سه شنبه ۱۸ مهر ۱۳۹۶ شماره ۶۹۸
سمیه انصاری فر: غذا نقش مهمی در زندگی انسان دارد و از همان بدو تولد انسان برای رشد و تداوم نیاز به غذا دارد. سال هاست که علم تغذیه یکی از علوم مهم در دنیا شده است. در روزگار کنونی دیگر غذا صرفا خوراکی نیست که تنها نقش سیر کردن و لذت چشیدن طعم های مختلف را بهمراه داشته باشد بلکه یکی از اساسی ترین مولفه ها در سلامت و رشد انسان است بنابراین علم تغذیه غذاها را به دو دسته سالم و ناسالم تقسیم می کند و در مورد مصرف گروه های مختلف غذایی پیشنهادات و توصیه هایی دارد.در واقع همانطور که تغذیه و رژیم غذایی مناسب ضروری ترین عامل سلامت است، تغذیه ناسالم هم مهم ترین عامل بروز بیماری است.
انسان در دوران کودکی، به خصوص سنین دبستان و همین طور در دوران نوجوانی، به دلیل رشد سریع، بیش از هر زمان دیگر به تغذیه مناسب نیازمند است. این سن زمانی مهم برای شکل گیری عادات غذایی کودکان است و همین می تواند ضامنی باشد تا آن ها به رژیم های سالم و متنوع عادت کنند و در ادامه مشکلاتی که ناشی از افراط و تفریط در برخی مواد غذایی است دچار مشکل می شوند.
با وجود تمام این تاکیدات؛ اما هنوز مشاهده می شود که در بیشتر خانواده ها این امر جدی گرفته نمی شود و همچنان غذاهای آماده و تنقلاتی که ارزش غذایی پایینی دارند در رژیم غذایی آن ها جا دارد یکی از مهم ترین این موارد در تغذیه مدارس کودکان دیده می شود و همچنین بی اهمیتی وعده غذایی چون صبحانه در میان آن ها است.
امروزه بسیاری از دانشآموزان در مدرسه تمایل به خوردن میانوعدهها و تنقلاتی دارند که اغلب برای سلامتی شان مضر است. در این میان سالهایی که کودک در مدارس ابتدایی میگذراند، از نظر تغذیه دوره مهمی است؛ زیرا رشد کودک در این سنین ادامه دارد اگرچه سرعت رشد آنها کمتر از سالهای اول زندگی است، ولی باید توجه داشت که هر مرحله از رشد متکی بر روند مرحله قبل بوده و مرحله بعد را تحت تاثیر قرار میدهد.
کارشناسان تغذیه معتقدند که دانشآموزان به ۳ وعده غذایی اصلی و ۲ میان وعده در طول روز نیاز دارند و باید از تمامی گروههای غذایی شامل شیر، لبنیات، گوشت و حبوبات، سبزیجات، میوهجات و گروه نان و غلات مصرف کنند و تعادل و تنوع غذایی در این سنین مورد توجه قرار گیرد.
همچنین وعده غذایی صبحانه، نقش بسیار موثری در سلامت جسمی و فکری دانشآموزان دارد و در یادگیری آن ها در مدرسه تاثیر مستقیم دارد. در واقع دانشآموزانی که صبحانه کافی نمیخورند، کمدقت، خسته و بیحوصلهاند و نمیتوانند کمبود انرژی، ویتامینها و املاح معدنی را با خوردن وعدههای دیگر جبران کنند.
میانوعدههای مناسب و مغذی نیز بسیار اهمیت دارد، زیرا ساعات نزدیک ظهر، کودکان ممکن است گرسنه شوند و این گرسنگی، نشستن سر کلاس را برای آنان تحملناپذیر میکند. تمام این موارد، ضرورت توجه به تغذیه صحیح در مدارس را بیش از پیش نمایان میسازد. در تامین تغذیه کودکان در مدرسه اصولا دو راه وجود دارد یا خود والدین تغذیه را برای او آماده می کنند و به او می دهند و یـا نه این مهم بر عهده خــــود دانش آموز در مدرسه است. در حالت اول والدین باید با توجه به نکات گفته شده این میان وعده ها را برای فرزندانشان تامین کنند اما در مورد دوم آنچه مهم است بوفه مدارس و مواد غذایی موجود در آن موضوعی است که در سلامت دانشآموزان که در واقع مشتریان بوفهها هستند، تاثیر زیادی دارد و توجه به آن، توجه به سلامت نسل جوان و آینده کشور است.
شاید در کنار نگرانی هایی برای یادگیری ور فت و آمد بوفه خیلی از سوی والدین و حتی مسئولین جدی گرفته نشود در حالیکه بهداشت بوفه، فروشندگان آن و مواد غذایی آن تاثیر مستقیم بر سلامت دانش آموز و حتی یادگیری اش دارد.
اهمیت بوفه به اندازه ایست که هم مدیران مدارس باید بر آن نظارت داشته باشند و هم از سوی کارشناسان بهداشت مورد ارزیابی دوره ای قرار بگیرد.
این نکته هم اکنون از سوی مسئولین در حال گوشزد شدن است به طوریکه در آستانه سال تحصیلی رئیس مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت از ممنوعیت فروش ۲۰ قلم خوراکی در بوفههای مدارس از اول مهرماه خبر داد.
دکتر صادق نیت در آستانه آغاز سال تحصیلی جدید گفت: در سال تحصیلی گذشته بیش از ۱۰۰ هزار بازرسی از بوفه مدارس انجام شد و امسال شرایط بوفه ها را سخت گیرانه تر کنترل می کنیم بطوری که ورود ۲۰ قلم از مواد غذایی به بوفه ها را ممنوع اعلام کرده ایم. وی از مسئولان آموزش و پرورش درخواست کرد که بوفه های مدارس با ابعاد و تجهیزات مناسب احداث شوند و از حداقل استانداردها نیز برخوردار باشند.
صادقنیت بااشاره به ممنوعیت عرضه مواد مضر و آسیبرسان در بوفه مدارس، خاطرنشان کرد: در بحث سلامت دانش آموزان نیز فروش خوراکیهایی همچون چیپس، پفک، بستنی یخی و غیره را در بوفه های مدارس ممنوع کرده ایم.
این مسئله با توجه به اهمتیش در جلسه اخیر کارگروه بهداشت، سلامت و امنیت غذایی شهرستان اراک نیز مورد تاکید قرار گرفت و فرماندار اراک به آن اشاره مستقیم داشت.
حسین بختیاری گفت: با بیان اینکه بوفههای مدارس شهرستان اراک در شان دانشآموزان نیست و با توجه به شروع سال تحصیلی و بالا بودن اهمیت سلامت دانشآموزان بحث نظارت بر بوفههای مدارس مهم بوده و باید مورد توجه باشد.
به گزارش وقایع استان به نقل از تسنیم، وی با اشاره به ضرورت رعایت موارد بهداشتی به منظور سلامت دانشآموزان اظهار داشت: سلامت اقلامی که در بوفههای مدارس توزیع میشود تاثیر بسیاری در سلامت دانشآموزان دارد و باید مواد غذایی سالمی دراختیار آنها قرار گیرد که به لحاظ بهداشت و کیفیت مطابق استانداردها باشند.
بختیاری افزود: خیلی از بوفههای مدارس در شان دانشآموزان نیست و از آنجایی که اکثر قریب به اتفاق دانشآموزان صبحانه نمیخورند و معمولا حوالی ساعت ۱۰ به این بوفهها مراجعه میکنند باید بحث سلامت و امنیت غذایی در این بوفهها مورد توجه قرار گیرد تا مواد غذایی سالم دراختیار دانشآموزان قرار دهند.
فرماندار اراک تصریح کرد: در سطح دنیا به لحاظ سلامت دندان جزو کشورهایی هستیم که بدترین وضعیت را دارند، به طور قطع اگر بتوانیم بوفههای مدارس را ساماندهی کنیم نقش بهسزایی در سلامت جسمی و روحی دانشآموزان دارد و اگر بازدیدهایی که از این بوفهها انجام میشود همراه با آموزش باشد تاثیرگذاری بیشتری دارد.
با تمام این تاکیدات البته همچنان دیده می شود که بهداشت بوفه ها و نظارت بر آن خیلی در مدارس جدی گرفته نمی شود و گاه شاهد فروش خوراکی های بی ارزش و همچنین طبخ میان وعده هایی چون ساندویچ ها در آن هستیم.