوت از شکات مبلغ ۵۴ میلیارد ریال تخفیف و رضایت اخذ و مابقی بدهی به مبلغ ۸۷ میلیارد ریال از طریق خیرین، منابع استانی و کشوری ستاد دیه، صندوق تامین خسارت های بدنی، شرکت های بیمه و تسهیلات اعطایی بانک های عامل تامین و پرداخت شده است.
به گفته محمدحسن حسین بیگی مدیر نمایندگی ستاد دیه از این تعداد زندانی آزاد شده ۱۲۳ نفر محکوم مالی، ۴۹ نفر مهریه، ۲۴ نفر دیه مربوط به حوادث رانندگی و کارگاهی و ۲۱ نفر بدهی ناشی از نفقه بوده است.
امسال هم مدیر کل امور زندان ها و اقدامات تامینی و تربیتی استان مرکزی گفته که ۲۰۰ زندانی جرائم غیر عمد منتظر کمک هستند که مبلغی بالغ بر ۱۷۰ میلیارد ریال برای آزادی این افراد نیاز است.
به گزارش وقایع استان به نقل از ایرنا، علی عباس فلاحتی گفت: بازگرداندن زندانیان جرایم غیرعمد به آغوش خانواده ها امری انسانی و ارزشمند است و در این راستا برنامه گل ریزان با هدف تامین منابع مالی برای آزادی این زندانیان در ماه رمضان تدارک دیده شده است.
وی ادامه داد: در برنامه تلویزیونی «قبول باشه» که قبل از نماز مغرب و عشاء از شبکه استانی آفتاب پخش می شود نیز شرایط زندانیان غیرعمد برای مردم استان تشریح می شود تا خیران از فرصت ماه مبارک رمضان در راستای آزادی زندانیان مذکور استفاده کنند.
مدیرکل امور زندان ها و اقدامات تامینی و تربیتی استان مرکزی بیان کرد: جشن گل ریزان در همه شهرستان های استان برگزار می شود اما،این برنامه در مرکز استان در ۲۷ ماه مبارک رمضان در مجتمع فرهنگی تفریحی کوه نور اراک برگزار می شود.
فلاحتی مطلق اظهار کرد: خیران استان مرکزی در مجموع پارسال ۲۱۷ زندانی جرائم غیر عمد استان مرکزی را با اهداء مبلغی بالغ بر هشت میلیارد و ۶۰۰ میلیون ریال آزاد کردند و شکات نیز پنج میلیون و ۴۰۰ میلیون ریال از مطالبات خود را به این زندانیان بخشیدند.
وی اضافه کرد: زندانیان جرائم غیر عمدی بیشتر به جرم های مهریه، نفقه، تصادف و بدهکاری های مالی غیر کلاهبرداری در زندان به سر می برند.
مدیرکل امور زندان ها و اقدامات تامینی و تربیتی استان مرکزی یادآوری کرد: خیران می توانند کمک های نقدی خود را به شماره حساب ۰۲۱۶۲۶۸۶۸۷۰۰۱ بانک ملی ایران ستاد دیه استان مرکزی واریز کنند.
اگرچه از منظر بسیاری از کارشناسان و مسئولان زندانی کردن محکومان مالی کار شایسته ای نیست چرا که در این صورت نه تنها بدهی های خود را پرداخت نمی کنند بلکه از آنجایی که سرپرستی خانواده آن فرد نیز دچار اختلال می شود ممکن است به بسیاری از آسیب های اجتماعی دچار شوند و در کنار آن روانشناسان اجتماعی هم جشن گلریزان را یک سنت حسنه می دانند که سمبل و نماد نوع‌دوستی انسان‌ها است و تقویت آن می‌تواند در ابعاد مختلف زندگی اجتماعی اثر گذارد و تاثیر اقتصادی که گلریزان بر جامعه می گذارد یکی از مهم ترین دستاوردهای این حرکت انسانی است.
پس به جاست که با آگاهی نسبت به این سنت دیرینه که نشان از رادمنشی و پهلوانی مردمان ایران زمین است همچنان به آن پایبند بوده و به افراد بی گناهی که به دلیل کمبود بضاعت در بند گرفتار شدند کمک کنند.
و چه بهتر که همانطور که مانوئل کوربن در کتاب خود به صراحت یاد می‌کند که «در ایران مردانی قابل احترام برای برداشتن موانع ‌از پیش‌ پای دیگران هرچه در توان خود داشته را به دیگران بدون هیچ منتی می‌بخشیدند» همچنان پایبند باشند.