خانه » پیشنهاد سردبیر » نگاهی به فیلم «گذر موقت» به بهانه اکران در سینما عصر جدید اراک/شبگردی دو پیرمرد سرخوش

نگاهی به فیلم «گذر موقت» به بهانه اکران در سینما عصر جدید اراک/شبگردی دو پیرمرد سرخوش

دوشنبه ۳۰ مرداد ۹۶   شماره ۶۶۰

***

وقایع استان

سمیه انصاری فر

***

همیشه پرده سینما جای خوبی برای بروز نگاه و تفکر یک هنرمند بوده است. فیلم نیز مانند هر اثر هنری دیگری می تواند مخاطب را با خود همراه کند و دنیای دیگری برایش بسازد و در بیشتر مواقع پرده از آنچه در اطرافش می گذرد و پنهان بوده بردارد. البته این گفته ها همیشه صدق نمی کند یعنی آنچه ما گاهی از سینما می بینیم و فیلم هایی که روی پرده است کمتر به این موارد پرداخته است؛ نه تنها در حوزه فیلم که در حوزه داستان، تئاتر و موسیقی نیز این مشکل وجود دارد یعنی گاه به جای هنر و آنچه از آن انتظار است آنچه می بینی ابتذال است و بس که در سینما به دلیل فراگیری بیشتر نمود پیدا می کند. برای نمونه کافی است نگاهی به سردر سینماهای کشور در این روزها انداخت، فیلم های کمدی ای که هیچ عمق و محتوایی ندارد و فقط می خواهد به هر بهانه ای بخنداند تا گیشه را پربار کند به چشم می خورد، اگر هم فیلمی وجود دارد که جدای از این فضا باشد آنقدر داستان کلیشه و سطحی دارد که مخاطب را از سینما آمدن پشیمان می کند البته در این میان گاه فیلم های دیده می شود که قابل تامل اند. در میان هجمه فیلم های کمدی البته با تعریف کمدی در سینمای ایران؛ گاه فیلم هایی دیده می شود که به این ژانر نزدیک است ولی در فرم و محتوا تفاوت های اساسی با فیلم های کمدی این روزها دارد. فیلم «گذر موقت» ساخته افشین هاشمی یکی از این فیلم ها است. فیلمی که با وجود فضای شادش از تعریف طنز و کمدی این روزهای سینمای ایران فرسنگ ها دور است و به نوعی آبروداری برای ژانر شاد و مفرح سینمای ایران است. هاشمی فیلمنامه این فیلم را براساس نمایشنامه «منهای دو» نوشته است و به خوبی آن را در قالب سینمایی در آورده است. تفاوت عمده فیلم هاشمی با طنزهای رایج در سینمای ایران در فرم و محتواست. او نه به دنبال طعنه زدن سیاسی و نه به دنبال نقد اجتماعی با چاشنی هزل و هجو است و نه خواسته با بازیگران باصطلاح بامزه در کنار سوپراستارها گیشه فروشی به هر قیمتی داشته باشد. بلکه او یک داستان اجتماعی را با حضور بازیگران با تجربه تئاتر و سینما به تصویر کشیده است. داستانی که گاه مخاطب را می خنداند. فیلم گذر موقتِ افشین هاشمی این روزها در سینما عصر جدید اراک در حال اکران است. این فیلم داستان دو پیرمرد را روایت می کند که شبانه از بیمارستانی که در آن بستری هستند خارج می شوند تا یک شب متفاوت را بگذرانند آن ها که در زندگی خود گاه تلخی های با اطرافیان داشته اند حالا تصمیم می گیرند به هر قیمتی شده دیگران را شاد کنند. در همان شب آن دو با زنی باردار و تنها مواجه می شوند و تصمیم می گیرند برای شاد کردن او برایش همسری پیدا کنند در این مسیر با آدم های مختلفی رو به رو می شوند و در نهایت آدرس مرد جوانی را پیدا می کنند و درست وقتی او را می یابند که او می خواسته خودکشی کند و او را نجات می دهند… ایجاد فضایی شاد در شب با وجود کم بودن جاذبه های بصری قطعا هنری می خواهد که از عهده افشین هاشمی برمی آید. در این فیلم مخاطب از ته دل قهقهه نمی زند؛ ولی تلاش دو پیرمرد برای شاد کردن آدم ها در مخاطب نیز تسری پیدا می کند. در سراسر فیلم فضای موزیکال وجود دارد ملودرام های از دهه ۴۰ و ۵۰ که یکی از پیرمردهای فیلم می خوانند و فضای نوستالژی ای به کار داده است، نوستالژی که همراه با این دو پیرمرد در سراسر فیلم پراکنده شده است.
اما چرا گذر موقت را می توان فیلم خوبی دانست؟ افشین هاشمی را بیشتر به عنوان کارگردان تئاتر می شناسیم مردی که از فضای تئاتر و با نگاه تئاتری وارد فضای سینما شده است. تجربه نشان داده است آن هایی که اغلب با این پشتوانه وارد سینما می شوند نگاه تئاتری خود را در سینما وارد می کنند. نمونه بارز از چنین کارگردان هایی بهرام بیضایی و سبک خاص سینمای او است. در این فیلم نیز ما با ساختاری نمایش گونه رو به روییم. نظمی خاص و میزانسن های تئاترگونه هرچند شروع فیلم ممکن است برای مخاطبان سینما جذاب نباشد زیرا بر دیالوگ های رفت و برگشتی بین دو پیرمرد بیمار در بیمارستان سوار است اما به تدریج فضای فیلم تغییر می کند و همین ساختار و شروع مخاطب را به ادامه فیلم و اتفاق های رخ داده در آن متقاعد می کند و او را مجاب به باقی ماندن تا پایان قصه می کند. قصه گویی افشین هاشمی در این فیلم یکی از امتیازاتش است در سینمای امروز ایران کمتر قصه دیده می شود. معمولا چند موقعیت بی ربط یا چند اتفاق را کنار هم می گذارند و بدون هیچ نخ تسبیح و محور اصلی ای آن ها را به خورد مخاطب می دهند؛ اما در گذر موقت به غیر از یکی دو مورد این پیوستگی جزئیات و کل وجود دارد. موقعیت های طنزی که هاشمی طراحی کرده است با توجه به فضای فیلم تازگی دارد و همین علتی است که مخاطب آن را می پذیرد. در این فیلم موقعیت های ملودرام و طنز در قالبی نمایش گونه به درستی کنار هم قرار گرفته است. فیلمی که می خواهد نشان دهد چطور می توان بدون فحش دادن و حرف های رکیک، بدون طنزهای جنسی و اروتیک مخاطب را کنار خود نگاه داشت و در عین حال حرف های مهمی زد. اینکه دراین فیلم دو پیرمرد شخصیت اصلی فیلم هستند دلیل بر مخاطب پسند نبودن نیست بالعکس این دو پیرمرد آنقدر بازی های خوب و روانی دارند و آنقدر دغدغه شان عام است که حتی موجب همذات پنداری از سوی مخاطب در لحظاتی می شود. بازی خوب دو بازیگر پیشکسوت تئاتر مسعود کرامتی و اسماعیل محرابی از برگ های برنده افشین هاشمی در این فیلم است که البته بازی های بازیگران جوان آن را کامل کرده است. موسیقی و فضای ملودیک آن که اتفاقا ساخته خود کارگردان است نیز بر غنای فیلم افزوده است. در یکی از نقدهای سایت سلام سینما در مورد این فیلم آمده است: «افشین هاشمی پیش از ساخت گذر موقت فیلم (خسته نباشید) را به طور مشترک با محسن قرایی کارگردانی کرده و بعد از آن صدای آهسته را در آمریکا ساخته اما به نظر می رسد گذر موقت بشدت به روحیه و سلیقه هاشمی نزدیک تر است چرا که توانسته با دانسته های نمایشی به آرمان هایش در سینما برسد و مسیر و هدف را به درستی انتخاب کند، میزانسن و قاب هایی که در گذر موقت می بینیم نشان دهنده هوشمندی هاشمی در کارگردانی است. وی توانسته با ترکیب و چیدمان نمایشی به میزانسن های مطلوب سینمایی برسد و از طرفی دیگر میزان و نوع روایت قصه اش را با فرم منطبق کرده است، حرکات آهسته دوربین یا قاب های ثابت در بعضی از سکانس ها ارتباط تماشاگر را با فیلم بیشتر کرده و همچنین موسیقی فیلم که خودِ فیلمساز سازنده آن بوده با موقعیت عاطفی و احساسی سکانس ها هماهنگی پیدا کرده، مهم ترین بخش گذرموقت دیالوگ نویسی آن است که به دور از اغراق و غلو های تئاتر گونه از شخصیت های فیلم می شنویم، اسماعیل محرابی و مسعود کرامتی در کنار هم توانستند با طنازی در قالبی دراماتیک برای تماشاگر تاثیر گذار باشند نوع و لحن بازی محرابی و کرامتی نمایشی که البته به نظر می رسد آگاهانه بوده، گذر موقت فیلمی ملودراماتیک و تئاتر گونه است که محتوای آن می تواند برای تماشاگر جذاب باشد.»
در این فیلم اسماعیل محرابی، مسعود کرامتی، هومن برق نورد، فرشاد شبنم چو، پانته آ بهرامی و شقایق دهقان ایفای نقش می کنند. البته هدف از این نوشته این نیست که بگوییم فیلم هاشمی دارای نقاط ضعف و ایراد نیست اما در مجموع نقاط مثبت آن بیشتر و غالب است و برای همین گذر موقت را فیلمی کرده است که در این وانفسای فیلم های بی محتوا می تواند غنیمتی باشد.

دیدگاهتان را ثبت کنید

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شدعلامتدارها لازمند *

*

bigtheme
Designed & Developed by: Sepanta Group Team.