نگاهی به «هلن» و « خانه ای در خیابان چهل و یکم» دو فیلم در حال اکران در اراک/اهمیت مادر بودن

سه شنبه ۱۷ اسفند ۹۵ شماره ۵۴۶
وقایع استان- سمیه انصاری فر
این روزها در پردیس سینمای عصر جدید اراک دو فیلم «هلن» و « خانه ای در خیابان چهل و یکم» در حال اکران است.
هر دو این فیلم ها به بررسی بحران های موجود در خانواده ها به دلایل مختلف می پردازد. هلن به ماجرای دختری می پردازد که با خانواده خود دچار چالش هایی می شود، این دختر می خواهد به سفر برود ولی به دلیل مشکلات خانوادگی تصمیمی دیگر می گیرد، خانه ای در خیابان چهل و یکم روایت دعواى دو برادر است که در نهایت یکی از آن ها به دست دیگری در یک درگیری به قتل می رسد.چیزی که در این دو فیلم مشاهده می شود نقش پررنگ مادر در یک بحران است. در یکی مادر بحران ساز و در دیگری قرار است یک بحران را مدیریت کند.
فیلم هلن سال گذشته تولید شد و از اسفندماه امسال در سینماهای کشور به روی پرده رفت. فیلمنامه این فیلم را امیرحسین ثقفی و شراره سروش نوشته اند وکارگردانی آن بر عهده علی اکبر ثقفی است. ثقفی بعد از شانزده سال سومین فیلم خود را بعد از جان سخت و فوتبالیست ها ساخته، هرچند که فیلم های قبلی او هرگز آثار شاخصی و مورد توجه نبودند اما انتظار می رفت بعد از این وقفه طولانی با یک گام بلند از او رو به رو باشیم. هرچند در انتخاب موضوع و داستان ثقفی از فیلم های قبلی خود جدا شده ولی باز هم در پرداخت نتوانسته اثر مطلوبی که از او انتظار می رفت را ارائه دهد. البته فیلم به دلیل بازی خوب بازیگران و برخی فضاسازی ها ارزش یکبار دیدن را دارد ولی این فیلم هم همچون بسیاری از فیلم های این روزهای سینمای ایران از ضعف فیلمنامه رنج می برد. داستان تکرار سختی های دختری است که باید در آخرین لحظه فداکاری کند و از علایق خود بگذرد. هلن که می خواهد با اشکان پسر مورد علاقه خود به خارج از کشور برود درست زمانی که شرایط برای سفر او مهیا می شود به دلیل التماس های مادرش که یک زن آسیب دیده است از این سفر منصرف می شود غافل از اینکه باز روزهای سخت و تنهایی برای او تمامی ندارد.
این فیلم به نوعی می خواهد به بحران های جوانانی بپردازد کـه به دلیل جدایی خانواده هــــا و بی مسئولیتی های آن ها دچار مشکل شده و در معرض آسیب قرار دارند البته هلن از آن نوع دخترهایی است که می خواهد بدون هیچ ناهنجاری به مقاصد و رویاهای خود برسد اما این ناهنجاری ها هستند که دست و پای او را بسته اند. اشکال اصلی فیلم شاید این باشد که با وجود نام و تمرکز بر هلن ولی بیشتر بر نسرین مادر هلن تمرکز دارد و می خواهد او را پاشنه آشیل تمام مشکلات کنونی هلن معرفی کند. مادری نامتعادل که با مردی شبیه خود ازدواج کرده و دخترش را تنها گذاشته است و حالا بعد از دعوا و جدایی از آن مرد به دخترش پناه آورده است. دختری که خود نیاز به تکیه گاه دارد.
در این فیلم شاید پدر آنطور که باید برجسته نشده و می خواسته فقط مادر را دلیل بروز و موانع زندگی دختر بداند. هلن داستان دختری با سوییشرت، کلاه و هدفون است دختری که می خواهد آشنایی زدایی کند و نماد یک دختر قهرمان باشد. در این فیلم روشنک گرامی، رویا نونهالی، پژمان بازغی، هوتن شکیبا، ستاره پسیانی و امین حیایی نقش آفرینی می کنند.
اما فیلم خانه ای در خیابان چهل و یکم نوشته آزیتا ایرایی اولین ساخته حمیدرضا قربانی است. قربانی سابقه دستیاری با کارگردانان مطرحی چون اصغر فرهادی، حسن فتحی و مهدی فخیم زاده را دارد و به‌عنوان یک تدوینگر نیز در سینما شناخته می‌شود. او در اولین تجربه کارگردانی اش توانسته فیلم قابل قبولی را بسازد. خانه ای در خیابان چهل و یکم از آن دست فیلم هایی است که از همان ابتدا با کشمکش قصاص و بخشش رو به رو است.
تنشی که در میان اعضای یک خانواده قرار دارد. برادری برادر دیگر را به قتل رسانده و حالا مادر این دو پسر و همسران هر یک از آن ها در یک بحران عاطفی و کشمکش درونی وبیرونی قرار دارند. شاید نکته دیگری که شرایط این خانواده را بحرانی تر می کند زندگی این هر سه زن در یک ساختمان سه طبقه باشد. به طوریکه در نهایت همه آن ها تصمیم می گیرند تا خانه را ترک کنند.
این فیلم بیشتر ما را یاد این تعبیر می اندازدکه حالا جنازه وجود دارد بعد از آن چه می شود. در این فیلم مساله اصلی بحران بعد از قتل و درگیری است و دغدغه فیلمساز و فیلمنامه نویس به هیچ وجه خود مشکل مالی و یا عصبانیت ها و مسائلی از این دست که موجب اتفاقات جبران ناپذیر می شود نبوده است. فیلم بیشتر تم ضدقصاص دارد. از آن دست بحران هایی که در فیلم هایی چون دهلیز و من مادر هستم دیده می شود؛ ولی این فیلم در جـایی مــتفــاوت می شود که کشمکش بین دو خانواده قاتل و مقتول را بیان نمی کند بلکه با سه موقعیت که هر سه به طور مستقیم به دلیل پیوند برادری قاتل و مقتول ایجاد شده در ارتباط است در واقع با سه موقعیت دراماتیک رو به رو هستیم و همین ظرفیت فیلم و فیلمنامه را بالاتر برده است.
از طرفی وجود فرزند مقتول نیز بار دراماتیک و تنش فیلم را بالاتر برده است زیرا به نظر می رسد تنها تصمیم گیرنده در این ماجرا مادر نیست بلکه فرزند مقتول نیز باید تصمیم گیری کند و این پسر حتی حاضر نیست عموی خود را ببیند. این فیلم در تمامی مدت به کشمکش و تنشی هایی از این دست می پردازد و در نهایت هیچ پایان مشخصی بر آن متصور نیست و یک فیلم با پایان باز است.
در این فیلم قربانی تجربه های خود را به نمایش گذاشته و سعی کرده از سینمای فرهادی دور باشد و قصه خود را بازگو کند. او از نشانه ها و فضاهای تیره در فیلم خود بهره برده و بازی خوب بازیگرانی چون سهیلا رضوی، علی مصفا و مهناز افشار نشانگر انتخاب خوب بازیگران توسط این کارگردان بوده است. این فیلم هرچند مخاطب را در تنگنای انتخاب قــــرار می دهد و تصمیم گیری را برای او همچون شخصیت های داستان سخت می کند ولی به نظر می رسد اثر قابل تاملی در فرم و کارگردانی است. در این فیلم بازیگرانی چون مهناز افشار، علی مصفا، سهیلا رضوی، سارا بهرامی و آرش مجیدی نقش آفرینی می کنند.