نگاهی به کمپینی که با نزدیک شدن به اولتیماتوم تعیین تکلیف فیلم های توقیفی راه افتاده است/هنر توقیف شدنی نیست

سه شنبه ۳ مرداد ۹۶   شماره ۶۳۷

***

وقایع استان

سحر یاری

**

توقیف فیلم ها در ایران داستان تازه ای نیست، فیلم هایی که مجوز ساخت می گیرند اما پروانه نمایش نه؛ فیلم هایی که مجوز ساخت می گیرند پروانه نمایش هم؛ اما چند روز بعد از اکران به ناگاه توقیف می شوند. یا فیلم هایی که مجوز ساخت می گیرند و حتی پروانه نمایش؛ ولی گروه سازنده به خاطر آنچه اصلاحات نام دارد و فیلم را از شکل اصلی اش دور می کند از خیر اکرانش می گذرد. هم اکنون بغیر از وزارت فرهنگ و ارشاد و سازمان سینمایی کشور متولیان دیگری به خود اجازه می دهند که در این مورد اظهار نظر کنند؛ اینکه چه عواملی و چه نهادهایی در این تصمیم گیری ها دخالت می کنند خصوصا بعد از اکران فیلم ها دیگر بر کسی پوشیده نیست؛ ولی مهم ترین مساله قبل از تمام موارد این است که اگر در همان مراحل اولیه ارزشیابی فیلم جلوی ساخت برخی فیلم ها گرفته شود شاید با تعداد کمتری از فیلم های توقیفی روبه ر و شویم. اگر فیلمی در مضمون و محتوا مشکل دارد و پر است از شوخی های رکیک و محتوای غیر اخلاقی چرا در همان شورای فیلمسازی موانع آن مطرح و ممیزی داده نمی شود. که بعد از ساخت و اعمال هزینه و صرف وقت نخواهند در زمان دادن پروانه نمایش آن را توقیف کرد. اصلا چرا باید مجوز ساخت بگیرد و یا حداقل چرا اصلاحاتی بر آن اعمال نمی شود این ناشی از سهل انگاری گروه اول است و یا نه سنگ اندازی گروه دوم موجب آن می شود؟ مشخص نیست که اصولا چرا دو شورا و دو گروه مجزا مسئولیت تصمیم گیری برای ساخت و نمایش یک فیلم در وزرات ارشاد و سازمان سینمایی را بر عهده دارند. بعد از شورای فیلمسازی، روند ساخت فیلم بدون هیچ نظارت خاصی در طول ساخت فیلم شروع می‌شود. تا اینکه فیلم ساخته می شود و دوباره به یک شورای دیگر با اعضای دیگری تحویل داده می شود و آن شورا نمایش آن را تصویب می کند. این دوگانگی در تصویب ساخت یک فیلم و نمایش آن فارغ از بیهوده بودن و دوباره کاری آن زمینه ساز مشکلات مختلفی می شود که یکی از آنها فیلم های توقیفی همه این سالهاست که گذشته از به هدر رفتن سرمایه فرهنگی آدم های کم تعداد سینمایی در ایران، هزینه های مادی بی بازگشت ساخت یک فیلم در این اقتصاد نحیف سینما در ایران غیرقابل نادیده انگاشتن است. به همه این ها اضافه کنید جو روانی توقیف فیلم در صنعت سینمای ایران با توجه به همه پیش فرض های موجود درباره مباحثی مثل آزادی بیان در ایران. ناگفته نماند که بسیاری از این فیلم ها به دلایل نگاه های سلیقه ای برخی مسئولین و حتی اعمال فشارها توقیف می شوند در حالیکه فیلم های قوی ای از کارگردان هایی صاحب نام هستند. به کار بردن اصطلاحات زشت و غیراخلاقی، اهانت به ادیان مختلف به هر شکل، صحنه های خشن و یا قرار گرفتن در برهه حساس و ملاحظات خاص از دلایل توقیف فیلم ها است. معمولا خارج کردن فیلم ها از توقیف کار سخت و طاقت فرسایی است و حتی تغییر دولت ها نیز در این روند تاثیری ندارد این تجربه از سرنوشت فیلم های توقیفی در سال های اخیر می آید. بی شک بسیاری از فیلم هایی که از اکران محروم می شوند، به دلیل گذر زمان ویژگی های خود را از دست می دهند و با سلیقه تماشاگر منطبق نیستند و نمی توانند به نیازهای روز آن ها پاسخ دهند. البته در این میان به نظر می رسد برخی کارگردانان به رغم آشنایی کامل با قوانین و هنجارها فیلم هایشان به شیوه ای است که همیشه اما و اگرهایی در آن به وجود می آید. هم اکنون بیشتر از یک ماه از اولتیماتوم وزیر فرهنگ و ارشاد برای تعیین تکلیف فیلم های توقیفی می گذرد و تا دهم مرداد باید وضعیت بیست فیلم مشخص شود که از این تعداد هم اکنون نام دو فیلم « زادبوم» و «پریناز» در لیست از توقیف درآمده ها دیده می شود البته باید دید این فیلم ها با چه تغییراتی آماده نمایش شده اند؟ یعنی قرار است اصل فیلم دیده شود و یا نه با قلع و قمع به این مرحله رسیده است.
با نزدیک شدن به پایان اولتیماتوم وزیر فرهنگ و ارشاد در این خصوص هم اکنون کمپینی در کشور با عنوان « هنر توقیف شدنی نیست» در اعتراض به توقیف آثار سینمایی و نبود راه حل از سوی مراجع ذیربط از ساعت ۲۱ یکشنبه شب اول مرداد ماه با انتشار تصاویری از سوی هنرمندان و مخاطبان سینما در فضای مجازی، کار خود را آغاز کرد.
در همان دقیق اولیه راه اندازی این کمپین چون حمید فرخ‌نژاد، مهناز افشار، پریناز ایزدیار، سحر دولت‌شاهی،حبیب رضایی، عبدالرضا کاهانی، سارا بهرامی و علی قربان‌زاده به این کمپین پیوستند. این هنرمندان در کنار اسم خود با نوشتن این جمله که می‌خواهند هیچ فیلمی توقیف نباشد، اعتراض مدنی خود را به نحوه رفتار در برابر تولید آثار سینمایی بیان کردند. نکته قابل توجه استقبال مخاطبان سینما از این کمپین است، به گونه‌ای تا ساعت ۲۰ دقیقه بامداد روز دوم مرداد ماه ۶۰۰۰ نفر به این کمپین پیوستند که تنها بخشی از این تعداد هنرمندان هستند و بخش عمده آن را مردمی که مخاطب سینما محسوب می‌شوند، تشکیل می‌دهد.
آنچه در این میان مهم است این است که مسئولان و سینماگران باید به وحدت نظری در خصوص معیارهای توقیف فیلم برسند تا مشکلات هرچه سریعتر برطرف شود.