مشکل چندین ساله طرح تعریض خیابان های اراک ادامه دارد /تنها تاسف

شنبه ۱۸ آذر ۱۳۹۶    شماره ۷۳۹

• معاون عمرانی شهرداری: امتیازهای خوبی را به مالکین می دهیم
• مدیرکل دفتر فنی استانداری: متاسفانه نمی توان زمان مشخصی را برای این طرح تعیین کرد

***

وقایع استان

سهراب جان بزرگی

***

تولید روز افزون خودروهای سواری و عدم اشتیاق مردم به استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی توازن ظرفیت خیابان ها و خودرو ها را به هم ریخته است. به خصوص در شهرهایی مانند اراک که شیب نمودار توسعه شان تندتر و روند تغییرات شهری شدنشان محسوس تر است. بررسی توسعه سیستم حمل و نقل عمومی که یکی از اصول اولیه شهر سازی ست نشان می دهد با وجود اجرای طرح های مختلف و صرف هزینه های بسیار همچنان ضعف های گسترده و اساسی ای دارد که باید جداگانه به آن پرداخت. اما در شرایط موجود و موقعیت فعلی برنامه ریزی در راستای تغییر شمای خیابانی شهر اراک از نیاز های مهم شهر است. طرحی کــه گفته می شود بیش از دو دهه است که آغاز آن کلید خورده و به گفته مدیر کل دفتر فنی استانداری بسیاری از خیابان های اراک را شامل می شود. نگاهی به طرح تعریض خیابان ها نشان می دهد که گسترش کالبد خیابان ها به صورت خود به خودی و نیاز مقطعی انجام شده است و معمولا برنامه ریزی مهندسی صورت نگرفته است.

اتفاقی که در شهر اراک شاهد آن هستیم و نمونه های بسیاری مانند خیابان ادبجو، شهدا و … از مثال های آن است. در طراحی شهری استانداردهای مختلفی در زمینه های عرضی، زیبایی و … وجود دارد که با توجه به نیازهای شهـر می توان از آنها استفاده کرد. اما مشکلات خیابان های شهر اراک را می توان از دو منظر کمی و کیفی بررسی کرد. منظور از کمیت، رعایت نشدن برخی استانداردهای معماری و کمیت های متریک در خیابان ها و میادین است و کیفیت را می توان زیبایی و کمپوزیسیون یا ترکیب بندی خیابان ها دانست.
نگاه بازتر ذهن می گوید که با وجود شرایط و منایع موجود در شهر اراک تمرکز بر استانداردهای دقیق معماری و خواست خیابان هایی ایده آل امکان پذیر نیست و باید بــا برنامه ریزی اصــلاحی همراه با آسیب شناسی مشکلات موجود را برطرف کرد. تازه ترین مصاحبه حمیدرضا نوازنی مدیرکل دفتر فنی استانداری نشان می دهد مشکل اصلی طرح تعریض خیابان ها در اراک عدم توافق شهرداری با مالکینی ست که ملک هایشان در این طرح قرار دارد. به عنوان مثال خیابان شریعتی به عنوان یکی از معابر اصلی شهر اراک است که امروز عملیات های عمرانی نیمه کاره بسیاری باعث فلج شدن آن شده، قرار است به خیابانی با عرض ۴۵ متر تبدیل شود اما تنها مالکین بخش هایی از آن با تعویض ملک هایشان موافقت کرده اند.
حمید رضا نوازنی معتقد است شهرداری باید برنامه‌ای تنظیم کند تا بر اساس آن مالکان املاک مستقر در خیابان های لازم التعریض درخواست پروانه نوسازی کنند و براساس تعیین محدوده ملک توسط کارشناسان شهرداری قسمتی از ملک که در طرح تعریض واقع شده را به شهرداری واگذار کنند اما این اعتقــاد آقای مدیر بـا تاسفی همراه است که نشان می دهد این مشکل بیست ساله در حال تبدیل شدن به مردی میان سال با موهایی جوگندمی همانند خود او است. « متاسفانه نمی توانیم پروسه زمانی مشخصی برای آن تعیین کنیم».
به نظر می رسد اگر توافقات لازم مابین شهرداری و مالکین صورت پذیرد طرح تعریض خیابان ها آنقدرها هم کار پیچیده ای نیست. در یک سوی این معادله طرح های تشویقی شهرداری قرار دارد و در سوی دیگر رضایت مالک. گفتگوی ما با سعید بیاتیان معاون عمرانی شهرداری اراک نشان داد که شهرداری طرح های تشویقی ای را در این راستا در نظر گرفته است. بیاتیان می گوید: بر اساس مصوبه ماده ۵ شورای شهر اراک به ازای هر ۵۰ متر عقب نشینی، شهرداری مجوز ۱۵ متر تجاری و به ازای هر یک متر عقب نشینی یک و نیم متر تراکم مازاد در اختیار مالکین قرار می گیرد. اما شهرداری در نقاطی از شهر که از درجه اهمیت بیشتری برای تعریض و حل گره های ترافیکی برخوردار هستند امتیازهای ویژه تری را در نظر گرفته است. خیابان شریعتی، انتهای خیابان ادبجو به سمت خیابان شهدا و خیابان جوادالائمه در ادامه خیابان محسنی شامل این طرح است که در آنها به ازای هر ۵۰ متر عقب نشینی ۲۰ متر تجاری و به ازای هر متر عقب نشینی ۳ متر تراکم مازاد داده می شود.
اما این امکان وجود دارد که مالکین این امتیازها را نپذیرند، در این صورت تکلیف تعریض خیابان ها که از حقوق همه شهروندان است چه می شود؟ معاون عمرانی شهرداری اراک معتقد است اگر مالکی این امتیازها را نپذیرد و در صورت ضروری بودن تعریض خیابان، کار به مصوبه ماده ۹ و طرح تملک می کشد. در این طرح سه کارشناس دادگستری که توسط طرفین انتخاب می شوند قیمت ملک مذکور را تعیین کرده و شهرداری هزینه کارشناسی شده را پرداخت و یا به حساب دادگستری واریز می کند.
با این تفاسیر مشکل چندانی بر سر راه تعریض خیابان ها قرار ندارد اما چه چیز باعث می شود که مدیر کل دفتر فنی استانداری معتقد باشد که نمی توان زمانی را برای این اتفاق در نظر گرفت. عدم توافق مالکین با شهرداری شـــاید یکی از مشکلات اصلی این طرح باشد. مـالکینی که شاید امتیاز های شهرداری را آنقدر راضی کننده نمی بینند تا خانه ها و مغازه هایشان را به دست تخریب بسپارند و شهرداری که توان خرید و پرداخت هزینه این ملک ها را ندارد.
نوازنی می گوید: تاکنون تنها تعداد محدودی از مالکان مستقر در این معابر اقدام به عقب نشینی و استفاده از امتیازات کرده‌اند و شهرداری هم آنقدر بودجه در اختیار ندارد که بتواند تمامی این اقدامات را به‌صورت یک جا به انجام برساند زیرا اکثر این املاک گران قیمت هستند.
با این تفاسیر باز هم مشکلی دیگر در شهر اراک در حلقه باطلی افتاده است که حل آن تنها نیاز به امیدواری و صبر دارد. لازم به ذکر است وقایع استان آمادگی شنیدن نظرات مالکین طرح تعریض و بازتاب مشکلات آنان را دارد تا با بررسی های دقیق، راهبردی هرچه سریعتر برای حل این مشکل پیدا شود.